Diplomasi tarih boyunca önemli bir çözüm aracı olarak kullanıldı.

Yirminci yüzyılın son çeyreğinden itibaren ise klasik diplomasi terminolojisine “şehirler diplomasisi” ve “yerel dış politika” gibi kavramlar dâhil oldu.

Bu süreçte doğrudan yerel yönetimleri ilgilendiren onlarca uluslararası organizasyon kuruldu.

1951’de Avrupa Belediyeler ve Bölgeler Konseyi (CEMR), 1957’de Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi, 1980’de İslam Başşehirleri ve Şehirleri Teşkilatı (OICC), 1985’te Avrupa Bölgeler Asamblesi (AER) ve 1994’te Avrupa Birliği Bölgeler Komitesi (CoR) kuruldu.

Yalnızca yerel ve bölgesel nitelikli değil, ulusal ve uluslararası nitelik taşıyan sorunların çözülmesinde yerel yönetimlerin sahip olduğu önem Birleşmiş Milletler tarafından da kabul edildi.

Yerel yönetimlerin potansiyelinin fark edilmesi, onlara verilen önemin de artmasına neden oldu.

Birçok ülke kamu yönetim sisteminde kapsamlı reformlar yaparak yerel yönetimleri güçlendirme yoluna gitti.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Japonya, İtalya ve Almanya’da yerel yönetimlere yeni yetkiler ve görevler verildi.

İspanya’da 1978-1981 ve Fransa’da 1982 yılında yerel yönetimleri güçlendirici kanunî düzenlemeler yapıldı.

Gerçekleştirilen reformların en dikkat çeken özelliği, yerel yönetimlerin diğer ülkelerin yerel yönetimleri ile doğrudan temasa geçebilmeleri, karşılıklı yardımlaşabilmeleri, kardeş şehir ilişkileri tesis edebilmeleri, uluslararası kuruluşlar oluşturabilmeleri veya mevcutlara üye olabilmelerinin kolaylaştırılmış olmasıdır.

Böylece bu ülkelerdeki yerel yönetimler, o ülkenin ulusal dış politikasını destekleyen, tabana yayılmasını sağlayan ve kapsamını genişleten birçok faaliyette bulunabilme kapasitesine sahip olmuştur.

Günümüzde Fransız, İngiliz, Alman, İtalyan ve İspanyol yerel yönetimleri önceden izin almaksızın, yalnızca komşu ülkelerdeki muadilleri ile değil, aynı zamanda dünyanın dört bir yanında millî çıkarlar doğrultusunda yatırımlar gerçekleştirmekte, sosyal ve ekonomik yardımlar yapmakta ve ortak organizasyonlar düzenleyebilmektedir.

Türkiye’de yerel yönetimlerin güçlendirilmesi amacıyla Cumhurbaşkanımız Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığı döneminde devrim niteliğinde kanunî düzenlemeler hayata geçirildi.

Gerçekleştirilen reformlarla yerel yönetimler üzerindeki ağır idarî vesayete son verildi.

Yerel yönetimler ekonomik açıdan güçlendirildi.

Kurumsallaşmalarının önündeki birçok engel kaldırıldı.

Yerel yönetimlere vizyon kazandıran bir iklim ve ortam oluşturuldu.

Bu çerçevede şehirlerimizde sayısız büyük proje hayata geçirildi.

Türkiye’nin âdeta birçok cephede sürdürdüğü ilkeli dış politikanın daha hızlı bir şekilde sonuç alabilmesi için yerelden daha fazla destek almasında büyük yarar var.

Bu amaçla, yerel yönetimlerin yurt dışı işbirliklerinin genişletilmesi gerekli.

Örneğin Türkiye Belediye Birliği Brüksel ve Washington’da temsilcilikler açabilir.

Tahran’da sıkışıp kalan ve beklenen açılımı yapamayan Asya Belediye Başkanları Forumu’nun merkezi Ankara’ya taşınabilir.

Makedonya’da faaliyetlerini sürdüren, fakat tamamen uluslararası fonlara bağımlı hale gelen Güney Doğu Avrupa Yerel Yönetim Birlikleri Ağı’nın (NALAS) merkezinin İstanbul’a taşınması sağlanabilir.

Nitekim bu birliğin kuruluş fikri ilk defa İstanbul’da gündeme getirilmişti.

Merkezi Erzurum’da olacak Kafkasya Belediyeler Birliği kurulabilir.

İpek Yolu Belediyeler Birliği uluslararası bir yapıya kazandırılarak merkezi Gaziantep’e alınabilir.

Merkezi Trabzon’da olacak Karadeniz Havzası Yerel Yönetimler Birliği kurulabilir.

Türk Dünyası Belediyeler Birliği’nin kurumsal yapısı ve malî kaynakları güçlendirilebilir.

Tarihî Kentler Birliği uluslararası bir yapıya kavuşturulabilir.

Merkezi Kayseri’de olacak Kış Sporları Şehirleri Birliği kurulabilir.

Mersin, Antalya, İzmir, Samsun ve Trabzon gibi önemli liman şehirlerinin Dünya Liman Şehirleri Ağı’na üye olması sağlanabilir.

Kadir Topbaş’tan sonra Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin’in büyük gayretlerle yürüttüğü uluslararası şehirler diplomasisi çalışmaları, pandemi sonrasında daha ileri bir aşamaya taşınabilir.

Bu çerçevede yerel yönetimleri ilgilendiren önemli uluslararası kuruluşların başkanlığı, eşbaşkanlığı veya yönetim kurulu üyeliği gibi görevlere belediye başkanlarımızın seçilmeleri için yoğun çalışmalar yürütülebilir.

Bütün büyükşehir belediyelerinde Dış İlişkiler ve Uluslararası Fonlar Dairesi Başkanlığının kurulması sağlanabilir.

Bu daire başkanlığında uluslararası ilişkiler alanında tecrübe sahibi ve çok iyi derecede yabancı dil bilen personelin istihdamı teşvik edilebilir.

İl belediyelerinde ve nüfusu yüz bini geçen büyükşehir ilçe belediyelerinde Dış İlişkiler ve Uluslararası Fonlar Müdürlüğünün kurulması sağlanabilir.

Belirli bir ölçeğin üzerinde olan diğer belediyelerde ise bu alanda çalışacak bir büro kurulabilir.

Kalkınma ajanslarının belediyelerin uluslararası işbirliği projelerini desteklemesi sağlanabilir.

Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü’nün bünyesinde bulunan “Eğitim, Dış İlişkiler ve Koordinasyon Dairesi Başkanlığı” ikiye bölünerek “Dış İlişkiler ve Uluslararası Fonlar Dairesi Başkanlığı” ayrı bir birim haline getirilebilir.

Belediyelerin uluslararası teşekküllere ve organizasyonlara üye olması, bunlarla ve yabancı yerel yöntemlerle ortak faaliyetler yapması, hizmet projesi gerçekleştirmesi ve kardeş şehir ilişkisi tesis etmesi, Dışişleri Bakanlığı’nca her yıl yayımlanacak ilkelere uygun olarak İçişleri Bakanlığı’nın önceden (örneğin etkinlik, protokol vb. tarihinden yedi gün önce) bilgilendirilmesi şartıyla serbest bırakılabilir.

Konuları çoğaltmak mümkün.

Ülkemizde neredeyse bütün siyasetçilerin yıllardır dillerinden düşürmediği “ülkeler artık şehirleriyle yarışıyor… çağımız şehirler çağı…” gibi söylemlerin gerçek anlamda bir değer ifade edebilmesi için yerel yönetimlerin ve şehirlerin dış ilişkiler alanında daha aktif hale gelmesinin faydaları kısa zamanda görülecektir.

Bugünün yerel siyasetçileri geleceğin ulusal siyasetçileri olacağı için bu alanda atılan adımlar Türkiye’nin yürüttüğü ahlâklı ve onurlu dış politikanın daha hızlı sonuç almasına uzun yıllar katkı sağlayacaktır.

Kalın sağlıcakla.