Tam da Tahrir Meydanı’nda başlayıp Mübarek yönetiminin dağılmasıyla sonuçlanan halk ayaklanmasının birinci yıldönümünde, tam da Mısır’ın ilk serbest seçimlerinin sonuçlarının belli olmasının ertesinde, tam da Mısır’da yeni bir düzenin inşa edilmesinin arefesinde.
Konferansın konusu ‘Ortadoğunun geleceği’ ama ilk oturum Mısır’ın olası yeni Anayasasıyla ilgili. Türkiye’den gelen anayasacıların deneyim paylaştığı, Mısırlı önde gelen akademisyen, düşünür ve gazetecilerinin tartıştığı canlı bir oturum.
Konu tabii çok derin. Türkiye’nin Anayasacılık tecrübesi, kesintilerle ve bir türlü mükemmele erişememekle süslü de olsa çok daha uzun. Mısır ise bu anlamda teorik birikimi olsa bile neredeyse ilk kez pratik bir tecrübe edinecek.
Mesele sandığımızdan da karmaşık.
Bir kere burası tarihinde hiç devletin bastırmasıyla bir laiklik deneyimi yaşamamış ama dinin bir ölçüde dünyevileştiği (sekülerleştiği) bir ülke. Burada ‘bir ölçüde’ kalıbına dikkat.
Öte yandan son yapılan seçimde şiddeti de bir politika silahı olarak kullanmaktan kaçınmayan radikal islamcı Selefiler yüzde 27 oy aldılar. Bunu da hiç unutmamak gerek.
Sonra, demokrasiye hep uzaktan bakmış, bunu Batının aynen teknoloji ürünü aletleri gibi gıptayla seyretmiş bir ülke burası.
Ve son olarak, halen ‘devrim’ sonrası yarı askeri bir rejim altında olan, ordusu sadece çok kuvvetli olmakla kalmayıp aynı zamanda ülke ekonomisinin de yüzde 30’dan fazlasını elinde tutan, mesela daha geçenlerde Merkez Bankası’na 1.5 milyar dolar borç veren bir ülke Mısır.
Bu çok zorlu denklemden nasıl bir sonuç çıkacak, daha yeni toplanabilen yeni Mısır parlamentosu nasıl bir Anayasa yazacak, bu Anayasanın temel parametreleri ne olacak?
Milyon dolarlık soru şu: İslam bu Anayasada ne kadar olacak?
Açayım bu soruyu: Devletin dininin İslam olması tartışılmıyor bile, o elbette öyle olacak. Esas önemlisi, Anayasada yasaların Kuranı Kerim’e aykırı olamayacağı yönünde bir hüküm yer alacak mı almayacak mı?
Eğer böyle bir hüküm yer alacaksa, Kurana aykırılık iddiasını kimlerden oluşan nasıl bir kurum belirleyecek? Veya böyle bir hükmün yer alma ihtimaline ordu ne diyecek?
Ve son olarak: Yeni anayasa Mısır ordusunun rolünü nasıl belirleyecek? Ordunun rejim üzerinde kurumsal ve yasal bir ağırlığı olacak mı olmayacak mı?
Tabii Mısır’ın tek sınavı bunlar da değil. Çok zorlu bir süreçte bu ülke.

Yazının devamını okumak için bu linki kullanabilirsiniz

İsmet Berkan - Hürriyet

iberkan@hurriyet.com.tr