Günlük hayatımızda birçok karar alıyor, birçok davranışta bulunuyoruz. Ancak bu kararların ne kadarı bize, ne kadarı çevremize ait hiç düşündünüz mü? Bazen bir fikir, bazen bir davranış, bazen de bir tercih... Farkında olmadan çevremizdeki insanlardan etkileniyoruz. İşte bu duruma sosyal etki diyoruz.

Peki sosyal etki nerelerde ortaya çıkar? Hangi ortamlarda, hangi şekillerde karşımıza çıkar?

Sosyal Etkinin Ortaya Çıktığı Ortamlar

1. Aile Ortamı:
Kişiliğimizin ilk şekillendiği yer olan aile, tutumlarımız üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bir çocuğun davranışları çoğu zaman anne-baba ya da kardeşlerinden gördüklerine göre şekillenir.

2. Okul ve Eğitim Ortamı:
Öğretmenlerin yönlendirmeleri, arkadaş çevresiyle kurulan ilişkiler bireyin düşünce yapısında ve davranışlarında değişiklik oluşturabilir. Özellikle ergenlik döneminde sosyal etki çok daha belirgin hale gelir.

3. İş ve Kurum Ortamı:
Çalışma hayatında ekip içinde uyum sağlamak, kurallara uymak ya da yöneticinin beklentilerini karşılamak gibi nedenlerle bireyler davranışlarını değiştirebilir.

4. Sosyal Medya ve Dijital Ortamlar:
Bugünün dünyasında sosyal etki, dijital ortamlar aracılığıyla da yaygınlaşmış durumda. Bir akımın parçası olmak, beğeni almak ya da takip edilmek için insanlar farkında olmadan kendilerini başkalarının etkisinde bulabiliyor.

5. Toplumsal ve Kültürel Ortam:
Bir toplumda kabul gören davranışlar, zamanla bireyler üzerinde baskı oluşturabilir. “Elalem ne der?” düşüncesiyle birçok insan kendi düşüncesinden çok, toplumun beklentisine göre hareket eder.

Sosyal Etkinin Türleri

1. Uyum Sağlama (Conformity):
Bir gruba kabul edilmek için, çoğunluğun düşündüğü gibi düşünmek veya davrandığı gibi davranmak. Örneğin, bir arkadaş grubunda dışlanmamak için onların sevdiği müziği sevmeye çalışmak.

2. İtaat (Obedience):
Yetkili ya da otorite sahibi bir kişinin isteği doğrultusunda davranmak. Örneğin, öğretmenin söylediği bir düşünceye katılmasak bile onun önünde onaylıyormuş gibi yapmak.

3. İkna (Persuasion):
İletişim yoluyla düşünce veya davranış değişikliğine neden olmak. Reklamlar, kampanyalar ya da bir arkadaşın ısrarı ikna sürecine örnek olabilir.

4. Benimseme (Internalization):
Bir düşünceyi ya da davranışı sadece başkaları istediği için değil, içselleştirerek kabul etmek. Bu en kalıcı sosyal etki türüdür.

Sosyal etki, hayatın her alanında kendini gösterir. Bazen sessiz bir onayla, bazen yüksek sesli bir itirazla… Bazen gerçek düşüncemizle uyumlu olur, bazen sadece kabul görmek için davranışlarımızı değiştiririz. Bu etkiyi fark edebilmek, hem bireysel farkındalığımızı hem de toplumsal iletişimimizi güçlendirir.