Afganistan'a bir 'milli mücadele' borcumuz var
- GİRİŞ23.03.2012 14:54
- GÜNCELLEME23.03.2012 14:54
Afganistan’da Türkiye’nin ne işi olduğunun izahına bakalım.
9 Eylül Üniversitesi’nde 2008’de hazırlanan İsmail Akbaş imzalı “Türk Afgan İlişkileri” başlıklı yüksek lisans tezi “tarih dersi” için yeterli bir kaynak:
- İngiltere’nin, Hindistan’ın bir parçası olarak sömürgeleştirdiği Afganistan, Türkiye ile aynı tarihlerde aynı “emperyalizmle” iki silah arkadaşı gibi mücadele etti.
- 10 Ağustos 1850’de Afgan liderleri İstanbul’a heyet göndererek “Bize bir fermanla vali atayın, İngilizlere karşı burayı Osmanlı toprağı gösterelim” teklifi getirdiler.
- 7 Eylül 1915’te Habibullah Han, Birinci Dünya Savaşı’na giren Osmanlı’ya, “Buraya asker gönderin, Hindistan’daki İngiliz ordusuyla birlikte savaşalım” mesajı gönderdi. İstanbul’dan asker gitmedi, ancak büyük aşiretler İngilizlere ciddi saldırılar düzenledi.
- Savaşı bitiren Ravalpindi Anlaşması’nı imzalayan Afgan ulusal kahramanı gazeteci Mahmut Tarzi İstanbul’da yetişmiş bir Osmanlı aydını ve Kral Emanullah Han’ın kayınpederiydi. 1933’te yine İstanbul’da vefat etti.
- Afganistan, 1919’da bağımsızlığını kazandıktan sonra modernleşme için Türkiye’yi örnek aldı. Askeri, eğitim ve kültür alanında Türk uzmanlardan yararlandı.
Çanakkale’de Afgan şehitler yatıyor
- Hakimiyet-i Milliye gazetesi, Kral’ın TBMM Hükümeti Reisi Mustafa Kemal Paşa’ya mektup göndererek Afgan devletinin dışişlerini düzenlemek için bir askeri heyet istediğini belirtirken, “Türkler Kurtuluş Savaşı verirken, Afganistan, siyasi, diplomatik ve ekonomik yardımlarda bulunmuştur. Çok sayıda Afgan genç kurtuluş savaşında Türklerin safında şehit düşmüştür. Çanakkale’deki ‘Mehmet Afganistan’ şehitlik anıtı çok anlamlıdır” diye yazdı.
- Afganistan TBMM’yi ilk tanıyan, ilk anlaşma imzalayan, devlet başkanı düzeyinde ilk ziyaret eden Müslüman devlet oldu. Anlaşmada, “Sömürgeci bir gücün Türkiye veya Afganistan’a yönelmesi halinde iki ülke saldırıyı kendine yapılmış sayar” deniliyordu.
- Askeri anlaşmada ise “Afganistan’a gelen Türk subaylar eş rütbeli Afgan subayların üstü sayılır” maddesi vardı.
Yorumlar14