Yaşlandıkça çocuklaşan bir cumhuriyet mi?
- GİRİŞ29.10.2014 10:27
- GÜNCELLEME29.10.2014 10:27
Bunlardan biri Pierre Daninos'un "Tanrı Babanın Hatıra Defteri"dir, diğeri de daha sonra senaryolaştırılıp filme de alınan Scott Fitzgerald'ın "Benjamin Button'ın Tuhaf Hikâyesi"dir.
Bugün 91 yaşına basan Cumhuriyet'imizin hayat öyküsü de yaşlandıkça çocuklaşan roman kahramanlarının öykülerine benzemiyor mu? Devrimlere, evrime, radikal değişimlere sahne olan bu 91 yılda, hem yaşlandık, hem de çocuklaşarak gelişmedik mi?
Cumhuriyet doğarken genlerinde bu topraklardaki geçmiş devletlerden ve uygarlıklardan aktarılan, binlerce yıllık bilgi ve deneyim brikimi vardı. Hatırlayın "Kuruluş"a dayanan yılları...
İhtiyar doğan çocuk
30 Ekim 1918, Mondros Mütarekesi imzalandı... 15 Mayıs 1919, İzmir Yunanlılar tarafından işgal edildi... 27 Aralık 1919, Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya geldi...
16 Mart 1920, İstanbul işgal edildi... 23 Nisan 1920, TBMM açıldı... 3 Mayıs 1920, 11 bakandan oluşan ilk Bakanlar Kurulu (Heyeti İcraiye) oluşturuldu... 10 Mayıs 1920'de, İhracatın Serbestisini sağlayan "4 Sayılı Karar" yayınlandı.
Evet... Kurtuluş Savaşı henüz başlamışken Ankara'daki TBMM Hükümeti, iki maddelik bir Karar'la "İhracat kayıtsız şartsız serbesttir. Bakanlar Kurulu'ndan başka hiçbir makam bu serbestliği kaldıramaz ve sınırlayamaz" hükmünü getirmiş.(İhracatın bilakayd ü şart serbestisi ve Heyeti İcraiyeden maada hiçbir makamın bu serbestiyi ihlal ve takyide salahiyettar olamayacağı takarrür etmiştir.)
Savaş ve ekonomi
Mesela 20 Eylül 1920'de devlete gelir gelsin diye 23 Sayılı Karar'la ihraç mallarına yüksek vergiler konmuş. Ama bakmışlar ki dünya ekonomik krizi nedeniyle bu vergilerle pahalılaşan Türk malları müşteri bulamıyor.
17 Nisan 1921'de 793 sayılı kararla, ihracat vergileri yüzde 50 düşürülmüş.
20 Nisan'da da (803 sayılı karar) toptan kaldırılmış.
Kurtuluş Savaşı'nda ordu komutanları bazı bölgelerde haberleşmeye müdahale etmişler. Bunun üzerine 21 Aralık 1921'de 1273 Sayılı Karar'la, komutanlar "Ticari haberleşmeyi sakın geciktirmeyin" diyerek uyarılmışlar.
Bu yazıya ilk yorum yapan sen ol