Bu yüzden birçok kişi Ermeni tehcirinin 24 Nisan'da başladığını zanneder. Hâlbuki Ermeni tehcirinin tarihi 27 Mayıs 1915'tir. 24 Nisan ise Ermeni komitelerinin kapatılması ve ileri gelenlerinin bir kısmının tutuklanma tarihidir.

24 Nisan 1915'te bütün vilâyetlere gönderilen bir yazıda Ermeni komitelerinin kapatılması, evraklarına el konulması, komitelerin ileri gelenlerinin, zararlı faaliyetlerde bulunan Ermeniler'in ve bulundukları yerlerde oturmaları mahzurlu görülenlerin tutuklanması istenmişti. Bülent Bakar, "Ermeni Tehciri" isimli kitabında ve Yusuf Sarınay, "24 Nisan 1915 Genelgesi Ve İstanbul'da Tutuklanan Ermeni Komitecileri" isimli makalesinde bu konuyu teferruatlı olarak anlatır.

ERMENİ MESELESİNİN BAŞLAMASI

Ermeniler ile Türkler arasındaki ilişkilerde dönüm noktası 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı oldu. Ermeniler, bu savaşta Osmanlı İmparatorluğu'nun uğradığı ağır mağlubiyeti fırsat bilerek Yunanlılar, Sırplar, Karadağlılar ve Romenler'den sonra bağımsızlık sırasının kendilerine geldiğini düşünerek harekete geçtiler.

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Berlin Antlaşması ile kendilerine bağımsızlık verileceği ümidine kapılan Ermeniler, bu amaçlarına ulaşamayınca, hedeflerine varmak için terörizmi benimseyerek Taşnak ve Hınçak adlı terör örgütlerini kurdular.

Taşnak ve Hınçak örgütleri, terör yoluyla Avrupa kamuoyunun ve siyasi çevrelerinin dikkatini çekmeyi hesaplıyorlardı. Yapılacak eylemlere Osmanlı yönetiminin sert bir karşılık vereceğini düşünüyorlardı. Böylece Batı kamuoyuna, Anadolu'da Ermeni kıyımı yapılıyor izlenimi verilecek ve Avrupalılar'ın Osmanlı İmparatorluğu'na müdahalesi sağlanacaktı.

Ermeniler, Birinci Dünya Savaşı'na kadar olan dönemde 40 civarında isyan çıkarmışlardı. Birinci Dünya Savaşı'nda Rus ordusu ile doğuda yapılan savaşları fırsat bilip, bağımsızlık için son adımı atmak üzere harekete geçtiler. Osmanlı ordusunun iaşe ve ikmaline büyük zarar verdiler. Ayrıca çeteler kurarak sivil Türkler'i öldürmeye başladılar.

24 NİSAN

Yazının devamına bu linkten ulaşabilirsiniz
Erhan AFYONCU / Bugün