10 dk Şarj ile 600 Km menzil !

Yeni Nesil  Sodyum-İyon Bataryalar (Na-ion)

CATL ( CONTEMPORARY AMPEREX TECHNOLOGY LİMİTED )

Çin’in Dünya ticaretinde ve bilgi üretimindeki başarıları hatta devrim diye adlandıracağımız ‘önlenemez’ yükselişi bütün hızıyla devam ediyor.

Majör güçler ve ABD ticaretin her alanındaki monopollerini sürdürebilmek için vergileri %145 - %240 kadar çıkarmaları sanıyoruz başarılı olamayacak.

Ticareti büyütmek elde tutabilmek ancak yeniliklerle ve bilgiyi üretmekle sağlanabiliyor. Bu konuda Çin bunun gereklerini son 20 yılda durmaksızın yerine getiriyor.

Bu yazımızda Çin’in ticari başarılarından çok teknoloji ve bilgiyi nasıl konsolide ettiğini ve nasıl kullandığından bahsedeceğiz.

10 yıl önce klasik otomotiv üretiminde başlayan yenilikleri, fiyat performans ilişkilerini başarıyla uygulayan Çin gerçekten durmuyor.

OTOMOTİV SANAYİİ 2023 YILI KÜRESEL DEĞERLENDİRME RAPORU

Dünyada küresel otomotiv ticaretinin büyüklüğü 2024 yılı Asya-Pasifik Avrupa birliği ve diğer ülkelerde üretilen araç sayısı verilerine göre; toplam üretim 93.546.599 adet olmuştur Bu sayının  30.161.000 adeti ise  Çin’de üretilen araçlara ait.

Otomotiv sektörü bu devasa Pazarın Dünya ticaretindeki payı 2023 yılında,                 Dünya Ticaret Örgütü (WTO) verilerine göre,  30,5 trilyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

Ancak unutulmamalıdır ki içten yanmalı motorlu araçlar ve otomotiv sektörünün küresel ticaretteki önemini ve etkisini sadece araç üretimi ve satışıyla değil, aynı zamanda tedarik zinciri, yedek parça üretimi ve yan sektörleri ile birlikte istihdam edilen insan sayısı nedeniyle de dünya ekonomisinde kritik bir rol oynamaktadır. Kanımızca içten yanmalı motorlu araçların üretiminin durması ya da azalması dünya ticaretinde gerçek ve sürekli bir resesyona neden olacağını aklımızda tutmalıyız.

Böylesine devasa ve rekabetin kıyasıya olduğu bir ekonominin devamı için yeniliğe ihtiyaç olduğu açık. Klasik içten yanmalı motorlarla bu ekonominin sürdürülebilmesinin zor olması nedeniyle 10 yıl önce başlayan Elektrikli otomobil üretimi ve satışı gündeme gelmiştir. Bu yeni teknolojinin tüketiciyi ilgilendiren kısmı; maliyet, yakıt ekonomisi, bakım giderleri, çevreci olması, Km başına içten yanmalı motorlara göre şarj maliyetinin cazip olmasıydı.

Ancak, bir süre sonra elektrikli araçlarla ilgili birçok sorunun ortaya çıkması tüketicileri endişelendirmeye ve kararlarını tekrar gözden geçirmelerine yol açmıştır.  
Elektrikli Araçların Artıları ve Eksileri:

Olumsuzluklar:

• Araç fiyatlarının yüksekliği
• Km şarj maliyetlerinin fazlalığı (ev dışı kullanımda)
• Batarya güvenliği sorunları (yangın, patlama)
• Batarya değişim maliyetleri (araç fiyatının 1/3’ü)
• Uzun şarj süreleri (min. 2 - 4  saat)
• Şarj istasyonu sayısının azlığı
• Soğuk havalarda performans düşüklüğü ( 0 santigrat derece altı ısılarda şarj zamanın uzaması ve kullanma süresinin kısalması)
• Kısa menzil (300–500 km)
• Teknik servis ve otonom sürüş sorunları

Olumlu Yanları:

• Sessiz ve konforlu sürüş
• Düşük karbon ayak izi
• Otonom sürüş imkânı
• Düşük bakım ve km başına içten yanmalı motorlara göre düşük maliyet

BATARYA ( pil grupları) Lityum iyon & Sodyum- İyon:

Halihazırda elektrikli araçlarda Lityum-İon bataryalar kullanılıyor. Lityum  kaynağının dünyada sayılı ülkelerde bulunması sorunu büyütüyor Elektrikli araçlarda kullanılan bataryaların büyük çoğunluğunda Lityum madeni ile birlikte Nikel,Demir gibi metaller kullanılmaktadır.

Bataryalar kullanılmadığında iç dirençleri nedeniyle ayda yaklaşık %5 deşarj olması, ayrıca yıllık şarj kapasitelerinin yaklaşık %10 kaybetmeleri. Batarya içi elektrolitlerinin yanıcı ve patlayıcı olması ise ayrı bir tehlikeyi ve olumsuzluğu meydana getirmektedir.

Günümüz Batarya Teknolojisi: Lityum-İyon

Elektrikli araçlarda halen Lityum-İyon bataryalar kullanılıyor.

• Lityum, nikel ve demir gibi sınırlı kaynaklara dayanıyor
• Aylık %5, yıllık %10 kapasite kaybı yaşanıyor

Çığır açan yeni batarya teknolojisi: Sodyum -İyon

CATL ( CONTEMPORARY AMPEREX TECHNOLOGY LİMİTED )

https://carnewschina.com/2024/04/25/catl-announces-shenxing-plus-battery-600-km-in-10-minutes/

Yeni Nesil: Sodyum-İyon Bataryalar (Na-ion) CATL’in "Shenxing Plus" ) CATL ve Sodyum-İyon

CATL, kısa süre önce sodyum-iyon (Na-ion) batarya teknolojisini ticari olarak duyurdu. Bu bataryaların öne çıkan özellikleri şöyle:

• Soğuğa dayanımı: -40°C sıcaklıkta dahi şarj-deşarj işlevlerini sürdürebiliyor.
• Hızlı şarj: %10’dan %80’e sadece 10 dakikada şarj olabiliyor.
• Yüksek menzil: Tek şarjla 600 km yol gidebiliyor.
• Güvenlik: Elektrolitlerin yanıcı olmaması sayesinde daha güvenli bir kullanım sağlıyor.
• Termal denge: Su soğutmalı sistemle şarj sırasında oluşan ısı sorunu minimize ediliyor.
• Aşırı soğukta performans: -10°C’de bile 15 dakikada %80 şarj kapasitesine ulaşıyor.

Sodyum-iyon bataryalar, elektrikli araçları hem daha güvenli hem de daha pratik hale getirerek piyasadaki çekinceleri önemli ölçüde ortadan kaldırıyor. Elbette, bu bataryaların yaygınlaşması için yüksek verimli şarj altyapısının da hızla kurulması gerekiyor.
Üreticisine göre, -20 santigrat derece düşük ısılarda bile , Na-ion cihaz plakası kapasitesinin %90’ını korumaktadır. Ayrıca, termal kararlılık açısından Çinli CATL şirketi, yeni ürününün ulusal standartları sağladığını, Sodyum-iyon bataryasının aşırı soğuktan etkilenmediği de belirtiliyor.

Şarj süresini  %10 dan %80 kapasiteye çıkarması ve 600 km menzil için sadece 10 dakikanın yeterli olduğunu, Böylesine yüksek kapasite sunan batarya grubunda şarj sırasında meydana çıkan ısının giderilmesi için de su soğutmasının olacağı da anlatılıyor.

Eksi 10°C’de bile %5’ten %80’e şarj süresi sadece 10 dakika olması bataryayı daha da ilginç ve tercih edilir hale getirmektedir.

En etkileyici nokta ise -40°C gibi aşırı soğukta bile bataryanın şarj-deşarj yeteneğini koruyabilmesi. Yüzde sıfır (% 10) şarj seviyesinde bile araç 120 km/s hızla ilerleyebiliyor olması, geleneksel lityum-iyon bataryalarla daha önce mümkün olmayan bir özellik.

https://cnevpost.com/2024/06/13/catl-byd-working-on-faster-6c-charging-tech/

Şimdilik tek sorunun böylesine güçlü bir bataryanın yüksek şarj verimliliğine sahip şarj istasyonlarının yaygınlaşmasını beklemek olacaktır.

Sonuç olarak içten yanmalı klasik motor devrinin kısa sürede sona ereceğini söyleyebiliriz. Elektrikli araçlardaki batarya tekniği ise her geçen gün daha performanslı hale gelmektedir. En geç 3 yıl içinde batarya teknolojisindeki inanılmaz değişikliklere şahit olacağız. Tüketicilerin Elektrikli araç almak için acele etmemesi yerinde olabilir.

Enerjinin depolanması:

Elektrik enerjisini ‘’ yüksek miktarda ‘’ ve ekonomik olarak biriktirmek ve depolamak günümüzde teknolojinin gelişmesi ve yaygınlaşmasının önündeki en önemli sorun olarak yer almaktadır. Teknolojinin her ürününü küçültebilmek ancak bataryanın ( pil) verimli olması ve küçülmesiyle mümkün oluyor.

Bilgi üretildikçe teknolojiye uyarlanması, ekonomiye ve üretime yansıması hızlı ve kolay olmaktadır. Bir ülkenin (Çin)  tek başına dünya otomotiv üretiminin (93.546.599 adet)  1/3’ünü üretmesini başka ne ile izah edebiliriz ? Toplam ürettikleri Faydalı paten sayılarının 2 milyon adet olması bunun cevabı olabilir mi?

Bilgi ve teknoloji çağında ülkelerin kalkınma düzeylerini belirleyen en kritik unsurlardan biri inovasyon kapasitesi olduğunu görüyoruz. Gelişme ve geliştirmenin ( Ar-Ge) önemi her geçen gün dünyada artmaktadır bunun temel göstergelerinden biri de üretimin çeşitlenmesi, tüketimin ve rekabetin bir sonucu olduğu görülmektedir.

Önceki yazılarımızda da bahsettiğimiz gibi ülkemizde bilginin üretilmesi konusunda ciddi sorunların olduğu görülmektedir. Bunların yansımalarını Faydalı patent sayılarımızın azlığı, Kobi ve Üniversitelerin bilgi üretim süreçlerine tam katılamaması, Devletin sübvansiyon ve desteklerinin yeterli gelmemesi gibi birçok nedenden bahsedebiliriz. Artık ülkelerin büyüklük ve gücünün ne toprak ne nüfus olduğu görülmektedir.

Patent sayılarının sadece rakam olmadığını bilmeliyiz. Onlar ülkemizin üretkenliğini, gelişmişliğini ve yarınlara dair vizyonumuzun göstergesi olması gerekmez mi?. 

           
Dünya teknoloji liginde yer almak istiyorsak, artık şu soruyu sormalıyız, bu sayıları logaritmik olarak neden her yıl artıramıyoruz? Neden batarya teknolojileri konusunda Çin’le veya diğer ülkelerle yarışamıyoruz ?

Devletin bu süreci bir "yatırım alanı" olarak görüp gerekli adımları atması bize başarıyı getirebilir.

Bilgi ve Patent üretimi, artık geleceği belirleyen en güçlü enstrümanlardan biri. Biz ne kadar üretir ne kadar ticarileştirirsek; o kadar güçlü, bağımsız ve müreffeh bir ülke olabiliriz.

Bu konuda, ülkemizin regülasyonları ve karar vericilerinin gerekli tedbirleri, teşvikleri, vergi ve benzeri muafiyetleri düzenlemesi ve Bilgi ve Paten üretimi için gerekli destekleri sağlaması temennimizdir.

Muzaffer Şafak / Haber7