Ayasofya, 532-37 yılları arasında Bizans İmparatoru 1. Justinyanus tarafından inşa ettirildi.

 

Mimarlık ve mühendisliğini Miletli fizikçi İsidoros ve Trallesli matematikçi Anthemius üstlendi. (Her iki antik kent de Aydın ili sınırları içerisinde bulunuyor.)

5 yıl içinde tamamlandı ve Hıristiyanlık’ın en büyük ibadethanesi oldu.

 

Yani, Hazreti Muhammed (SAV) henüz 1 yaşındayken; dünyayı İslam’la tanıştırmasından 78 yıl önce...

***

Ayasofya, 1453’te İstanbul’u fetheden Sultan 2. Mehmet tarafından camiye dönüştürüldü.

1934’te müzeye çevrildi.

Bugün, yeniden Cami olarak bütünüyle ibadete açıldı.

***

Ayasofya’nın müzeye çevrilmesi, ‘bir yanıyla’ dönemin Batı ile iyi ilişki kurma politikasının bir sonucuydu.

Yeniden cami olarak ibadete açılması da yine ‘bir yanıyla’ Batı ile eşit ilişki kurma anlayışının sonucudur.

‘Bir yanıyla’ diyorum, zira salt bundan ibaret değildir; üstelik bu yönü, alt sıralarda yer alır.

Asıl olan, Müslümanların fetih hakkının teslimidir.

***

Esasen, müzeye dönüştürüldüğünde karar verici seçkinler ve yandaşları dışında toplumun tüm kesimleri tarafından tepki görmüştür.

Yakın dönem tarihçileri bunu ayrıntılarıyla tartışıyorlar, tartışacaklar da.

Böylece durumu daha iyi görebileceğiz.

Ancak sadece iki şairin dizeleri bile, Ayasofya’nın cami vasfının siyasal ayrışma nedeni olmadığını ortaya koyuyor.

***

“Karaköy çarşısından geçen tramvayların camlarına yağmur yağıyor.

Yenicami, Süleymaniye arkalarını kirli bir göğe vermişler

Hiç kımıldamıyorlar.

Ayasofya elleriyle yüzünü kapamış, bütün iştahıyla ağlıyor.”

İlhan Berk

***

“İslam’ın beklediği en şerefli gündür bu

Rum Konstantiniyye’si oldu Türk İstanbul’u

...

O ne mutlu, mübarek bir kuluymuş Allah’ın!

Belde-i Tayyibe’yi fetheden padişahın

Hak, yerine getirdi en büyük niyazını

Kıldı Ayasofya’da ikindi namazını.

İşte o günden beri Türkün malı İstanbul,

Başkasının olursa, yıkılmalı İstanbul!”

Nazım Hikmet

ETİMOLOJİ / KELİME KÖKENİ 

Ayasofya: Latince Sancta Sophia, Yunanca Agia Sofia, ‘kutsal bilgelik/ilahi hikmet’ anlamına gelir. Osmanlı döneminde Ayasofya-i Kebir Camii/Büyük Ayasofya Camii olarak adlandırıldı.

Belde-i Tayyibe: Arapça yerleşim yeri, şehir anlamında ‘belde’ ile iyi, tatlı, mutlu anlamında ‘tayyib’den oluşan ‘mutlu şehir’ olarak İstanbul için kullanılır. 

PROF. İNALCIK’IN UYARISI UNUTULMAMALI 

Ayasofya’nın ‘cami’ kimliğine sahip çıkmak ne anlama geliyor?

Aksi halde; Ayasofya üzerinden İstanbul ve Türkiye için ‘karanlık hesapların yapıldığı’ bir iddia veya komplo teorisi mi?

Bunun için en sağlam dayanağım, ‘hocaların hocası’ merhum tarihçi Prof. Halil İnalcık’ın, 14 Kasım 2009’da NTV’deki söyleşisindeki uyarıları:

“Batı İstanbul’dan hiçbir zaman vazgeçmedi. ‘Ayasofya’nın kubbesi üzerinde Hıristiyanlığın yıldızı parlayacak.’ Bunu kim söyledi? Papa olacak olan Bavyera Kardinali. Bir Bizantinistler kongresinde söylemiştir. bunu. Münih’te oldu bu olay 1958’de. Bunu söylediği zaman bütün o bilim adamları Rumlar ayağa kalktılar dakikalarca alkışladılar. Ben bunu unutmuyorum.”

KADIN CİNAYETLERİ POLİTİKLEŞTİRİLMEMELİDİR 

Kadınlara yönelik şiddeti, sırf ‘sağcı iktidara’ yükleme çabasıyla oluşturulan ‘kadın cinayetleri politiktir’ sloganı mide bulandırıcı.

Bu, kadınlara yönelik şiddeti, cinayeti politik bir araç olarak kullanmaktır.

Ayıptır.

Kötüdür.

Evet, kadına yönelik şiddetin arkasında politik, kültürel, ‘hayvani’ birçok etken var.

Bu etkenleri, ‘insan’ olmanın nimeti ‘akıl’ ve ‘vicdan’la tartışmak yerine, salt birini politik olarak ‘araçsallaştırmak’ en az kadına şiddet kadar zavallılıktır.

Merhum Cemil Meriç diyor ki; “Bu memlekette sağcı-solcu, ilerici-gerici yoktur. Bu memlekette; namuslular ve namussuzlar vardır. Kavga onların kavgasıdır. Siz namusluların safında yer alın, göreceksiniz, bir gün çok kalabalık olacaksınız...”

Ama Meriç’i ‘slogan solcuları’ anlamaz; sosyalizmi, solculuğu ‘liyakatle’ bilenler anlar.

Bu ülkeyi anlamak için Cemil Meriç okumak şarttır. 

Akşam Gazetesi