Üniversite tercihleri, üniversite sınavından daha önemli bir süreç. Hal böyle olunca YKS’ye giren milyonlarca genç, üniversite sonuçlarının açıklanacağı tarih olan 22 Temmuz 2025 öncesinde harıl harıl üniversite, bölüm, meslek araştırmasına başladılar bile.  

Tam bu noktada “Hangi senaryolar gençlerimizi üniversiteli yapacak?” diye soruyoruz… Yani gençlerimizin ilk refleksi tercih etmeyi düşündükleri üniversitelerin web sayfalarını incelemek, imkanları dahilinde hele de bulundukları şehirde ise tercih edecekleri üniversiteler üniversitelere bizzat giderek yerinde görme ve inceleme fırsatı buluyorlar. 
Buraya kadar hiçbir problem yok. Ancak ne var ki özellikle tercih döneminde özellikle sosyal medya üzerinden inanılmaz bir reklam bombardımanı başlıyor… Vaad edilen burslar, yurtlar, yemekler, bilgisayarlar, yurt dışı fırsatları vb. o kadar çok kalemde öğrencilere ulaşmaya çalışıyor ki üniversiteler insanın aklına hemen “tatil arayan bir ailenin, tur şirketleri ile yaptığı görüşmeler ve benzer tipte araştırma ve inceleme” faaliyetleri gelmiyor da değil.

• Alo. Merhaba, ben Ankara’dan İsmail Yolcu…

• Size nasıl yardımcı olabilirim İsmail Bey?

• Antalya bölgesinde denize sıfır, her şey dahil bir tatil düşünüyoruz. İki yetişkin, bir çocuk. Çocuk 8 yaşında.

• Efendim, ben şu şu şu otelleri size öneriyorum, denize sıfır ve kum, yemekler harika, fiyatı şu ama siz madem bizim tur şirketini tercih ettiniz o halde size %25 indirim.

• Peki teşekkürler, iyi günler.

Aslında az önce yukarıda geçen telefon görüşmesinin çok benzeri üniversiteler ile gençler arasında da geçiyor. Ve çok sığ şekilde sorulan sorular, verilen cevaplar aslında çok da yerini bulmuyor. Gençlerimiz ve aileleri başta vakıf üniversiteleri olmak üzere tüm üniversiteler ile kurdukları temasta ne yazık ki, üniversite altyapısından, üst yapısına, akademik yönetiminden, kadrosuna kadar başta laboratuvar, yabancı dil, yurtdışı imkanı ve daha birçok konuyu araştırmaktan çok, burs oranını, bursun kesilip kesilmediğini soruyor. Yeri muhakkak görüşülmesi gereken kişilerin başında üniversitenin Rektörü geliyor. Bir üniversite şüphesiz Üniversite Rektörünün vizyonu kadar, o Rektörün hem akademik hem de idari personelle ve tabi ki öğrencileri ile kurduğu bağ kadar güçlüdür. Odasından çıkmayan, öğrenciyi, çalışanı umursamayan Rektör daha doğrusu iletişim kabiliyetsizliği ile hem kendisine hem de kurumuna bir şey katmayı becerememiş bir Rektörün başında olduğu üniversitenin vay haline. 

Gelelim tele tercihe, yani yukarıda geçen tur şirketi/müşteri diyaloğu gibi üniversiteler de aday öğrencilerine madem kampüsümüze geldiniz o halde bizden size %25 burs diyerek gençlerimizi ikna etme yarışına giriyorlar.

Peki ama genç arkadaşım, peki ama kıymetli anne-babalar;

• Sizler meslek/bölüm mü seçme peşindesiniz yoksa üniversite mi seçme peşindesiniz? 

• Sizler kesenize göre mi üniversite aramaktasınız yoksa üniversiteye göre mi kesenizi kredilendireceksiniz?

• Sizler ülkemize hizmet edecek bir gencin tercihini mi yapıyorsunuz yoksa öyle bir bölüm seçelim ki çocuğumuz yurtdışına kapağı atsın mı diyenlerdensiniz?

• Sizler bugünün gençleri olarak önümüzdeki 10 yıllık süreçte yapacağınız bir meslek mi seçeceksiniz yoksa önümüzdeki 40 yıl boyunca yapacağınız bir meslek mi seçeceksiniz?

• Sizler çocuklarınızın yarınlarını mı satın alacaksınız yoksa çocuklarınız kendi yarınlarını mı inşa edecek?

Daha onlarca soru… Ama doğru sorulması ve doğru cevaplandırılması gereken soruları sormaya başladığınızda emin olun doğru tercihi, doğru meslek seçimini, doğru üniversite seçimini de yapmış olacaksınız.

Aslında bütün bu soruların cevabını bulabilmesi için öncelikle gençlerimizin kendisini, ailesini, toplumu, ülkesini ve dünyayı tanımaktan geçiyor. O nedenle kestirmeden söylemek isterim ki, hangi bölümü/mesleği seçerseniz seçin Sosyoloji bilimine ilgi duymalı o alanda okumalar yapmalısınız, keza Felsefe ve Psikoloji bilimine de… Ve işin güzel tarafı bu üç kıymetli bilim dalının kitaplarını okumak için bu bölümleri tercih etmenize de gerek yok. Yani kolayca ulaşma, okuma, anlama imkânı var… Okuyun! Öğrenin! Kendinizi tanıyın! Çünkü sizler kendinizi tanıdığınızda hem sizin hem de güzel ülkemizin yarınları dönüşecek!

Gelelim tercih senaryolarına…

PEKİ AMA HANGİ SENARYO İLE TERCİH YAPILMALI?

Aşk Tercihi

Öğrencilerin öteden beri yani çocukluğundan beri gönlünde olan bölümler, evet aynen aklınıza geldiği gibi “Ben büyüyünce öğretmen olacağım!” (gerçi artık öğretmen olmak isteyen genç bulmak da zor ya bu konuyu başka bir yazımızda ele alalım), “Ben büyüyünce doktor olacağım!” işte bu tip zaten ilk akla gelen özellikle beyaz önlüklü, beyaz yakalı meslekleri çocuklarımız tabi ki ana-babaların da güdülemesi ile çocukluklarından beri dillendirmeye başlıyorlar, işte bu tercih seçimleri kalpten geliyor ve kesinlikle yapılmalı. Bu tercihlere Aşk Tercihi diyoruz.

Mantık Tercihi

Öğrenciler özellikle değişen, dönüşen dünyaya paralel olarak özellikle bilişim sektörü başta olmak üzere eskiden olmak istedikleri meslekleri bir kenara iterek, Siber Güvenlik alanına yönelebiliyorlar. Burada üniversite tercihlerinin 4 yıllık lisans ya da 2 yıllık ön lisans olması da inanın çoğu zaman önem kazanmıyor. Çünkü özellikle dijital gençlik 4 yıllık üniversiteyi zaman kaybı olarak görüyor. Bu nedenle puanı 4 yıllık mühendislik bölümlerine yeten binlerce öğrenci, “Amaaan gidip 4 yıl Bilgisayar Mühendisliği okuyacağıma, bir an önce 2 yıllık ön lisans bir program (mesela Bilgisayar Programcılığı) yazar bir an önce işime gücüme bakarım diyorlar. Genelde bu durum şu şekilde de cereyan ediyor, eğer öğrenci Ankara, İstanbul gibi büyük bir şehirde yaşıyorsa 4 yıllık üniversite şehir dışında küçük bir şehir ya da coğrafi olarak kıyıda köşede ise büyükşehirde olsun 2 yıllık olsun mantığı da güdüyorlar. Bir başka mantık tercihine örnek verecek olursam; eğer ailenin inşaat ile ilgili hazır kurulu bir işi, altyapısı varsa, öğrencinin puanı tıpa da tutsa, diş hekimliğine de tutsa öğrenci tercihini sağlık alanından, İnşaat Mühendisliği gibi, Makine Mühendisliği gibi mühendisliklere kaydırıyor. İşte bu tercihlere Mantık Tercihi diyoruz.

Tele Tercih

İşin aslı yazımızın girişinde belirttiğim gibi, hava zaten çok sıcak hiç evden çıkmayayım deyip, cep telefonu ile üniversitelerin web sayfası bile değil, instagram sayfaları üzerinden, iyi madem tercih yapacağım bari üniversiteyi telefonla arayıp sorayım diyen öğrenciler ve onların karşısına çıkan yüzlerce sponsorlu balon reklamlar üzerinden yapılan tercihlere de Tele Tercih diyoruz.

***

İşte sevgili okuyucular, koskoca bir gelecek ve yavaş yavaş yaklaştığımız yepyeni bir tercih dönemi…

Siz olsaydınız tercihinizi nasıl yapardınız?

***
Unutulmasın ki her bir tercih, ülkemizin yarınlarını aydınlatacak her bir gencimizi al bayrağımızdaki yıldız gibi parlatacaktır. Unutulmasın ki yarınların karanlık olmaması için, daha da vahşileşen daha da zulümlerin arttığı günümüz dünyasında o yıldızlara hiç olmadığımız kadar çok ihtiyacımız var. Ve her öğrencinin arkasında ailesi var. Ama bazı aileler şu hatayı yapıyorlar, ben gençliğimde doktor olamadım yavrum sen ol, gel sana eczacılık yazalım biz de annenle emekli olur, sana deniz kenarında bir eczane açarız, hep birlikte eczanede sana yardım ederiz; yavrum, kuzum ben avukat olacaktım babam beni şehir dışına göndermedi gel sen Hukuk yaz… Bu cümleler uzar gider maalesef. O nedenle çocuklarımıza, gençlerimize nasihatten çok, olamadığımız meslekleri empoze etmekten çok onların tercih süreçlerinde yanlarında olduğunuzu hissettirin ama en çok da hangi tür tercih yapacakları konusunda. Çünkü maalesef gençlerimiz “Tele Tercih” konusunda çok başarılılar… Onları ayağa kalkmaları, bir adım atmaları, tercih yapacakları üniversite kampüslerine gitmelerine, sağlıklı bir tercih yapmaları konusunda ne olur ikna edin. Tabi ki neyi seçeceklerine öncelikle onlar, sonrasında ailece karar verin ama nasıl seçecekleri konusunda siz karar verin.

Önemli bir uyarıyı yazının sonlarına sakladım. Özellikle YÖK’ün bu yıl açtığı ilk defa öğrenci alacak bölümleri ayrıca incelemeyi, araştırmayı sakın unutmayın.

Tüm öğrencilere ve ailelere tercihler öncesinde gönül dolusu mutluluk ve huzur diliyorum.

Günün Sözü:

“Sevgili gençler; seçeceğiniz bölümleri, meslekleri puanınız tutuyorsa değil, yüreğiniz tutuyorsa tercih edin.” (İsmail Yolcu)

İsmail Yolcu / Haber7
Ankara Bilim Üniversitesi
Eğitim ve Kariyer Uzmanı
Eğitimci, İletişimci ve Yazar
ismail.yolcu@ankarabilim.edu.tr