Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun 2022 yılı dış politika  değerlendirme toplantısında bira araya geldik.

Öncelikli olarak Çavuşoğlu’nun ağzından, Türk dış politikasının dünyanın içinden geçtiği kargaşa dönemine ilişkin yaklaşımını ortaya koyan ve hayli dikkat çekici bulduğum giriş cümlelerini aktarmak isterim.

“YENİ BİR SİSTEMİN DOĞUM SANCILARI… NEREYE EVRİLECEĞİNİ HEP BİRLİKTE GÖRECEĞİZ”

“Küresel sistem “çoklu bir kriz dönemi” yaşıyor. Bir yanda, çok kutupluluk olarak adlandırdığımız bir küresel dönüşüm süreci var.

-Diğer yanda, ABD-Çin ayrışması ve Batı’ya karşı Çin-Rusya yakınlaşması ile “gevşek bir çift kutuplu sistem” ihtimali söz konusu. Aslında bunlar yeni bir sistemin doğum sancıları. Sistemin ne yöne evrileceğini hep birlikte göreceğiz.

Peki, Türkiye’nin bu tablo karşısındaki tutumu/yaklaşımı?

Bakan Çavuşoğlu’nun şu sözleri, bu anlamda net bir çerçeve sunuyor:

“Bu ortamda, dış politikamızda şu temel ilkeleri benimsedik: Küresel ölçekte aktif tutum izlemek. Krizlerin çözümüne katkı sağlamak. Krizlerle mücadele ederken, fırsatları değerlendirmek.

Sadece değişime ayak uydurmak değil, değişimi öngörmek ve şekillendirmek.

İÇİNDE ABD GEÇEN İKİ SORUYA ÇAVUŞOĞLU’NUN VERDİĞİ CEVAPLAR

Buluşmamızda Çavuşoğlu’na iki soru yönelttim.

Birincisi, ABD, F-16 tedariki ile ilgili süreci oyalama taktiğine mi dönüştürdü? Seçim öncesi bu konuda bir adım atılmasını bekliyor musunuz şeklinde bir soruydu.

Çavuşoğlu, bu bağlamda iyimser bir değerlendirmede bulundu.

“Oyalamaya dair bir emare görmedik” dedi.

İkinci sorum, ABD’nin Türk/Yunan ilişkilerinde dengeli tutumdan vazgeçtiği yönünde değerlendirmelere ilişkindi.

Çavuşoğlu, “Türk/Yunan ilişkilerinde dengeli tutumu bozduklarını kendilerine de açıkça söyledik. Kendileri bunun tersini söylüyor ama biz söylediklerine değil, yaptıklarına bakıyoruz.” Dedikten sonra ekledi:

“Bunu Cumhurbaşkanımız Biden’a, ben Blinken’e, Savunma Bakanımız da kendi muhatabına söyledi.”

ABD’DE YAPILAN TATBİKATLA İLGİLİ HABERLER: “ÜZERİMİZE ALINMADIK”

“ABD’de yapılan bir deniz tatbikatında Ege’ye benzer bir senaryonun yer aldığı şeklindeki soruya, çeşitli bölgelerdeki ihtilaflardan verdiği örneklerden hareketle, (Kore/Japonya, Fransa/İngiltere, Slovenya/Hırvatistan, Çin/Japonya gibi) “Biz üzerimize alınmadık”

Rusya/Ukrayna savaşı

Biz bizim üzerimiz yaptırımların delinmesine izin vermiyoruz. Ama Rusya’ya dönük yaptırımlara da katılmıyoruz. İlkeli bir politika bizimkisi.

ÇİN’LE İLİŞKİLERDE YAVAŞLAMA VAR. BU ÇİN’İN TUTUMUNDAN KAYNAKLANIYOR

Çin’le ilişkilerde yavaşlama var, bu doğru, Ancak bu yavaşlama Çin’den kaynaklanıyor. Onların bizim ülkemizde bulunan Uygurlarla ilgili taleplerini tümden reddediyoruz. Tek Çin politikasını destekliyoruz ancak, Uygur Türklerini savunmamız Çin’i rahatsız ediyor.

İkili ilişkilerde bir yavaşlama olduğu doğru ancak bu Çin tarafının kararlarından dolayıdır.

YUNANİSTAN’IN KARASULARINI 12 MİLE ÇIKARACAĞI YÖNÜNDE HABERLER

“Bir şeye izin vermeyiz dememiz, hangi tedbir gerekiyorsa alırız demektir. Yunanistan’ın karasularını artırması demek, İstanbul’dan ya da İzmir’den yola çıkan bir gemimizin Yunanistan’ın izni olmadan Akdeniz’e çıkamaması demektir. Böyle bir durumu hangi ülke kabul edebilir.

RUSYA/UKRAYNA SAVAŞIYLA İLGİLİ DURUM ÇOK DAHA ZOR, ÇOK DAHA KARMAŞIK HALE GELDİ

Rusya/Ukrayna savaşı.

Geçen Mart ayına göre işler çok daha zor, çok daha karmaşık hale geldi. Yeni gerçeklikler var. Ukrayna topraklarının bir kısmını geri almış olsa da, Ruslar Donbas bölgesinde varlığını sürdürüyor. Son dönemde Rusya’daki askeri üsler vurulmaya başlandı. Bu iş sonunda yine masada bitecek ama kırılma noktası ne olacak belli değil.