Türkçede de kullandığımız meşhur bir deyim var…
Üç maymunu oynamak!
Bugünkü yaygın kullanımı ‘bildiği, gördüğü, duyduğu’ halde bilmiyormuş gibi yapmak.
Kökenine dair çok farklı rivayetler var.
Her ne kadar eliyle ‘ağzını, gözlerini ve kulaklarını’ kapatan maymun figürüne ilk kez 17. Yüzyıl Japonya’sında rastlanmışsa da felsefesinin kökeni Hindistan’a kadar uzanıyor.
Üç maymun figürüne dair Japonya’da bugün bile şöyle bir hikâye anlatılıyor...
Eskiden çok eskiden bir dağın bir tarafında iyi kalpli ve çok akıllı bir maymun kral, diğer tarafında ise kötü ruhlu bir şeytan yaşarmış.
Dağın bu tarafında yani maymun krallığında yaşayanlar şeytanla karşılaşmamak için sürekli uyarılırlarmış.
Çünkü inanışa göre şeytanı gören ya da sesini duyanlar sonsuza kadar lanetlenip taş kesilecekmiş.
Ayrıca bu durumda maymun krallığı da felakete uğrayacakmış.
İyi kalpli kralın çok akıllı üç danışmanı varmış.
Bu danışmanlar bir gün kralları için dağın tepesinde çiçek toplamaya çıkmışlar. Tepede en güzel çiçekleri bulalım derken farkında olmadan dağın diğer tarafına geçmişler.
Ve birden çalıların arasında bir ses duymuşlar.
Büyük bir merakla çalıları aralamışlar.
Ve o anda şeytanla yüz yüze gelmişler.
Maymunlardan biri görmemek için hemen gözlerini kapamış.
Fakat bu arada şeytan çirkin sesiyle çığlıklar atmaktaymış.
Bunun üzerine diğeri duymamak için kulaklarını kapamış.
Üçüncüsü ise ne yapacağını bilemez halde baka kalmış.
Bu ölümcül sırdan kimseye bahsetmemek için ağzını kapatmış.
Üçü de korku içinde bir söğüt ağacının altına gizlenmiş.
Kalplerinin taşlaşacağını bilen üç maymun ağacın altında korkudan titreyerek saatlerce hareketsiz kalmış. Gece olunca bu sırla nasıl yaşayacaklarını tartışmışlar.
Ve sonunda her ne kadar biri görse, diğeri duysa ve sonuncusu her şeyi bilse de bu sırrı kimseye söylemeyeceklerine, krallığı tehlikeye atmamak için ellerini kapattıkları yerden asla çekmeyeceklerine dair bir birlerine söz vermişler.
Hikâye böyle olunca ortaya birbirine taban tabana zıt iki yorum çıkmış.
Bir, ‘bu üç maymun şeytanı görmüş, duymuş, kötülüğünü bilmiş ama toplumun çıkarları uğruna bunu bir sır olarak saklamışlar.’
İki, ‘toplumu düşündükleri için değil korktukları için bu yola başvurmuşlar.’ 

Köşe yazısının tamamını okumak için bu linki kullanabilirsiniz

Eyüp Can / Radikal