Diyarbakır Hasanpaşa Hanı…  Küçük bir dükkânın önüne asılmış halı portreler. En üstte Said Nursî… Devlet’in sevmediği, Deniz’in adamlarının tehlikeli bildiği. Hemen altında Şivan Perver. “Ne mutlu Türküm diyene” tablolarına rağmen Türkleşmemiş başka bir “sevimsiz”. Sakıncalı. Onun da altında Che Guevara. Gerilla. Arjantin doğumlu. Marksist. Sosyalist. İsyancı. Otoriteye itaatsiz. Devlet’in olmasa da Deniz’in yoldaşı sayılabilir gibi. Ama Deniz gibi her başı sıkıştığında devletin soğuk duvarlarına sığınmış değil. “Devlet düşmanı”. En dipte bir başka “Halkçı” ama Deniz’inkinden değil halkçılığı. Mahkemeleri sevmiyor. Başka bir “Deniz” o.  Yargı mağduru. İpe gönderilmiş Deniz Gezmiş.
Diyarbakır’da bu küçük dükkânda Devlet’in sevmediği, Deniz’in kıyılarında yeri olmayacak bu adamların hepsi aynı hizada. Tanışmıyorlar. Tanışamazlardı. Ayrı dönemlerde, ayrı kaygılarla yaşadılar. Devlet’e sorarsanız, “din” uğruna devletin hışmına uğramış Said Nursî, “din karşıtı sosyalizm” uğruna canından olan devrimci Che ile Deniz Gezmiş bir arada olamazdı. Said Nursî Şivan’ın türkülerini dinler miydi acep? Dinletirler miydi?

Dostum Muhammed Özdemir’i deklanşöre basarken seyrediyorum. Heyecanlı. Mütebessim. Şaşkın. Mutlu. Biraz daha sola kaydırıyor objektifi. Bu defa başka bir portre dizisi bekliyor bizi. Ankara’da “açılım” aleyhine parmak kaldıran Devletçi ve Denizcilerin hayal bile edemediği yeni bir “birliktelik”. En tepede Fethullah Gülen karşılıyor bizi. Said Nursî takipçisi. Onun gibi sürgünde. Deniz’i bulandırıyor her bakışı, her sözü. Altında Ahmet Kaya. Malum; Kürtçe her seslenişi terör sanan tahammülsüzlerin, vatanseverlikleri “Türküm, doğruyum…” andına takılı kalmış sığ kalplilerin çatal bıçak hedefi. Saklı acıların, üstü örtülmüş zulümlerin, susturulmuş sancıların seslendiricisi. Halkların kardeşliği için parmaklarını bile kaldırmayı çok görenlerin hazzetmediği adam. Onunda altında “çirkin kral”. O da ayrı bir isyankâr. Hatasıyla sevabıyla ezilen ırgatlığın, aşağılanan emekçiliğin siluetini taşımış perdeye. Devlet’ten de Deniz’den de uzak her biri.

Ümitlerinin hepsini Anayasa Mahkemesi’nin kapısına asmış Denizgillerin hesap edemediği işte bu  tablonun Diyarbakır’daki g/özlenirliği. Bizi, fotoğraf ve yazı konusu edecek kadar şaşırtan bu “çelişki”nin Doğu’da çoktan çözülmüş olması… Aklı, her nedense Nişantaşı’ndaki değil de Şırnak’taki  “Türkleri” mutlu etmeye ayarlanmış devasa “Ne mutlu Türküm diyene” sloganının ötesine geçemeyen Devletgillerin “esasını ve usulünü” kavrayamadığı tablo bu.

Diyarbakır çarşısında bu tabloya şaşırılmamasına şaşmalıyız. Ayrıca bizim bu tabloya şaşırmamıza da şaşırmalıyız.

Dizinin adı belli: “Devlet düşmanı”  Düzeltiyorum: “Devletin düşmanlığı”
Çağrılarına sağır, duyarlılıklarına arkasını dönmüş o soğuk duvarın, yani güya kendi kurduğu, kendi beslediği devletin önüne yığmak istiyor halk. Her ses ve her renk birleşebilir onların kadim hoşgörü kültüründe. Her düşünce her inanış bir arada yaşamaktadır zaten onların kadim kültüründe. Yeter ki araya eli silahlı adamlar girmesin… Yeter ki araya dili silahtan beter kurşunlar döken siyasiler girmesin.

Kafası “soğuk savaş”ın sağ-sol ayırımcılığı ile üşümüşlerin asla ısınmayacağı bir fikir şu “açılım”.
Devletin, kendi halkının isteğine, arzusuna, zevkine, inanışına kapalı kapılarına açmasına denk geliyor.

Doğu’lu Kürtler de Türkler de, Süryaniler de Müslümanlar da, Deniz’in kıyılarımızdan çekilmesini, Devlet’in adının bile anılmadığı Doğu üzerindeki gölgesini çekmesini bekliyor.
Parmak hesabıyla değil, kalp hasbiliğiyle yürüyor burada “açılım”.
Parmağını açılım için çok görenleri bile hoş görüyorlar burada; sadece gülüyorlar.
Bir tebessümün sıcağında eriyor Deniz’in ve Devlet’in soğuk yüzleri.
Eriyor. (Fotoğraflar: Muhammet Özdemir)

Senai DEMİRCİ / Haber 7
senaidemirci@gmail.com