Tüm idari kararlar, organizasyonlar için eşit önemde değildir. Organizasyonlar, önemi farklı pek çok karar alırlar.

Bazı kararlar organizasyonun büyük çoğunluğunu etkiler, yürütülmesi için büyük miktarda kaynak gerektirir ya da organizasyonda uzun dönemli bir etki yaratırlar. Sözkonusu önemli kararların sadece yönetim sistemi üzerinde değil aynı zamanda sistemin işleyişinde, hatta karar vericinin kariyerinde de büyük etkisi olabilir. 

Kararın ne olduğundan bağımsız olarak bir kararı önemli yapan, kararın sahip olduğu etkidir. Kararın önemi, sistemin işleyişinde gösterdiği etkiden kaynaklanır. Organizasyonda büyük problemleri çözen karar, önemlidir ve karar vericiyi büyütür; tersi de doğrudur, organizasyonda büyük problemleri çözemeyen, problemi daha da ağırlaştıran karar, önemini korurken karar vericiyi küçük düşürür.

Yöneticinin ehliyet, liyakat, basiret ve dirayet sahibi olması, verdiği kararlar nedeniyle organizasyonda ölüm kalım meselesidir.

TEKDÜZE VE TEMEL KARARLAR 

Karar vermek, bütün yöneticilerin görevlerinden birisidir. İster aile reisi olun, ister şirket patronu ya da müdürü, isterse devlet başkanı olun, yapılan iş, seçimde bulunmak, karar vermektir. Yönetmek, karar vermektir.

Önemli kararları vermek, üst kademe yöneticilerinin görevidir. Bir teşkilatın, kurumun ya da kuruluşun başındakilerin kararı, doğal olarak alt kademelerde verilen kararlardan daha önemlidir. Çünkü teşkilatın tamamına pozitif etkileri olan ve performansı şekillendiren kararlar önemli olarak nitelendirilebilir. Üst yönetimce alınan kararlar, teşkilatın uzun dönemli stratejileri için hayati önem taşımaktadırlar.

Dolayısıyla üst yönetimin karar verme süreci de gerek kullanılacak kaynakların niceliği gerek kararın maliyeti gerek karara ulaşmak için kullanılacak zaman açısından farklılaşacaktır. Kararları önem derecelerine göre tekdüze ve temel kararlar olarak sınıflandırılmıştır.

Tekdüze kararlar, yöneticilerin daha önceden belirlenen politika, usul ve kurallar ışığında aldıkları kararlardır. Tekdüze kararlar, daha önce alınmış temel kararların devamı olan, alt kademe kararlardır.

Temel kararlar ise ilk defa karşılaşılan ya da benzersiz sorunlarla karşılaşıldığı zaman alınan kararlardır. Yaratıcılık, yargı ve sezginin daha iyi kullanılmasını gerektirirler. Temel kararlar, ölüm kalım kararlarıdır, organizasyonun kaderini belirler.

FIRSAT, PROBLEM VE KRİZ KARARLARI

Kararları önem dereceleri açısından sınıflandırırken kullanılacak bilgi miktarı ile karar verme zamanı arasında yapılacak tercihe bağlı olarak üç tür tutumdan bahsetmiştir. Bu tutumlar; fırsat, problem ve kriz kararlarıdır.

Fırsat kararları, yöneticinin karar verme konusunda kullanabileceği bilgi düzeyi çok düşük ve belirsizliğin çok üst düzeyde bulunduğu şartlarda ortaya çıkmaktadır. Bu şartlar iyi değerlendirilebilirse, yöneticinin şartları yöneterek ön alma ( proaktif) şansı bulunur. Karar anında, zamanın kısa ve seçeneklerin yok denecek kadar az olması, bulanık suda balık avlama durumu, tecrübeli yönetici için fırsat, acemi yönetici için ağır imtihan olacaktır.

Problem kararları, kararı rasyonelleştirecek bilgi akışı olduğunda ortaya çıkmaktadır. Zaman yitirildiği için bilgi akışı devam etmesine rağmen, yöneticinin şartları düzenleme imkanı kısıtlanmaya başlamıştır. Karar durumu, bu nedenle fırsat olmaktan çıkıp probleme dönüşmeye başlamıştır. Ancak halen yönetici açısından denetlenebilirlik belirli ölçülerde söz konusudur.

Karar şartları tam belirliliğe ulaştığında ancak şartları denetleme şansı kalmadığında kriz kararları ortaya çıkmaktadır. Artık yöneticinin yapabileceği sadece ortaya çıkan şartlara tepki gösterecek biçimde krizleri çözmeye dönük karar verme davranışıdır.

Karar süreci bellidir: 1.Problemi tanımlama; 2.Araştırıp veri ve bilgi toplayarak seçenek oluşturma; 3.Niyet etme, uygulamaya konulacak son kararı verme; 4.Sonuçları değerlendirme.

Her ne kadar her durumda karar verme sürecinde aynı aşamalardan geçilse de, kararların önemine bağlı olarak, kullanılan zaman ve tekniklerde farklılıklar olabilecek; yöneticiler önemli problemlere daha çok zaman ayırıp daha dikkatli olacaklardır.

Yöneticilerde yaratıcılık, eleştirme ve problem çözme becerileri önemli vasıflardır. Yöneticinin çapı, seçenek oluşturma aşamasında ortaya çıkar. İyi yönetici, derinlikli ve geniş bakış açısıyla en güzel seçeneği üretir ve uygulamaya koyar.

ALT, ORTA VE ÜST DÜZEY KARARLAR

Organizasyonun hemen her kademesinde, kuruluşun her kademesinde belli ölçülerde karar alma işlevi yerine getirilmektedir. Organizasyonun idari düzeylerine göre kararların yapısı ve önemi farklılık göstermektedir.

İdari düzey arttıkça alınacak kararların yapısı daha karmaşık hale gelmekte, kararın önemi artmakta ve kararlar daha güçlükle alınabilmektedir. Kararların önemi karar alıcıların pozisyonuna göre değişir. Alt, orta ve üst düzey karar alıcılar farklı yöntemle sistemi ayakta tutmaya çalışırlar.

Alt örgüt düzeylerindeki kararlar kapalı karar modellerine göre çözülebilen, daha çok teknik nitelikte sorunlara yöneliktir. Orta düzeydeki kararlar idari ve ekonomik nitelikte olup kısmen de sistem davranışıyla ilgilidirler. Organizasyonun üst düzeyindeki kararlar ise stratejik ve politik sorunlara yönelik olup organizasyonun amaçları ve dış çevresi ile ilişkilerine dönüktür. Her zaman için açık karar modelleri ile politikalar olarak nitelenebilecek kararların verilmesiyle çözülürler.

Alt düzeylerden taktik ve stratejik düzeylere doğru çıkıldıkça kararların önemi artmakta, karar alma zamanı uzamakta, gereksinim duyulan bilgiler daha az belirgin olmakta, yöneticiler kişisel yargı ve sezgilere dayanmakta ve alınan kararlardan etkilenenlerin sayısı ile karar vericinin sorumluluk derecesi büyümektedir.