Zaten o dönemde imparatorluk bu uygulamayı yargılamış ve yakalayabildiği sorumluları o zaman kurulan mahkemelerde mahkûm etmişti. Daha sonrasında, Türkiye’ye egemen olanlar, olayı değişik gerekçelerle, değişik hesaplarla savundular, yaşanan vahşete ve zulme kendilerine göre birtakım açıklamalar getirdiler.

Başka bazı ülkeler (ki bunlar ağırlığı olan ülkeleri de içeriyor) de  soykırım kavramını tercih ediyor. Dünyanın birçok saygın akademik kuruluşunun yaklaşımı da aynı yönde. Bunlar bildiğimiz şeyler.
Bu tartışma da, bugün başlamış bir tartışma değil. 1915 Tehciri’nin nasıl değerlendirileceği, bugünün Türkiye Cumhuriyeti’nin tarih konusuna yaklaşımı açısından son derece kritik bir konu.

***

AK Parti hükümete geldiğinden bu yana Türk dışı politikasını değiştirdiğini kanıtlamak istiyor. Hükümet yetkilileri, ‘komşularla sıfır sorun’ şeklinde bir çizgi izlendiğini tekrarlamaktan zevk alıyorlar.
Bu söylediklerini hayata geçirmek için, bölgedeki ülkelerle geçmişten farklı ilişkiler kuruyorlar ve bu siyaset etkili de oluyor... Ermenistan’la da ilişkilerin normalleştirilmesi bağlamında önemli hamleler yapıldı. Cumhurbaşkanı Gül’ün Ermenistan’a gitmesi, Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan’ın Türkiye’ye davet edilmesi, birçok yeni gelişmeyi tetikledi.

Sonunda, Türkiye ile Ermenistan arasında, sınırların açılmasına yönelik bir ilk adım olarak değerlendirilebilecek bir protokol imzalandı. Bu protokol, Ermenistan Anayasa Mahkemesi tarafından da, Anayasa’ya uygun bulunarak onaylandı. Aynı protokol, onay için Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gelince ip koptu.

Daha sonrasında, Azerbaycan’ın harekete geçmesiyle birlikte, Türkiye’de yeni bir hava oluştu. Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin protokolü onaylarken kullandığı bazı argümanlar, ‘bakın soykırımı dayatıyorlar’a dönüştürüldü. Ardından, Başbakan’ın, Azerbaycan’a ‘Karabağ çözülmeden asla’ sözünü vererek imzalanan protokolün arkasında durmayan bir çizgi izlediğini gördük.

Türkiye’nin bu şekilde hareket etmesinin Batı’da bir tatsızlık yaratacağı ve ‘soykırım’ konusunda yeni bir hamleye neden olacağı belliydi. Nisan ayına hazırlık olmak üzere ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde ‘soykırım’ın kabul edilmesi, sürpriz bir gelişme değildi. Bunu, geçtiğimiz günlerde, İsveç Parlamentosu’ndaki karar izledi.

***

Yazının devamına bu linkten ulaşabilirsiniz

Oral ÇALIŞLAR / Radikal