Ülkemizde milyonlarca öğrenci uzun bir hazırlık maratonunun ardından YKS’yi geride bıraktı. Sınav sona erdi, ancak esas belirleyici dönem henüz başlamadı. Tercih dönemi öncesindeki bu günler, öğrencilerin dinlenip kendilerini toparladıkları, ailelerin ise yol haritası oluşturmak için araştırmalara başladıkları önemli bir hazırlık sürecidir. Tam da bu noktada öğrenciler ve aileler bu arayı nasıl değerlendirmeli? Tercih sürecine giden yolda hangi adımlar şimdiden atılmalı? Biz de bu sorulardan yola çıkarak Uzman Psikolojik Danışman Besim Türkoğlu ile sınav sonrası tercih hazırlığı sürecini konuştuk.

***

YKS Bitti, Aileler ve Öğrenciler Bu Süreçte Ne Yapmalı?

YKS’nin bitmesiyle beraber öğrenciler için yeni bir süreç başlıyor. Bu dönemde öncelikle öğrencilerin kendilerine zaman tanımaları, sınavın getirdiği yorgunluğu atıp dinlenmeleri çok önemli. Hemen karar vermek yerine biraz sakinleşmek, düşünmek ve ön araştırmalar yapmak gerekir. Tercih süreci aceleye getirilmemeli, bölümler ve üniversiteler detaylı şekilde incelenmeli. Aileler de bu süreçte destekleyici olmalı, öğrencinin ilgi ve yeteneklerine uygun bir yol haritası çizmesine yardımcı olmalıdır.

Tercih sürecini bu kadar önemli ve kritik kılan nedir?

Üniversite tercih dönemi, başarı sıralamalarının açıklanmasıyla birlikte bir anda başlayan ve çoğu zaman hızlıca karar verilmesi gerektiği düşünülen bir dönem gibi algılansa da, aslında çok daha titiz bir planlama gerektirir. Zira yapılacak tercih, yalnızca hangi üniversiteye veya bölüme gidileceğini değil; hangi mesleği yapılacağını ve yaşam biçimini de belirleyecektir. Bu nedenle tercih süreci, aceleyle geçiştirilecek bir süreç değil, derinlikli düşünülmesi, araştırılması ve üzerinde çalışılması gereken bir hayat kararıdır.

Öğrenciler Bu Sürece Nasıl Başlamalı?

Tam da bu noktada öğrencilerin kendilerine biraz zaman tanımaları gerekmektedir. Uzun ve yorucu sınav sürecinin ardından oluşan zihinsel ve duygusal yorgunluğun farkında olarak, tercih dönemini sakin ve kontrollü bir şekilde geçirmek büyük önem taşır. Karar verme süreçleri duygusal dalgalanmaların yoğun olduğu dönemlerde değil, dingin bir zihinle yapılan sağlıklı değerlendirmeler sonucunda çok daha isabetli olur. Bu sebeple içinde bulunduğumuz bu günlerde öğrenciler kendilerine izin vermeli, dinlenmeli ve bu süreci düşünme aşamaları olarak geçirmelidir.

Meslek Seçerken Hangi Kriterlere Bakılmalı?

Tercih yapılırken yalnızca bölüm adlarının çekiciliğiyle hareket etmek büyük bir hatadır. Bugün her bölümün mezuniyet sonrası sunduğu iş imkanları, sektör ihtiyaçları ve gelecekteki gelişme potansiyeli birbirinden farklıdır. Öğrencilerin, seçecekleri bölümün iş gücü piyasasındaki karşılığını, sektörün büyüme eğilimlerini ve o alandaki rekabet koşullarını doğru analiz etmeleri gerekmektedir. Hangi alanlarda iş bulmak kolaylaşıyor, hangi alanlarda doygunluk oluşuyor, hangi mesleklere gelecekte daha çok ihtiyaç duyulacak? İşte bu sorulara verilecek cevaplar, tercihin sağlıklı biçimde şekillenmesini sağlayacaktır.

Başarı Sıralamalarında Hangi Bölümler Yükselişte?

Son yıllarda başarı sıralamalarındaki eğilimler incelendiğinde, bazı bölümlerin yükselen, bazılarının ise düşüş gösteren trendler sergilediği net biçimde görülmektedir. Öğrenciler bu bölümleri tercih ederken dikkat etmeli, alternatif tercih senaryolarını göz önünde bulundurmalıdır.

Hangi Sayısal Bölümler Yükselişte?

Bilgisayar Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği, İstatistik, Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği, Uçak Mühendisliği, Fizik Mühendisliği, Gıda Mühendisliği, Gemi ve Deniz Teknolojisi Mühendisliği, İnşaat Mühendisliği ve Çevre Mühendisliği.

Hangi Eşit Ağırlık Bölümleri Yükselişte?

İktisat, İşletme, Yönetim Bilişim Sistemleri ve Havacılık Yönetimi.

Hangi Sözel ve Dil Bölümleri Yükselişte?

Özel Eğitim Öğretmenliği, Çizgi Film ve Animasyon, Okul Öncesi Öğretmenliği, İngilizce Mütercim-Tercümanlık ve Amerikan Kültür ve Edebiyatı.

Başarı Sıralaması Düşen Bölümler Hangileri?

Veterinerlik, İlköğretim Matematik Öğretmenliği, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Diş Hekimliği, Fizik Öğretmenliği, Biyoloji Öğretmenliği, Kimya Öğretmenliği ve Matematik.

Tercih Sürecinde Gelecek Perspektifi Nasıl Kurulmalı?

Geleceğin iş gücü piyasasını şekillendirecek faktörler yalnızca bugünkü tercihlerle sınırlı değildir. Yapay zekâ, dijital dönüşüm, robotik sistemler, sürdürülebilir enerji, veri bilimi, biyoteknoloji ve iklim değişikliği gibi dinamikler birçok mesleğin geleceğini kökten değiştirmektedir. Bu nedenle öğrenciler yalnızca bugünün popüler tercihlerine değil, uzun vadeli istihdam imkânı sunan alanlara yönelmelidir.

Hangi Raporlar Mutlaka İncelenmeli?

TÜİK tarafından yayımlanan iş gücü piyasası raporları, sektörel istihdam projeksiyonları, Dünya Ekonomik Forumu ve uluslararası kuruluşların geleceğin mesleklerine ilişkin raporları öğrenciler için yol gösterici kaynaklar arasında yer almaktadır.

Başarı Sıralamaları Nasıl ?

Bu yıl Hukuk Fakültelerine yerleşmek için başarı sırası barajı 100.000 olarak güncellenmiştir. Eşit ağırlık öğrencileri için önemli bir yeni parametre oluşturan bu değişiklik dışında, Tıp Fakültesi 50.000, Diş Hekimliği 80.000, Eczacılık 100.000, Mimarlık 250.000 ve Mühendislik 300.000 barajları da adayların tercih sıralamasını doğrudan etkilemektedir.

Aileler Bu Süreçte Nasıl Bir Rol Üstlenmeli?

Ailelerin bu süreçteki yaklaşımı, öğrencinin sağlıklı karar alabilmesi açısından belirleyici rol oynar. Baskıcı değil, destekleyici ve yol gösterici bir tutum sergileyen aileler, öğrencinin kişisel ilgi ve yeteneklerine uygun tercihler yapmasına katkı sağlar. Her bireyin başarısı, severek yaptığı meslekte kendini gerçekleştirebilmesinde yatar.

Tercih Süreci Nasıl Yönetilmeli?

Üniversite tercih süreci, yalnızca sınavın ardından gelen prosedürel bir yerleştirme süreci değildir. Aksine, bireyin akademik, mesleki ve kişisel yaşamını doğrudan etkileyen, titiz araştırma ve uzun vadeli düşünce gerektiren kritik bir karardır. Doğru tercih; yalnızca puana değil, geleceğin iş gücü dinamiklerine, sektör gelişmelerine, bireysel yeteneklere ve yaşam hedeflerine göre şekillendirilmelidir. Nihayetinde üniversiteye yerleşmek bir başlangıçtır; asıl önemli olan, bireyin kendisini gerçekleştirebileceği, severek sürdüreceği bir kariyer yolculuğuna sağlam bir adım atabilmesidir.

 

Değerli fikirleriniz ve katkılarınız için şahsım ve haber7.com okuyucuları adına çok teşekkür ediyorum kıymetli Besim Hocam.

 

Günün sözü ile kıymetli okuyucularıma veda etmek isterim:

“Dünden ders alın, bugün için yaşayın, yarın için umutlu olun. ” (Albert Einstein)

Tüm öğrencilere ve ailelere çıktıkları yolda, hem akademik başarılarla dolu hem de hayat başarılarıyla dolu bir yolculuk diliyorum.

 

İsmail Yolcu

Ankara Bilim Üniversitesi

Eğitim ve Kariyer Uzmanı

Eğitimci, İletişimci ve Yazar

ismail.yolcu@ankarabilim.edu.tr

İsmail YOLCU / Haber7