Yaklaşık bir haftadır Kazakistan Kültür ve Turizm Bakanlığının davetlisi olarak Kazakistan’da bulunuyorum. Astana’da turistik bölgeleri ziyaret ettikten sonra Çimkent’e, oradan da Türkistan’a geçtik.

Türkistan, bin yıl öncesinin bütün haşmetiyle ayağa kalkmış ve ziyaretçilerini bekliyor. Kazakistan Cumhuriyeti, bu güzel kadim şehre çok büyük yatırımlar yapmış.

Bizim Türkistan ziyaretimiz esnasında 25-26 Ekim tarihlerinde çok önemli bir etkinlik vardı. UNESCO, Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Uluslararası Turizm Üniversitesi, Türkistan İli Başkanlığı’nın girişimiyle düzenledikleri “Uluslarası Kutsal Miras, Hac ve Sürdürülebilir Turizm Konferansı” adlı toplantıya katılmak için dünyanın 20 ülkesinden 60 uzman konuşmacı olarak Türkistan’a gelmişti...

UNESCO Dünya Mirası alanlarının korunması, restorasyonu ve turizm pazarlaması ile Hoca Ahmet Yesevi’nin Türk halkları için kişiliğinin ve eserlerinin rolü konulu Uluslarası düzeyde toplantıya 400'den fazla delege de katılım sağladı.

Eski Türkistan toprakları "Türk dünyasının beşiği" statüsünde kabul ediliyor. 2021'de Türkistan Deklarasyonu kabul edilmiş ve Türkistan Türk Devletleri İş birliği Konseyi (TDT) gayri resmi zirvesi tarafından dünyanın manevi başkenti ilan edilmişti. Zirve çerçevesinde Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev, Türk Devletlerinin liderlerini Türk Dünyasının modernleşmesini başlatmaya ve öncelikle Hz. Hoca Ahmet Yesevi ve Türkistan mirasını tüm dünyaya tanıtmaya çağırmıştı.

Türkistan’da düzenlenen Sempozyumun açılış konuşmasında TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev şunları söyledi:

 “Türkistan'da böyle bir etkinliğin yapılmasının sembolik bir anlamı vardır. Çok önemli bir kutsal şehir olan Türkistan, Türk dünyasının manevi başkenti ve Türk kültürünün kalbidir. Turizm, Kazakistan ekonomisinin çok önemli bir dalıdır. Kazakistan'ın her bölgesi bir turizm yatağıdır. Bu bölgede Türkistan şehrinin yanı sıra Sayran, Baydibek, Tyulkubas, Sayram gibi kutsal ve turistik bölge ziyaretçilerini beklemektedir,” dedi.

İtalya'nın Kazakistan Büyükelçisi Marco Alberti de yaptığı konuşmada şunları söyledi:

 “Bugün bu etkinlikte bulunmamın üç nedeni var. Birincisi, İtalya Kazakistan ile büyümek ve gelişmek istiyor. Kazakistan, kültürel mirasını koruyan, dinamik olarak gelişen bir devlettir. İkincisi, İtalyan ekonomisi turizmden 93 milyar euro kâr elde ediyor. Bunların beşte biri kültürel turizm alanıdır. Üçüncü neden ise Made in Italy konseptinin sadece güzel kıyafetler veya pahalı bir araba değil, yaratıcı üretim ile ilgili olmasıdır. Büyük İtalyan firmaları Türkistan'da çalışmaya hazır” dedi.   

Türk Akademisi Başkanı Dr. Fuzuli Mecitli yaptığı konuşmada çok önemli hususların altını çizdi. Dr. Mecitli Türk Akademisinin çalışmalarıyla ilgili şunları söyledi:

“Uluslararası Kutsal Miras, Hac ve Sürdürülebilir Turizm Konferansı'nın Türkistan'da düzenlenmesinin sembolik olduğunu düşünüyorum. Çünkü Türkistan, Türk Dünyası'nda adında "Türk" kelimesinin geçtiği tek şehirdir. Dolayısıyla Türkistan, Türk dünyasının birliğinin mihenk taşıdır.

Ortak değerlerin oluşması için bilgi ve eğitim alanı önem arz etmektedir. Bu bağlamda çocuklara yönelik projeler oldukça önemlidir. Çünkü kutsallık kavramı çocukluk ve okul yaşlarında oluşmaktadır. Dolayısıyla çocuklara yönelik içerik üretmek uzun vadede stratejik öneme haizdir. Bu çerçevede Akademi tarafından hazırlanan Ortak Türk Tarihi, Ortak Türk Edebiyatı ve Türk Dünyası Coğrafyası ders kitapları son derece önemlidir.

Örneğin, Türk Dünyası Coğrafyası ders kitabında “Kutsal Coğrafya” başlığı altında Ötüken, Ergenekon, Türkistan, Gobustan, Nahcivan’daki Ashabı Kehf, Ulutau, Jideli Baysın, Semerkant, Özgön, Bulgar ve İstanbul kutsal yerler ve şehirler olarak sunulmuştur.

Ayırca bu seneden itibaren, Türk Akademisi olarak okul çocukları için ek okuma kitapları olarak “Türk Dünyası Büyük Şahsiyetleri”, “Türk Dünyasının Kutsal Yerleri” ve “Türk Dünyasındaki Önemli Olaylar” eserlerini hazırlamaktayız.

Bu arada “Türk Dünyası Büyük Şahsiyetleri” atlas kitabını önümüzdeki ayda Semerkant’ta düzenlenecek Türk Devletler Teşkilatı Zirvesi’nde Devlet Başkanlarımıza takdim edeceğiz.

Türk Akademisi tarafından 2017 yılından itibaren yürütülen Türkbarometre sosyolojik anket çalışmasında ankete katılımcıların Türk Dünyası kutsal yerlerini zikredemediği görülmüştür.

Örneğin, Kazaklar Azerbaycan’ın kutsal yerlerini, Özbekler Kırgızistan’ın kutsal yerlerini bilmemektedir. Dahası, Türkiye’nin kutsal yerleri sorusuna katılımcıların çoğunluğu “Antalya” diye cevap vermiştir.

 Dolayısıyla bu anket Türk Dünyası kutsal yerleri konusunda halklarımızın bilinci olmadığı sonucu çıkmaktadır. Dolayısıyla bir yandan kutsal yerlere turizm teşvik edilirken, diğer yandan bu yerlerle ilgili kutsallık bilinci de aşılanmalıdır. Nihayetinde bunların hepsi Türk Dünyası olarak bizim bir ve beraber olmamıza hizmet edecektir. Onun için “Kutsal yerler Türk Dünyasının birliğinin mihenk taşları” diyerek sözlerimi noktalıyorum. “

Türkistan başta olmak üzere, Buhara, Semerkant, Hive, Almatı, Taraz, Issıkgöl gibi önemli bölgeler Türk kamuoyu tarafından yeterince bilinmiyor.  Özellikle uçak tarifelerinin aşırı yüksek olması, bölgeye gidiş ve gelişleri olumsuz etkiliyor. Türk Devletleri Teşkilatı Ülkelerinin 11 Kasım’da yapılacak liderler zirvesinde bu sorunu acilen ele almalarında yarar var nitekim uçak tarifelerinin yüksekliği bölge turizmini olumsuz yönde etkiliyor.

Hasılı Ahmet Yesevi bütün Türk Dünyası’nı Türkistan’a bekliyor.