Eski İngiltere Başbakanı Boris Johnson'un özel ofisinden sızdırılan veriler siyasetçinin görevdeyken edindiği nüfuz ve bağlantılardan görev sonrası iş hayatında yararlandığını ortaya koydu. Veriler siyasetçilerin siyaset sonrası kariyerlerine dair etik tartışmaları gündeme getirdi.

Johnson'un özel ofisinden iki gigabayt boyutunda e-posta, mektup, fatura, konuşma metni ve iş sözleşmelerinden oluşan bin 820 dosya sızdırıldı. Belgelere Dağıtılmış Sırların Reddi (DDoS) adlı kar amacı gütmeyen bir kuruluş ulaştı.

Veriler, Johnson'un Eylül 2022'de 3 yılı biraz aşan başbakanlık dönemini noktaladıktan sonra kurduğu, kamu tarafından sübvanse edilen bir şirketin işleyişine ışık tuttu. Eski Başbakan'ın görevi sırasında edindiği nüfuz ve bağlantıları bir dizi yüksek ücretli iş ve ticari girişimi yönetmek için kullandığı ortaya çıktı.

Şirketin sübvansiyonu için kullanılan yıllık altı haneli ödeme Kamu Görev Giderleri Ödeneği olarak biliniyor ve genellikle eski siyasetçilerin kamu görevlerini desteklemek için kullanılıyor. Birçok siyasetçi, son gelişmeler üzerine Johnson'un bu ödemeden mahrum bırakılması çağrısında bulundu.

Sızdırılan belgelerin içeriği, siyasetçilerin siyaset sonrası özel sektör kariyerlerine ve ticari kısıtlamalara dair etik sorular doğurdu. Kamudan özele bu geçiş, siyasette "revolving door yani döner kapı" olarak geçiyor. Uzmanlar, bu tarz bir geçişin yol açabileceği çıkar çatışmalarına değiniyor.

Görev süresi boyunca birçok tartışmalı olayla anılan eski başbakan, sızdırılan belgelere ilişkin açıklama yapmadı.

PRENS BİN SELMAN VE DANIŞMANLIK ŞİRKETİ

Belgelerde Boris Johnson'un 2023 yılında Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman'a ulaşmak ve Better Earth adlı eşbaşkanlığını yaptığı bir danışmanlık şirketini önermek için başbakanlık döneminde edindiği Suudi bağlantıları kullandığı ortaya çıktı. Johnson'un Suudi Arabistan Ticaret Bakanı Mecit el-Kasabi'yle Şubat 2024'te buluştuğu ve öğle yemeği yediği öğrenildi.

Better Earth, 2023 yılında Kanadalı milyarder iş adamı Amir Adani tarafından kuruldu. Adani bu tarihten kısa bir süre sonra eski başbakan Johnson'la şirketin eşbaşkanlık pozisyonu için anlaştı. Johnson, Şubat 2024'te Better Earth bünyesine katıldı ancak siyasetçilerin siyaset sonrası kariyerlerini denetleyen İş Atamaları Danışma Komitesi (ACOBA) adlı kuruma işe martta başlayacağını söyledi.

Eski Başbakan'ın şirketteki pozisyonunu nisanda onaylayan ACOBA, Johnson'un başbakanken edindiği bağlantıları iki sene boyunca lobi faaliyetlerinde kullanamayacağını belirtti ancak Johnson o tarihte el-Kasabi'yle çoktan görüşmüştü.

Belgelerden Johnson'un el-Kasabi'nin yardımı ve desteğiyle Prens Muhammed'e Better Earth'in hizmetlerini pazarlayan bir mektup yollamayı planladığı öğrenildi. Mektubun gönderilip gönderilmediği henüz bilinmiyor.

MADURO VE 240 BİN STERLİN

Boris Johnson Şubat 2024'te Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'yla görüştü. O sırada ailesiyle Dominik Cumhuriyeti'nde olan Johnson, tatilinin bir gününü insanlık suçları nedeniyle uluslararası mahkemelerce soruşturulan Maduro'ya ayırdı. Toplantıya Johnson ve Maduro'yla beraber Maarten Petermann adlı bir koruma fonu (hedge fund) yöneticisi katıldı.

Daha sonra 45 dakika süren toplantıyla ilgili İngiliz hükümet yetkililerinin sorularını yanıtlayan Johnson, kendisine toplantıya katılması için hiçbir ödeme yapılmadığını söyledi. Eski Başbakan, Petermann'ın bünyesinde çalıştığı Merlyn Advisors fonuyla da hiçbir iş ilişkisi içinde olmadığını belirtti.

Sızdırılan belgelerde Johnson'un Eylül 2023'te Merlyn Advisors'la 2 yıllık kontrat imzaladığı ve kendisine Petermann tarafından 240 bin sterlin ödeme yapıldığı ortaya çıktı. Kontratta Merlyn Advisors'un "Johnson'ın bakış açılarından ve deneyimlerinden faydalanacak çok sayıda farklı yerel ve uluslararası paydaşla etkileşim kurduğu" ve Johnson'a sekiz toplantı boyunca toplantı başına 200 bin sterlin ödeneceği yazıyor. Sözü geçen 240 bin sterlinin Maduro görüşmesi için ödenip ödenmediği net değil.

Belgelerde zamanında denetleyici kurum ACOBA'ya bildirilenin aksine Johnson'un başbakanlığının son haftasında da Petermann'la görüştüğü öğrenildi. İkilinin görüşmesi, Johnson'un döneminin son günlerini özel sektörde bir kariyer inşa etmek için kullanıp kullanmadığı sorusuna dikkat çekti.

MİLYONER THİEL VE KOVİD-19

Belgelerde Boris Johnson'un 2019'da, başbakanlık döneminin ikinci ayında, ABD çıkışlı veri şirketi Palantir'in kurucusu milyarder Peter Thiel'la görüştüğü ortaya çıktı. Görüşmenin hükümetin toplantılara dair kamu kayıtlarına yansımadığı ve toplantının yapıldığı saatin Johnson'un kayıtlarında "özel" olarak işaretlendiği öğrenildi.

Palantir'e daha sonra Kovid-19 salgını sürecinde İngiltere sağlık sisteminin yapısı içerisinde büyük rol verildi. Şirket salgın boyunca Ulusal Sağlık Hizmeti'ne (NHS) veri işleme konusunda yardımda bulundu, daha sonrasında toplam değeri 60 milyon sterline varan kontratlar üstlendi. Palantir halihazırda NHS sistemiyle yakından çalışmaya devam ediyor.

Johnson ve Thiel arasında yapılan bu görüşmenin neden gizli tutulduğu açıklığa kavuşmadı. Palantir kurucusunun Amerikalı olduğu için İngiltere siyasetine herhangi bir para yardımında bulunmasının yasak olduğu vurgulandı.

DAİRESİNİN MASRAFLARINI MESLEKTAŞINA ÖDETTİ

Johnson'un Kovid-19 karantinası sırasında başbakanın ana ikametgahı Downing Street'te Muhafazakar Parti meslektaşı David Brownlow'la akşam yemeği yediği ortaya çıktı.

Brownlow'un Downing Street'teki dairenin yeniden düzenlenmesi için Johnson'a 58 bin sterlin değerinde yardımda bulunduğu öğrenildi. Johnson'un pek çok başka karantina ihlalinde bulunduğu biliniyor, belgelerde daha fazlasının da olabileceği vurgulandı.

Johnson'un 13 Kasım 2020'de karantina devam ederken ofisinde düzenlediği bir partiden görüntüleri yayınlanmıştı.