Türk Devletleri Teşkilatı Liderler Zirvesi dolu dolu geçti.
 
İlgili ülkeler arasında hemen hemen her alanda çok önemli kararlar alındı ve bu kararlarla ilgili talimatlar verildi. Teknolojiden tarıma, turizmden ticarete, eğitimden istihbarata, sağlığa kadar birçok alanda iş birliğinin geliştirilmesi hususu masaya yatırıldı.
 
Liderler Zirvesi bildirgesinde benim için en önemlisi 33 ila 39. Maddeler oldu. Yazılarımda sık sık dile getirdiğim “ulaşım” konusu nihayet ciddi bir şekilde ele alındı ve gerekli talimatlar verildi:
 
“36.  …Demir yollarının transit potansiyelinin daha da geliştirilmesi, ulaştırma operasyonlarının dijitalleştirilmesi ve demir yolu idareleri, deniz ve kara limanları ve lojistik merkezleri arasındaki ağın genişletilmesi konularında yakın iş birliğini teşvik ettiklerini;
 
39. Üye ülkelerin ilgili Bakanlıklarını, ticaret hacmini, yolcu akışını ve turistik faaliyetleri arttırmak amacıyla üye ülkeler arasında mevcut hava taşımacılığı ve hava kargo ağları ile düşük maliyetli uçuşları genişletmek için ulusal sivil havacılık otoritelerini, iş birliği yapmaya ve liberal bir hava taşımacılığı politikasını desteklemeye teşvik etmekle görevlendirdiklerini;…”
 
Bu maddeler her türlü ulaşımın iyileştirilmesi konusunu içeriyor. Tabii görevlendirilecek kurum ve kişilerin vizyonu, misyonu bu meseleye bakışı ulaşım konusunun çözümünde en başat faktör.
 
Demir yolu ağının genişletilmesi meselesi hayati önem taşıyor. Bakü, Tiflis, Kars arasında demir yolu kapasitesinin artırılması talimatının verilmesi gerçekten çok önemli ancak bu kapasitenin artırılması sadece yük trenleriyle sınırlı olmamalıdır. Hızlı tren seferleri acilen başlatılmalıdır zira kardeş halkların turizm amaçlı ziyaretleri ticaret kaygısından çok daha önemlidir nitekim kalıcı ve etkili sonuçları olacaktır.
 
Orta Asya’da Özbekistan, Kırgızistan ve Çin hattında da yeni demir yolu inşaatının başlatılmasına karar verilmiştir. Bu şu anlama geliyor: “Bir yol bir kuşak” projesi dâhilinde ticaret odaklı bir taşımacılık söz konusu ancak ilgili ülkelerin turizm potansiyeli de göz önünde bulundurulup bu ağlara tam kapasiteli YHT ağları da dâhil edilmelidir. Öyle ki Kars’ta başlayan yolculuk Tanrı Dağlarına kadar kesintisiz olarak YHT ile mümkün olmalıdır.
 
Üye ülkelerin düşük maliyetli hava ulaşımı ve taşımacılığı konusunda da talimat vermesi çok önemliydi. İlgili ülke halklarının en büyük şikâyetleri arasında hava yolları ulaşımında karşılaştıkları aşırı yüksek tarifeler geliyor. Bunun birçok nedeni bulunuyor. Ancak ilgili ülkelerin hava yolları bir araya geldikleri takdirde bu sorunların aşılması mümkün.
 
Bu zirvede TDT’nın ulaşım problemine el attığını gördük. Önemli olan bu gerçekti. Şimdi sıra bu problemin çözümüne gelmiştir. Buhara, Taşkent, Semerkand, Çimkent ve Türkistan şehirleri birbirlerine oldukça yakın mesafede olan turistik şehirler. Hava yolu şirketlerinin bu şehirlere gidiş gelişler için uçak tarifelerini makul bir seviyeye indirmeleri, ilgili ülkelerin turizm potansiyeli için hayati önem taşıyor. Türkiye kamuoyunda kardeş ülkelere turistik amaçlı ziyaretlere ilgi çok ama ulaşımdaki ekonomik problemler, büyük bir engel olarak görülüyor...
 
Türk Devletleri Teşkilatı’nın sonuç deklarasyonunu okuyunca içim sevinç ve mutlulukla doldu. Yıl boyunca bu sütunlarda yazdığımız, çözüm aradığımız birçok sorunun ve konunun bu zirvede masaya yatırıldığını görüyorum ve rahmetli Özal’ın sık sık tekrar ettiği “21. Yüzyıl Türk asrı olacak” ifadesi aklıma geliyor.
 
Hâsılı Türk devletleri “ulaşalım” dedi. Niyet hayır, akıbet hayır olur inşallah...
TÜRKİYE GAZETESİ