Herkes dağılmasını bekliyordu ama bu kadar çabuk olmasını kimse beklemiyordu. Yeni anayasa başka bir bahara mı kaldı? Siyasi partiler, özellikle AK Parti bundan sonra yeni anayasa için nasıl bir yol izleyecek?

CHP MASAYA DÖNMEYECEK

TBMM Başkanı İsmail Kahraman, dün siyasi parti genel başkanlarına komisyonun tekrar çalışmaya başlaması için çağrıda bulunmuş olsa da, anayasa için yeni bir uzlaşma komisyonunun oluşması pek mümkün gözükmüyor. CHP, başkanlık sisteminin tartışılmasına karşı görüşünü değiştirmeyecek. Dolayısıyla CHP’nin masadan çekilme gerekçesi ortadan kalkmadığı sürece, yeniden masaya dönmesi söz konusu değil.

Gerek TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın gerekse AK Parti Sözcüsü ve Genel Başkan Yardımcısı Ömer Çelik’in, MHP ve HDP ile birlikte anayasa çalışmalarına devam edebileceği yönündeki mesajları ise bu siyasi partilerde bir karşılık bulmadı.

MHP YOK

Komisyonun MHP’li üyeleri Genel Başkan Yardımcısı Oktay Öztürk, Afyon Milletvekili Mehmet Parsak ve Bursa Milletvekili Kadir Koçdemir, dün TBMM Başkanı’nın açıklamalarından sonra MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile bir araya geldi. Komisyonda yaşananlarla ilgili Bahçeli’ye bilgi aktaran üyeler, CHP’nin “başkanlık sistemini tartışmayız” diyerek, daha sonra gündeme gelmesi gereken bir konuyu masaya getirdiğini, TBMM Başkanı’nın da komisyonun düştüğünü açıkladığını anlattılar. Meclis Başkanı’nın çağrısını da Bahçeli ile birlikte değerlendirdiler. Bahçeli’nin bütün partilerin katılımı ile uzlaşma komisyonunun oluştuğuna dikkat çekerek, ana muhalefet partisinin katılmadığı bir komisyonun uzlaşma komisyonu olmayacağı görüşünü dile getirdiği öğrenildi. Bu durumda, yeni anayasa için AK Parti, MHP ve HDP’nin yola devam etmesi seçeneği de ortadan kalktı.

HDP GÜNDEMDE DEĞİL

AK Parti ile HDP’nin yeni anayasa üzerinde çalışması ise siyaseten pratiği olmayan bir durum. İki partinin birlikte yazdıkları bir anayasanın referandumdan geçme ihtimali zayıf bulunuyor.

TEK YOL

Şimdi ne olacak?

Yeni anayasa ve başkanlık sistemi için AK Parti’nin deneyebileceği tek bir yol kalıyor. O da kendi hazırladığı anayasa taslağı metnini, teklif olarak TBMM’ye sunmak ve bu metnin Anayasa Komisyonu’nda görüşülmesi. Uzlaşma Komisyonu için öngörülen 6 aylık süre,  Anayasa Komisyonu’nda teklif üzerinde yapılacak görüşmelerde geçirilebilir. Metnin Anayasa Komisyonu’ndan geçmesine kesin gözüyle bakılıyor. Ancak, anayasa değişikliğinin TBMM Genel Kurulu’na gelmesi durumunda, referanduma gidilebilmesi için AK Parti’nin milletvekili sayısı yetmiyor, hiç fire vermeden, dışarıdan en az 14 milletvekilinin desteğinin sağlanması gerekiyor.

Oylamada CHP, MHP ve HDP içinden başkanlık sistemine destek verebilecek milletvekillerinin olduğu düşünülüyor. Bu noktadaki kaygı ise, anayasa değişikliği oylamalarında her ne kadar grup kararı alınamıyor olsa da, daha önce de örnekleri yaşandığı üzere, genel başkanların milletvekillerini oylamaya sokmaması. Muhalefet partileri, milletvekillerini oylamaya girmemesini sağlayarak, fire verilmesi ihtimalini ortadan kaldırma imkânına sahip.

RİSK ALACAK

AK Parti’nin bu riski göze alarak, başkanlık sistemini de içeren yeni anayasa teklifini Genel Kurul’a getirmesinden başka bir ihtimal bulunmuyor. Diğer siyasi partiler içinde yaşanan çekişmeler ve kırılmalar, AK Parti’yi bu umut ışığının peşinden gitmek için teşvik ediyor. AK Parti için buradaki en önemli hassasiyet noktası, Güneş Motel olaylarını hatırlatacak, milletvekili pazarı kurulduğu algısını yaratacak girişimlerden uzak durulması. 

YA SEÇİM YA REFERANDUM

AK Parti içinde bir grubun yeni anayasaya destek vermeyeceği yönünde iddialar gündeme getirilse de, milletvekilleri arasında henüz böyle bir direnç ortaya çıkmış değil. Siyasette 24 saatin bile çok uzun olduğu muhakkak fakat anayasa teklifi genel kurula geldiğinde, “referandum mu seçim mi” ikileminde kalacak olan milletvekillerinin, tercihlerini referandum yönünde kullanması siyasetin doğasının bir gereği.