2025 yazı, sadece sıcaklık rekorlarıyla değil; elektrik talebindeki zirve değerlerle de enerji sistemlerinin sınırlarını zorladığı bir dönem olarak kayıtlara geçiyor. Özellikle Temmuz ayında Türkiye genelinde hissedilen 40°C üzeri sıcaklıklar, soğutma amaçlı elektrik tüketimini olağanüstü seviyelere taşıdı. Peki, sistem bu yüklenmeyi ne kadar karşılayabiliyor? Daha da önemlisi, önümüzdeki yazlara ne kadar hazırız?

Rekor Talep: Rakamlar Ne Diyor?

İstanbul, İzmir, Adana ve Gaziantep gibi büyük şehirlerde şebeke yoğunluğu %95'in üzerine çıktı.  En yüksek günlük talep 24 Temmuz 2025 tarihinde kaydedildi. 2024 yazına göre %8 oranında bir artış yaşanmıştır. Bu talep artışının başlıca sebebi, konut ve ticarethanelerdeki yoğun klima kullanımı ile sanayideki üretim devamlılığıdır. Aynı dönemde rüzgar enerjisinde talebi karşılayacak yeterli seviyede olmayan üretim seviyesi ve bazı hidroelektrik barajlarındaki su kısıtı, arz tarafında baskıyı artırdı.

Sistem Ne Kadar Hazırlıklı?

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), 2025 yılı başında yaptığı açıklamada kurulu gücün 110 GW’ın üzerinde olduğunu belirtmişti. Ancak eş zamanlı erişilebilir güç, bakımda olan tesisler ve iklim koşulları nedeniyle çoğu zaman 90 GW seviyelerine düşüyor. Bu noktada, yük tevzii merkezlerinin esnek yönetimi ve doğalgaz santrallerinin devreye alınması kritik rol oynadı.

Bununla birlikte, yük atma riski bazı bölgesel şebekelerde ciddi şekilde gündeme geldi. Özellikle Güneydoğu ve Ege bölgelerinde bazı organize sanayi bölgelerinde kısa süreli “talep kısıntıları” yaşandı.

İklim Krizi, Talep Yapısını Değiştiriyor

Son IPCC raporları ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verileri, Türkiye’nin yaz aylarında ortalama sıcaklıklarının son 20 yılda 1,6°C arttığını gösteriyor. Bu artış, elektrik sistemlerinin soğutma ihtiyacını karşılamak üzere daha fazla yük taşımasını zorunlu kılıyor. Ayrıca iklim krizinin etkisiyle kuraklık riski arttığı için, hidroelektrik üretimi bazı yaz aylarında ciddi düşüşler gösterebiliyor. Örneğin 2024 Temmuz ayında barajlı HES üretimi %12 azalmıştı.

Çözüm Ne Olabilir?

Bu noktada şu dört stratejik başlık öne çıkıyor:

1. Talep Yönetimi: Akıllı sayaç sistemleriyle tüketici farkındalığını artırmak, tüketimin yoğun olduğu saatlerde fiyat sinyalleriyle yönlendirme yapmak.
2. Enerji Depolama: Batarya depolama sistemlerinin yaygınlaştırılması, pik saatlerde sistemi destekleyecek kısa vadeli çözümler sunabilir.
3. İletim Altyapısı Yatırımları: Mevcut iletim hatlarının güçlendirilmesi ve yeni bölgelerle entegrasyonun artırılması.
4. Verimlilik Odaklı Politika Güncellemeleri: Özellikle konut tipi klima cihazlarında enerji verimliliği standartlarının sıkılaştırılması.

Enerji Stratejileri Uzmanı

Emrah ÖZGÜL