Süveyş Kanalı’nın tarihi çok eskidir. Süveyş Kanalı’nın yapımına Mısır’ın Osmanlı Devleti’nin parçası olduğu dönemde Mısır Valisi Said Paşa zamanında Süveyş Kanalı Şirketi olarak adlandırılan bir şirkete verilen imtiyaz ile başlanmıştır. Kanal, İsmail Paşa’nın Mısır Valisi olduğu 1869 yılında tamamlanmıştır.

Ardından 1882’de Mısır’da yaşanan iç savaş Kanal’ın kontrolünün İngiltere’ye geçmesine neden olmuştur. Kanal bölgesi 1956 yılında Fransa, İngiltere ve İsrail tarafından işgal edilmesine rağmen, işgal sona ermiş ve Kanal’ın bulunduğu bölge 1967 yılına kadar BM tarafından korunmuştur. Arap-İsrail savaşları sonrasında yaşanan çatışma nedeniyle, Kanal bölgesi, ancak 1979 yılında Mısır’ın kontrolüne geçmiştir.

Süveyş Kanalı, açıldığı 1869 yılından beri birçok askeri ve siyasi olaylara sahne oldu. Stratejik bir deniz ticaret yolu olması sebebiyle de tarih boyunca değeri hiç azalmadı. Geçen hafta bir yük gemisinin karaya oturarak kanalı kapatması nedeniyle dünya ticaretinde yaşanan panik havası da kanalın ne kadar önemli olduğunu gösterdi.

Mısır tarafından işletilen Kanal’ın, belli dönemlerde açılıp kapandığını, bunun yanında kapasitesinin sürekli artırıldığını söyleyelim. Bu açıdan kanal, dünya ticareti için gittikçe artan öneme sahip bir deniz ticaret yolu olduğunu da gösteriyor.

SÜVEYŞ KANALI’NIN ÖNEMİ

Süveyş Kanalı, ekonomik, siyasi, enerji, lojistik ve birçok açıdan önemi olan bir deniz ticaret yolu.

Bu Kanal, Asya ve Afrika’yı birbirine bağladığı gibi Asya ve Avrupa arasında deniz ticaretini hızlandıran ve ticaret maliyetini azaltan bir rotayı barındırıyor. Dolayısıyla Kanal dünya ticaret için stratejik açıdan önemli bir köprü vazifesi görmekte.

Süveyş Kanalı'nın kullanılması ticaret gemilerinin Afrika kıtasını dolaşmadan, daha kısa bir rota izlemesine imkân veriyor. Böylelikle ticaret gemileri daha az yakıt ve zaman harcamış oluyorlar. Bu da ticaret için önemli bir yük olan ulaşım giderlerinin azalması anlamına gelmekte.

Süveyş Kanalı'nın Akdeniz ve Kızıldeniz’i birleştiren kanal olmasının yanısıra Avrupa ülkeleri ile Körfezi ülkeleri arasındaki deniz ticareti özellikle de petrol ticareti açısından önemli bir konumu var. Dünya petrol taşınmasının yaklaşık yüzde 10’luk kısmı Süveyş Kanalı'ndan geçmektedir. Bu da Kanal’ın enerji arz güvenliği açısından önemini ortaya koyuyor.

Daha da önemlisi, kanalda yaşanacak herhangi bir problemin petrol fiyatları üzerinde az da olsa yukarı yönlü bir baskı oluşturabileceğini ifade etmek gerekir. Dolayısıyla kanal enerji fiyatları ve güvenliği açısından da oldukça önemli.

Dünya ticaretinin önemli bir kısmının buradan taşınması sebebiyle dünya tedarik zincirini etkileme potansiyeli de yüksek.

Diğer yandan, Süveyş Kanalı, Mısır ekonomisine de önemli katkılar sağlıyor. Son yıllarda Mısır’ın ekonomide yaşadığı sorunlar kendisini IMF ile anlaşma yapmaya kadar götürmüştü. Bu nedenle Süveyş Kanalı gelirleri Mısır ekonomisi için hayati derecede önemli. Süveyş Kanalı gelirleri, körfez ülkelerinde yaşayan birçok Mısırlı işçinin yurtdışından ülkeye aktardıkları işçi gelirleri ve ülkenin turizm gelirlerinden sonra en büyük döviz getirisi sağlayan kaynak durumunda.

Süveyş Kanalı’nın 2020 yılı geliri yaklaşık 6 milyar doların üzerinde gerçekleşti.

Süveyş Kanalı sayesinde, Mısır’ın lojistik açıdan bölgede ve dünya ekonomisinde bir ağırlığının olduğunu da söylemekte fayda var.

Son günlerde Süveyş Kanalı’nın kapanması ile gündemde olan Mısır’ın, önümüzdeki günlerde bir başka önemli konu olan Doğu Akdeniz meselesinde de gündemde olacağını söyleyebiliriz. Hem bölge ülkeleri ile imzalanacak deniz sınır anlaşmaları hem de bölgede bulunan kaynakların uluslararası piyasalara ulaştırılmasında Mısır’ın tercihi önemli.

Yenişafak