Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Eylül 2025'e ait enflasyon verilerini açıkladı. Eylülde geçen yılın aynı ayına göre, en az artış gösteren ana grup yüzde 9,8 ile giyim ve ayakkabı olarak kayıtlara geçti. Geçen yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 66,1 ile eğitim olarak tespit edildi.

Ülkemizde son aylarda enflasyon oranları bir önceki yıla göre önemli ölçüde düşerken eğitim ücretleri düşmemektedir. Eğitim öğretim ücretlerindeki hızlı yükseliş genel enflasyon oranının düşmesine de engel olmaktadır.

Eğitim öğretim ücretlerinin düşmemesinin en önemli nedeni ortaöğretim kurumları ile vakıf üniversitelerinin genel enflasyon oranlarının çok üstünde artış yapmalarıdır. Oysa özel okullar gelecek yılın ücretini okullar açılmadan önce tahsil etmektedir. Özellikle enflasyonun her ay düştüğü bir dönemde olduğumuza göre etkilendikleri gerçek enflasyon oranından çok daha yüksek oranda fiyat artışı yapmış olmaktadırlar. 

Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 53. maddesine göre, özel okulların ara sınıflarının eğitim ücreti bir önceki eğitim öğretim yılında ilan edilen eğitim ücretine bir önceki yılın 12 aylık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) toplamının yarısına 5 puan ekleyerek hesaplanan oranda artırabilirler. Aralık 2024 TÜFE 12 aylık ortalaması %58,11; Aralık 2024 ÜFE 12 aylık ortalaması ise %41,10 idi. Dolayısıyla özel okullar ara sınıflardaki öğrencileri için bu yılki eğitim öğretim ücretlerine  en fazla  %54,8 artış yapabilir. Örneğin; 2024-2025 döneminde 200.000 TL eğitim ücreti olan bir öğrencinin 2025-2026 yılında ödeyeceği maksimum tutar %54,8 artış oranı ile 309.600 TL olabilir.

Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde özel okulların ara sınıflarındaki eğitim ücreti Yıllık ÜFE+TÜFE)/2 oranına en fazla % 5 oranında artış yapılacağı düzenlenmiş iken, kademe başlangıç sınıflarında (okul öncesi, 1, 5 ve 9. sınıflar) somut bir düzenleme bulunmamaktaydı. MEB 03.01.2025 tarihinde Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 53. Maddesine 7. fıkra ekleyerek bu konuda bir düzenleme yaptı. Söz konusu hükme göre, "Okullar tarafından kademe başlangıçları için belirlenen öğrenim ücretlerinde fahiş oranda artış yapılamaz"  Bu hükme göre kademe başlangıç sınıflarında (okul öncesi 1, 5 ve 9. sınıflar) eğitim ücretlerinde yapılan artışın sınırında %54,8 oranı değil diğer sektörlerde de geçerli olan fahiş fiyat kavramı esas alınır.     

Ancak fahiş fiyat kavramı mevzuatta tanımlanmamıştır.  Bu nedenle uygulamada hangi fiyatın fahiş fiyat olduğunu tespit etmek kolay değildir. Özel öğretim kurumları da bu belirsizlikten yararlanarak ara sınıflarda genel olarak Yönetmelikteki azami zam sınırına uymakla birlikte başlangıç sınıflarında (ana sınıf, 1. Sınıf, 5. Sınıf ve 9. Sınıf) bu sınıra uymadılar. Hatta bazı okullar azami zam sınırının iki katı kadar fiyat artışı yaptı.

Bu nedenle Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 53. maddesinde değişiklik yapılarak ara sınıflardaki tavan zam oranı kademe başlangıç sınıfları için de uygulanmalıdır.

Ayrıca anılan Yönetmelikte kıyafet ve etüt gibi hizmetlerdeki zam oranı bir önceki yılın enflasyon oranı kadar belirlenmişken, kırtasiye, yemek ve servis hizmetleri konusunda bir tavan sınır öngörülmemiştir. Bu nedenle kıyafet ve etüt için geçerli olan tavan zam oranı yemek, kırtasiye ve servis ücretleri için de uygulanmalıdır.

Vakıf Üniversitelerinin eğitim ücretleri ile ilgili bir tavan zam sınırı bulunmamaktadır. Bu nedenle özel öğretim kurumları için çıkarılan Yönetmelik benzeri bir Yönetmelik YÖK tarafından da çıkarılmalıdır

Bütün Vakıf Üniversiteleri kamu tüzel kişiliğine sahip olup devletin denetimi altındadır ve Yükseköğretim Kurulu’na bağlı hareket etmek zorundadır.

Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği 4. maddesine göre, “Vakıf Yükseköğretim Kurumu: Kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile Vakıflar tarafından kurulmuş bulunan üniversite ile yüksek teknoloji enstitüsü ve bunların bünyesinde yer alan fakülteler, enstitüler, yüksekokullar, meslek yüksekokulu konservatuarlar, araştırma uygulama merkezleri ile bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı olmayan meslek yüksekokuludur.”

Bu hükme göre vakıf yükseköğretim kurumunun kar amacı gütmesi mümkün değildir. Kar amacı güderek enflasyon oranının üzerinde ücret alan vakıf üniversiteleri Anayasa’ya ve Yönetmeliğe aykırı hareket etmiş olmaktadır.

 17 Temmuz 2024 tarihli Yükseköğretim Kurulu duyurusunda da vakıf üniversitelerine enflasyon oranı üzerinde ücret artışı yapmamaları tavsiye edilmiştir. Ancak özel üniversiteler YÖK’ün tavsiye kararına maalesef uymadı. Bu nedenle YÖK’ün Yönetmelik ile eğitim ücretlerinde tavan sınır getirmelidir. Bu sınır gerekirse enflasyon oranından da yüksek belirlenebilir. Ancak herkes için geçerli bir sınır olmalı. Örneğin enflasyon oranından %5’dan daha fazla artış yapılamaz gibi bir düzenleme yapılabilir.

Prof. Dr. Rauf Karasu
Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD Başkanı