Türkiye'de demokrasi ve millî irade şuurunun henüz yerine oturmadığı dönemlerde aşiret, sülâle ve şeyhlere bağlı toplu oyların yönlendirilmesi kolay olabiliyordu. Daha çok Doğu ve Güneydoğu'daki bu sosyal yapılanma, günümüzde büyük ölçüde çöktüğü için artık önceki kadar tesirli olamıyor ve şahısların gücü, toplam içinde önemli miktarlara ulaşamıyor.

Buna mukabil, tarikat ve cemaat gruplarının önemli tesirler icra edebildiği görülüyor. Ancak, bu grupların da büyük kısmı günlük politikanın dışında kalmaya itina ederlerken, diğer kısım da mahâl ve şahıslar bakımından değişik oylar kullanabiliyorlar.

Bu arada, özellikle ANAP döneminde, sanatçı, artist, futbolcu gibi şöhretlerin kullanılmasının önemli bir siyasî fayda sağlamadığı görüldü.

***

Daha önce değişik siyasî görüşte olduğu halde, görüşünü değiştirip (ya da değiştirmeden) zıt görüşteki partilerden aday olanlar bakımından iki ayrı durum söz konusudur:
1. Bu kişiler daha önce hiç aday olmamışlarsa, halkın önüne belirli bir partinin kisvesiyle çıkmamışlarsa ve görüşlerindeki farklılıklar tevil edilebilirse, bu takdirde bunların parti yönetimi ve ana oy tabanı tarafından benimsenmeleri mümkündür. Meselâ, ANAP'ta, Özal'ın birlikte politika yapma teklifine karşılık Işın Çelebi'nin, 'Ama ben sosyal demokrat görüşteyim' diye itiraz etmesi üzerine, rahmetli Özal'ın, 'İstersen Mao'nun oğlu ol' cevabını vermesi sayesinde, Türkiye çok çalışkan bir icraatçı ve projeci bir bakan kazanmıştı. Sadece Çelebi değil, ANAP'ın kadrosunda, ünlü dört eğilim felsefesine uygun çok sayıda muhafazakâr olmayan yönetici vardı.

Lâkin bu kişiler, siyaset sahnesine ANAP'lı olarak çıktılar ve fazla yadırganmadılar.
2. Buna karşılık, birilerinin tavsiyesine uyarak kırk yıllık AP'liyi, DYP'liyi CHP'li yapmaya kalkışırsanız komik duruma düşersiniz. Hele bu marifeti çok kısa bir zaman parçasına sığdırmaya çalışırsanız, kimseyi inandıramaz, sadece kendinizi kandırmış olursunuz. Bugüne kadar yapılan uygulamalar, bu örnekleri hem parti yönetiminin hem de seçmen kitlesinin hoş karşılamadığını gösteriyor.

Yazının devamını okumak için bu linki kullanabilirsiniz

Hasan Celal Güzel - Sabah

hcelal.guzel@sabah.com.tr