İşçi ve işveren arasındaki iş ilişkisi, çeşitli nedenlerle sona erebiliyor. İşçi ile yapılan iş sözleşmesinde deneme süresi belirlemek de mümkün oluyor.

4857 sayılı İş Kanunu'nun 15. maddesi, iş sözleşmesine deneme süresi eklenmesini düzenlemektedir. Bu maddeye göre, işçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, deneme süresi en fazla iki ay olabilir. Ancak toplu iş sözleşmeleri ile bu süre dört aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi içinde taraflar, iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız bir şekilde sonlandırabilirler. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları ise korunmaktadır.

Bu nedenle, işçi veya işveren deneme süresi içinde iş sözleşmesini bildirimsiz ve tazminatsız olarak sonlandırma hakkına sahiptirler.

Deneme süresinin başlangıcı, işçinin fiilen işe başladığı tarihtir. İşçi, iş sözleşmesi yapıldığı tarihten sonraki bir tarihte işe başlamışsa, deneme süresinin başlangıcı sözleşme tarihi değil, işçinin işe başladığı tarih olarak kabul edilir. Bu, işçi için daha adil bir uygulamayı sağlar.

Hastalık veya grev gibi iş sözleşmesini askıya alan nedenler, deneme süresinin işlemesine engel oluşturmaz. Yargıtay'ın bir kararı da bu noktayı açıklıkla belirtmektedir.

Stajyerler için de ayrı bir durum söz konusu. Deneme süresi içinde stajyer olarak kabul edilen öğrencilerin ücretleri ve hakları da belirlenmiştir. Bu, özellikle mesleki eğitim alan öğrenciler için önemlidir.

Özetlemek gerekirse, deneme süresi içinde iş sözleşmesini sonlandırmak isteyen işçi veya işveren, belirli prosedürlere uygun davranmalıdır. İşçinin hastalık veya diğer sebeplerle raporlu olması, deneme süresinin sona eriş tarihini ertelemez. İşveren, deneme süresi içinde işçiyi işten çıkarmak istediğinde, bu nedeni "1- Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi" olarak bildirmelidir. İşçi tarafından feshedilmesi durumunda ise "2- Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi" olarak bildirilmelidir. Ayrıca, işçilerin deneme süresi içinde sigortalılık işlemleri de unutulmamalıdır. Deneme süresi, sigorta yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Bu nedenle, işçilerin sigortalarının düzenli bir şekilde yapılması gerekmektedir.