Soru: Ben ÖSS sınavına girdim ve maliyeyi kazandım; ama ailem hiç sevinmedi. Sınıf öğretmenliğini kazanmadım diye kardeşlerim benimle dalga geçiyorlar. Onlar henüz okuyorlar ve ben de onlara: ”Siz bir sınava girin de göreyim. Benimle dalga geçiyorsunuz.” Diyorum. Bu bende sıkıntı yapıyor. Her konuştuğumda bunu benim yüzüme vuruyorlar. Bazen bu evden kurtulmak istiyorum. Ne olur bana yardımcı olun. Ne yapacağımı bilmiyorum. Artık bunalıma girdim.

            Cevap: Öncelikle soruyu görünce içimden gelen ilk cümleyi yazmak istiyorum: “Hiii… böyle bir şey için sakın bunalıma girmeyin…!” Henüz çok gençsiniz, yolun başındasınız. Siz neyi kazandığınızı, bu meslekle neler yapabileceğinizi görmeye başladığınızda, aile bireyleriniz de sizin yaşamınıza bakan gözler olarak yerini alacak hayatınızda. İnsanların herhangi bir duruma verdikleri değer, içinde bulundukları koşullar ve bakış açısıyla sınırlıdır Serap kardeşim. Görünen o ki ailenizin kutsadığı meslek grubu öğretmenlik. Ve olabilecek en değerli meslek olarak algıladıkları için bu konuda baskı yapıyorlar farkında olmadan. Ama hepimiz biliyoruz ki meslekler insanların şahıslarında güzeldir. Ve her bir meslek alanı tek tek önemli, değerli ve gereklidir.

            Bence sizin ailenizde genel bir ilişki sorunu var. Çünkü normal ve sağlıklı ilişkiler yaşanan ailelerde bu ve benzeri zorluklar yaşanmaz. Aile bireyleri birbirleri için iyi ve güzel olanı isterler. Kendilerine göre yeterli olmayan şartlar oluşmuşsa, bu durumda birbirlerini rencide etmek yerine, tam tersine ellerinden geldiğince destek olurlar. Ama ilişki sorunu olan, güç çatışmaları yaşayan evlerde, bahsettiğiniz türden her mesele birbirine saldırı ve alay konusu olabilir. Kardeşlerinize kızıp gücenmek yerine, “Umarım sizler daha iyi yerlere gelirsiniz!” diyerek hem iyi niyetli bir temennide bulunabilir hem de kasten yaptıkları bir durum için onlara toparlanma süreci hediye etmiş olabilirsiniz.   

            Son cümleniz etkiledi beni… “Bu evden kurtulmak istiyorum!”

            Evden kurtulmak yerine… bu evi sorunlarından kurtarmaya soyunmak daha faydalı olmaz mı acaba diye düşündüm. Ve üniversiteyi kazanınca bunalıma girilecek bir ev olmaktan çıkarıp;  şartlar ne olursa olsun birbirine destek olan güzel insanların yaşadığı bir cennet köşesine çevirmeye gayret etsek…?

Soru: Merhaba Mehtap Hanım. Yazılarınızı okuyorum severek. Kısa bir sorum olacaktı. Yaşadığımız kötü bir olayın arkasından, çok fazla stres yaşamamak için yapabileceğimiz bir şeyler var mı? Pratik önerileriniz neler olabilir?

Cevap: Öncelikle kötü bir olayın arkasından yaşanan belirtilerin son derece “normal insan tepkileri” olduğunu unutmamanız gerekir. Çünkü siz insansızın ve insana dair şeyler yaşıyorsunuz. Daha fazlasını değil. Psikolojik açıdan soruna işaret eden durum, bu belirtilerin bir türlü hayatınızdan çıkıp gitmemesinde saklıdır.

…Yani iki insan düşünün… ikisi de travma yaşamış olsun… ikisi de belirli bir süre için yukarıda sıraladığım stres belirtilerini gösterir. Ama sağlıklı olan bir süre sonra toparlanıp hayatına devam ederken; psikolojik olarak sağlığını yitiren kişi bir türlü normal hayatına dönemez. Hep aynı semptomları yaşayıp durur. Bu belirtileri kendinden uzak tutmak için ciddi bir çabanın içine bile girmez. Sihirli bir elin kendisini değiştireceğini zanneder. Bekler durur… o sihirli el de bir türlü gelmez zaten…

Sonuçta…?

İş biraz size düşüyor sevgili okurlar… yaşanan sıkıntının ardından, öncelikle yaşadıklarınızdan utanmamayı öğrenmelisiniz. Sizin başınıza değil de benim başıma gelseydi, inanın ki aynı şeyleri ben de yaşardım…

Sonra…?

Yaşadığınız travmadan sonra sizde ortaya çıkan sorunları hiç çekinmeden, utanmadan, sıkılmadan, zayıflık ve eksiklik duygusuna kapılmadan, yakın çevrenizdeki güvendiğiniz insanlarla paylaşmalısınız. Travmatik olayı ne kadar çok konuşursanız, o kadar rahat edersiniz. Üstelik herkesin benzer olaylara, benzer tepkiler verebileceğini de aklınızdan çıkarmadan.

Ancak…!

Konuşup anlatmanın boyutunu da abartmayın lütfen…! İlk anlatmalar rahatlatır… deşarj eder… zaman içinde sıkmaya başlar sizi… ve tam da unutup rahatlayacakken sürekli aynı şeyleri anlatıp durmak, anıları durup durup tazelemek olacaktır. O nedenle rahatlayana ve boşalana kadar anlatın… artık anlatmaktan rahatsız olduğunuzu hissetmeye başladığınızda da anlatmayı bırakın. 

Demek ki…!

Sizi çok olumsuz etkileyecek travmatik etki yapacak bir olayla karşılaştığınızda, olayın durumuna göre kendinize birkaç şans vermelisiniz… Travma sonrası stres belirtilerinin yaşanmasının kaçınılmaz olduğunu bilmelisiniz… toparlanmak için gerekli olan sürede dostlarınızla ve ailenizle sohbet ederek ve sevdiğiniz faaliyetlerin sayısını artırmaya çalışarak, kendinizi travmatik olayın etkilerinden uzak tutmaya çalışmalısınız…

Ve…

Aradan 6-7 ay geçtiği halde hala “eski tas, eski tarak” misali, bir karış ilerleme yaşayamadığınızı ve yaşam kalitenizin epeyce bozulduğunu hissediyorsanız, mutlaka bir psikologdan yardım almalısınız. Çünkü travma sonrasında oluşan stres belirtilerinin, günümüzde ilaç ve psikoterapi ile tedavi edildiğini unutmamanız gerekir.

Mehtap KAYAOĞLU (Danışman Psikolog&Psikoterapist)

Tel: (0212) 583 00 22
            mehtap.kayaoglu@yuzlesme.tv