Geçen hafta Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Rusya gezisini izlemek üzere gittiğim Moskova’da geçirdiğim üç gün, aynı zamanda yaklaşık olarak 3,5 senedir devam etmekte olan kanlı savaşın Rusların başkentindeki yansımalarını anlamaya çalışmakla geçti.

Tam diyecektim ki, “Cephedeki savaş Moskova’da günlük hayatı hiç etkilememiş gibi,” tam da öyle olmadığını ayn-el yâkin yaşayarak fark ettim.

Salı’yı Çarşambaya bağlayan gece yarısı saat 00:30’da Moskova’dan ayrılmak üzere tekerleri dönmeye başlayan THY’na ait uçağımız, pistin bir yerinde durdu.

Bunun sıra dışı bir bekleme olacağını, takriben yarım saat sonra pilotun anonsu ile öğrenmiş olduk:

“Moskova hava sahası kapatıldığı için beklemede kalmamız istendi” şeklinde bir anonstu bu.

O bekleyiş uçak içinde 4 saat, geri indirildiğimiz terminal binasında 8 saat olmak üzere toplam 12 saat sürdü.

Hiçbir anonsta bunun sebebi zikredilmemişti ancak birkaçımız hariç, uçaktaki hemen hemen tamamı Ruslardan oluşan bütün yolcular gibi ben de, Moskova hava sahasının drone saldırısı alarmı nedeniyle kapatıldığını biliyordum.

Ondan önceki Pazar günü Moskova’ya indiğimde, Rusya’nın bir gecede Ukrayna’ya 367 SİHA ve füze ile saldırdığı, bunun Rusya’nın Ukrayna’ya bir gecede düzenlediği en büyük hava saldırısı olduğunu öğrenmiştim.

Psikolojik üstünlük Rusya lehindeydi.

Moskova’da da bunun özgüveni vardı.

Ancak, 2 Haziran’da yani dün, İstanbul’da ikinci turu yapılan ateşkes görüşmeleri öncesi Ukrayna’nın yaptığı ‘misilleme’, Putin’in karizmasını kötü sarstı.

Ukrayna’nın, bin dolarlık dronla, 250 milyon dolarlık bombardıman uçaklarını park halindeyken vurup imha etmesi, Rusların havadaki vurucu gücünün %34’ünün zayiata uğraması, Rusya’nın Pearl Harbor’u yorumlarını beraberinde getirdi.

İSTANBUL ZİRVESİNDEN DAHA FAZLA SAYIDA ESİR TAKASI UZLAŞMASI ÇIKTI

Taraflar dünkü İstanbul toplantısına böyle bir atmosfer içinde geldi.

Öncesinde yapılan dron saldırıları, tarafların masaya oturmadan önce birbirlerini baskılama amaçlı olduğu düşünülebilir.

Rusya’nın yer yer ‘maksimalist’ noktalara gelen taleplerinin Pazar günkü saldırı ile yeterince ‘baskılandığı’ söylenebilir mi?

Evet, söylenebilir.

Ancak, savaş bitmiş, ateşkes sağlanmış değil.

Dolayısıyla önümüzdeki günler, haftalar sürprize açık şekilde tehlikeli bekleyişler içinde geçmeye devam edecek.

Buna rağmen tarafların İstanbul’da Ankara’nın kolaylaştırıcı rolü etrafında tokalaşmasalar bile birbirlerinin ‘yüzlerine bakabilecek’ halde kalmaları kıymeti.

Nitekim, 1 saat 10 dakika süren bu ikinci görüşme turundan, daha fazla sayıda esir ve ceset takası yapılması kararı çıktı.

Ateşkes ihtimalinin masada kalması bile kıymetli.

ANKARA’NIN LİDERLERİ BULUŞTURMA ARAYIŞI SÜRÜYOR

Geçen gün aktarmıştım.

Moskova’da yaptığımız söyleşide Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’a, “Sizin öngörünüzü nedir, bu süreç ne getirir” biçiminde yönelttiğim soruya kendisinden, “Uzun dönemli bir ateşkes daha gerçekçi görünüyor” cevabını almıştım.

Hakan Fidan, daha sonra trenle gittiği Ukrayna’dan yaptığı açıklamada da, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ev sahipliğinde Trump, Putin ve Zelensky’nin Türkiye’de bir araya gelebileceği bir arayıştan söz etmişti.

Tarafların karşılıklı ağır provokasyonlarına rağmen bu ihtimalin hala masada olduğunu dün Kabine toplantısı

sonrası yaptığı açıklama ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ağzından öğrenmiş olduk.

“Bu defa esir değişimleri binin üzerine çıktı. Bazı cesetlerin de iadesi söz konusu oldu.” İfadeleriyle bu uzlaşmadan duyduğu memnuniyeti ifade eden Erdoğan, İstanbul ya da Ankara’da Trump, Putin ve Zelensky’i bir araya getirme arzusunu dile getirdi.

Ukrayna adına İstanbul’da açıklamalar yapan dışişleri bakan yardımcısı, “Haziran sonuna kadar yeni bir görüşme daha yapılmasını teklif ettik.” Dedi.

Aynı isim, “Bundan sonraki toplantı liderler seviyesinde olmalı.” Diyerek dörtlü zirveye Ukrayna’nın desteğini dışa vurdu.

Rus heyeti adına yapılan açıklamalarda ise, belirli bölgelerde iki üç günlük ateşkesin önerildiği, karşı tarafa Rusların görüşlerini yansıtan bir Memorandum verildiğini, bu metnin içinde “Tam ateşkes için atılacak adımların” olduğu belirtildi.

Şu ihtimal masada durmaya devam ediyor:

Haziran sonunda Lahey’de yapılacak NATO zirvesi için Atlantik’i aşarak Avrupa kıtasına gelecek olan ABD Başkanı Trump, o güne kadar ilerleme sağlanması, bir ateşkes uzlaşısının oluşması ve Putin’in de Türkiye’ye gelmesi halinde Türkiye’ye de gelebilir.

Bu olursa, 16 Mayıs’ta kaçırılan fırsat yeniden elde edilip, 4 liderin aynı karede buluşmasıyla dünyaya bu kanlı savaşın durduğuna dair bir bildirim yapılabilir.

Bütün zorluklara rağmen bu ihtimal hala geçerliliğini koruyor.

Mehmet Acet / Haber7