Kazakistan hükûmeti 5 Şubat günü aniden istifa etti.

Daha doğrusu bu bir istifa değil! Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Anayasa’nın kendisine verdiği yetkiyle yani 70. Maddesi gereği Alihan İsmailov başkanlığındaki hükûmetin istifasını istedi.

Alihan İsmailov, "Ocak Olayları"nda göreve gelmiş, geçen yıl yapılan 19 Mart seçimlerinde yeniden başbakan olmuştu. Ancak Alihan İsmailov’un attığı kimi adımlar büyük tepkilere sebep olmuştu. Başbakan 1. Yardımcısı Roman Sklyar geçici olarak başbakanlık koltuğuna oturdu. Yeni hükûmet kuruluncaya kadar eski hükûmet üyeleri de görevini yapmaya devam edecek.

Peki neden? Kazakistan’da ne oldu veya bu istifayı ne tetikledi?

Aslında bu konuda resmî bir açıklama yok ancak ülke medyasında yer alan haberlere göre bu istifanın sebebi sosyal ve ekonomik meseleler. İsmailov, yaptığı özelleştirmelerle tanınan bir isimdi zira.

Ülkenin batı eyaletinden birisi olan Mangistau’da aralık ayında başlayan grevler hâlen sürüyor. Bu eyaleti bir Kazakistan seyahatimde görme imkânı bulmuştum. Hazar Denizi'ne kıyısı bulunan bir sanayi ve petrol eyaleti olan bölgenin ülke ekonomisine can suyu olduğunu söylemek mümkün.

Mangistau, Kazakistan’ın güneybatısında yer alıyor. Hazar Denizi'ne uzun kıyıları olan eyalet hem Türkmenistan hem Özbekistan ile sınırdır. Yine Kazak eyaletleri olan Atırau ve Aktöbe ile de komşudur. Bu eyalet SSCB döneminde keşfedilmiş ve petrol yatakları açılmıştır.

Mangistau, Atırau gibi şehirlerde çok sayıda yabancı işçi, mühendis ve şirketin bulunduğunu sözlerimize ekleyelim. Bu şehirlerin ülkenin şah damarı olduğunu da! Hazar Denizi kıyısında bulanan bu şehirlerin birer petrol ve gaz şehri olduğunu daima göz önünde bulundurmakta fayda var.

West Oil Software, kısa adıyla (WOS) şirketi geçtiğimiz yıllarda özelleştirilmişti. Bu şirket doğalgaz ve petrol şirketlerinin nakliyat işlerini yürüten önemli bir şirket ve işçileri iki aya yakın zamandır grevde.

Hemen hatırlatalım ki “Kara Ocak” diye adlandırılan 2022 Ocak Olayları yine Mangistau (Mangistan) eyaletinde başlamıştı. Bu olaylar, ülkede geniş çaplı isyan hareketine dönüşmüş ve ülke çok zor günler geçirmişti.

Şimdi “Yine Mangistau ve yine ekonomik problemler” bir araya gelince akla "Kara Ocak" geliyor hâliyle. Bu eyalette ekonomi kökenli sıkıntılar ve çeşitli grevler devam ediyor.

Peki WOS’taki bu grevlere katılan işçiler hükûmetten ne istediler? Bu işçiler devletin en büyük petrol şirketi olan KazMunaiGas’la entegre olmak istiyor. Yani özelleştirmelerden memnun değiller zira yapılan özelleştirmelerde işçiler aleyhine kararlar alan kimi şirketler işçilerdeki bu öfkeyi tetikliyor…

Bu şirketteki işçilerin aldığı grev kararını yasa dışı ilan eden hükûmetin burada işçilere zor kullanmasıyla grevdeki işçilerin halkın ve diğer şirketlerdeki işçilerin desteğini almasına sebep olduğu ileri sürülüyor.

Bunun dışında hayat pahalılığı ve yapılan zamlar, yüksek enflasyon da halkın tepkisine sebep oluyor. Hükûmetin bu öfkeyi ve tepkiyi azaltmak için herhangi bir tedbir almaması, problemin sürüncemede bırakılması gibi etmenler Cumhurbaşkanı Tokayev’in bu kararında etkili olduğunu söyleyebiliriz.

Kardeş ülke Kazakistan’ın bu sanayi ve petrol bölgesinde sürekli yüksel/til/en tansiyonu düşürüp, istikrarı sağlayacağından şüphemiz yok. Cumhurbaşkanı Tokayev, tecrübeli bir devlet adamı. Kısa zamanda var olan sorunları çözeceğinden eminiz.

"Kara Ocak" olaylarının acıları henüz taze iken bu coğrafyada umarız ki yine bir kıvılcım ile ortalık ateş hattına dönüştürülmez.  

Allah kardeş ülkemizi korusun, gözetsin inşallah...

Meryem Aybike Sinan / Türkiye Gazetesi