ABD'nin Doğu Akdeniz Boru Hattı (EastMed) projesinden desteğini çekmesi Yunanistan’da ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nde (GKRY) hayal kırıklığına yol açarken Ankara’da memnuniyetle karşılandı.

Doğu Akdeniz’den çıkarılacak gazın Kıbrıs üzerinden Yunanistan’a, oradan da İtalya’ya ulaştırılmasını hedefleyen projeye ilişkin anlaşma, iki yıl önce Atina’da düzenlenen bir törenle Yunanistan, İsrail ve GKRY arasında imzalanmıştı.

O dönemde, Avrupa’ya sıvılaştırılmış gaz ihraç ederek bölgede enerji merkezi olmayı hedefleyen Mısır’ın planlarına darbe vuracağı ve Atina’da imzalanan anlaşmadan dışlandığı için Kahire’nin projeden rahatsız olduğu konuşulmuştu.

Hatta Kahire’nin geçen yıl Akdeniz’de hidrokarbon araştırma izni verirken Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’e (BM) bildirdiği kıta sahanlığını dikkate almasının söz konusu rahatsızlığı ifadesi ve Atina’ya mesaj niteliğinde olduğu öne sürülmüştü.

Kahire’nin öncelikli tercihi İsrail’den ve GKRY’den boru hatlarıyla Mısır’ın Akdeniz kıyısındaki doğal gaz sıvılaştırma tesislerine nakledilecek gazları gemilerle Avrupa’ya ihraç etmek.

Dolayısıyla ABD’nin EastMed projesinden çekilmesi Mısır’ı da memnun etmiş olmalı.

Türkiye üzerinden bir doğal gaz boru hattı hâlihazırda siyasi koşullar sebebiyle mümkün görünmediğinden ve EastMed projesinin de ölü doğduğu ilan edildiğinden İsrail ve GKRY için geriye tek alternatif olarak Mısır’ın Dimyat ve İdku kentlerindeki LNG tesisleri kalıyor.

EastMed projesi henüz Yunanistan, GKRY ve İsrail tarafından imzalanmadan İsrail, Yunanistan, GKRY, İtalya, Ürdün, Filistin ve Mısır Ocak 2019’da Kahire'de bir araya gelerek Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nun kurulması üzerine anlaşmaya varmıştı.

Forumun amacının bölgesel kaynakların üretimi, tüketimi ve pazarlanması süreçlerinde işbirliği yapmak ve Doğu Akdeniz’i yeni bir enerji üssüne dönüştürmek olduğu söylendi.

İsrail’in Tamar ve Leviathan, Mısır’ın Zohr ve GKRY’nin Afrodit yataklarında bulduğu doğal gaz rezervlerinin çıkartılıp boru hatları aracılığıyla Avrupa pazarına taşınması hedefleniyordu.

Kısacası Mısır, 2013’teki darbeden bu yana Doğu Akdeniz’de Türkiye’yi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni (KKTC) denklem dışı bırakmaya çalışan girişimlerin içinde yer aldı.

Buna rağmen İsrail ve GKRY’nin Yunanistan üzerinde Avrupa’ya doğrudan doğal gaz ihraç edecekleri bir boru hattına eklemlenmek yerine İsrail’in ve GKRY’nin Avrupa’ya doğal gaz ihraç etmek için mahkûm oldukları bir ülke haline gelmenin stratejik açıdan kendisi için daha yararlı olduğunun Kahire de mutlaka farkındadır.

ABD EastMed projesinden çekildiğine ve Doğu Akdeniz’de Türkiye’yi dışlayan bir denklem kurulamayacağı anlaşıldığına göre yedi ülkeyi bir araya getiren Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nun da mevcut yapısıyla pek bir önemi kalmadı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, iki hafta önce yaptığı açıklamada istenilen hızda gitmese de Türkiye-Mısır ilişkilerinde yeni bir sayfa açıldığını söyleyerek iki ülke arasında imzalanacak bir deniz yetki anlaşmasından Mısır’ın çok daha kârlı çıkacağını hatırlatmıştı.

ABD’nin EastMed projesinden çekilmesi Doğu Akdeniz denkleminde Türkiye’nin yok sayılamayacağını diğerlerine olduğu gibi Mısır’a da bir kez daha göstermiş olmalı.

İsmail Yaşa / Diriliş Postası