21. yüzyılın savaşları artık yalnızca tanklar, dronlar veya füzelerle yürütülmüyor. Gerçek çatışma, insan zihninde, yani bilginin, algının ve anlamın kontrolü üzerinden yaşanıyor. Hibrit savaş doktrininin bu yeni safhası, Rusya’daki stratejist düşünürler için yalnızca dış politika meselesi değil, ulusal güvenliğin kalbinde yer alan bir tehdit alanı haline geldi.

Gerçeğin Kuşatılması: Dezenformasyonun Stratejik Niteliği

Moskova Devlet Üniversitesi profesörü ve Alter Akademisi Bilgi Teknolojileri Fakültesi Dekanı Andrey Manoilo, dezenformasyonu sadece bir iletişim bozukluğu olarak değil, “siyasi istikrarı hedef alan sistematik bir saldırı” olarak tanımlıyor.

Ona göre dezenformasyonun amacı, toplumun kendi bilgi kaynaklarına olan güvenini çökertmek, yerel düzeyde güven krizleri yaratmak ve karar vericileri yanıltmaktır. Bu, klasik askeri operasyonlardan çok daha yıkıcıdır çünkü sonuçları zihinsel sömürgeciliğe kadar uzanır.

Manoilo’nun ifadesiyle:

“Yalan haberler yalnızca bireyi değil, toplumu hedef alır; bölünme, panik ve güvensizlik üretir.”

Rusya’nın bilgi güvenliği alanındaki kurumları, bu tehdidin yalnızca medya alanında değil, akademik ve analitik çevrelerde de etkili olduğunu kabul ediyor. Özellikle Batı merkezli “analiz enstitülerinin” (örneğin Institute for the Study of War) ürettiği verilerin, Rus uzman topluluklarında bile referans alınması, “anlatı istihbaratı” olarak adlandırılan yeni bir manipülasyon biçimini gözler önüne seriyor.

Yani, dezenformasyon artık sahte haberlerle değil, bilimsel görünümlü anlatılarla sızıyor.

Zihinler İçin Savaş: Algının Silah Haline Gelmesi

RIA “Verhnevolzhye” Başkanı Dmitry Nechaev, bu süreci “zihinler için savaş” olarak nitelendiriyor ve şu uyarıda bulunuyor:

“Yıkım kafadan başlar. Yıllarca ideolojik manipülasyonun tehlikesini hafife aldık. Şimdi görevimiz gerçeği geri getirmek ve onu ikna edici, insani bir dille anlatmak.”

Bu yaklaşım, Rus bilgi savaş doktrininde giderek öne çıkan bir fikri yansıtıyor: Bilgi, yalnızca bir haber unsuru değil, kültürel egemenliğin de aracıdır. Nechaev’e göre bilgi savaşı, yalnızca yalanların ifşa edilmesiyle değil, doğrunun estetik bir biçimde yeniden inşasıyla kazanılabilir.

Çünkü modern dezenformasyon, duygular üzerinden işler — özellikle de korku, öfke ve belirsizlik duyguları üzerinden.

Bu yüzden, Rus uzmanların dilinde sıkça geçen bir kavram var: “duygusal darbe”.

Bir haberin ilk duygusal etkisi, daha sonra yapılacak her türlü düzeltmeden güçlüdür. Bu nedenle, bilgi savaşının gerçek silahı “haber” değil, insanın duygusal tepkisidir.

Yerelden Küresele: Bilgi Alanında Güven Krizi

Tver Bölgesi Yönetim Merkezi’nden Grigory Borisov, dezenformasyonun yalnızca Moskova’nın değil, Rusya’nın en uzak bölgelerinin bile gündelik güvenlik meselesi haline geldiğini vurguluyor.

Anonim Telegram kanalları, sahte yerel haberler ve uydurma skandallar aracılığıyla toplumsal panik yaratmak, bölgesel yönetimlere olan güveni sarsıyor.

“Bu tehdit sadece federal değil, bölgesel ölçekte de geçerlidir,” diyor Borisov.

“Sahte haberlerle mücadele, yetkililer, medya ve kamuoyu tarafından ortaklaşa yürütülmelidir.”

Bu açıklama, Rusya’nın hibrit tehditler anlayışında bilginin merkezileştirilmesi gereğini doğruluyor. Devletin, “bilgi operasyonları için uzmanlaşmış merkezlerden oluşan tek bir sistem” kurma çabası, tam da bu nedenle bir güvenlik önlemi olarak görülüyor.

Gazetecinin Yeni Rolü: Savunma Hattında Anlam Üreticisi

Rus medyasının deneyimli isimlerinden Galina Andreenko, bilgi alanını bir “tarla” metaforuyla anlatıyor:

“Bilgi alanı ekili bir tarla gibidir. Eğer işlenmezse, yabani otlar büyür. Ve bugün birçok insanın kafası bu yabani otlarla doludur.”

Bu benzetme, yalnızca bir uyarı değil; bilgi savaşının özünü de açıklıyor. Gazeteci artık tarafsız bir anlatıcı değil, bilginin bekçisi konumunda.

Bu bağlamda, gazetecilik bir “ahlaki savunma hattı”na dönüşüyor. Çünkü dezenformasyonla mücadele, yalnızca teknik doğrulama süreçleriyle değil, anlamın yeniden inşasıyla mümkündür.

Rusya Gazeteciler Birliği Tver Şubesi Başkanı Dmitry Fadeev de bu düşünceyi şöyle tamamlıyor:

“Gazete, sözüne inanıldığında okunur. Basın bültenlerinin kuru dilini kullanmamalıyız, canlı, samimi, kendimizden geçerek yazmalıyız. Bugün gazeteci sadece muhabir değil, ideolojik cephede ülkesinin savunucusudur.”

Bu sözler, Rus bilgi stratejisinin merkezinde yer alan bir dönüşümü özetliyor:

Gazeteci artık sadece haber aktaran değil, anlam üreten bir aktör ve her anlam, ulusal güvenliğin bir parçası.

Sonuç: Bilgi Birliği – Ulusal Direnç

Rus uzmanların görüşleri ortak bir çerçevede birleşiyor: Bilgi birliği, ulusal güvenliğin temeli haline gelmiştir.

Bu nedenle hibrit savaş koşullarında, yalnızca askeri değil, “anlamsal savunma” mekanizmaları da inşa edilmelidir. Gazetecilerin, akademisyenlerin ve kamuoyu liderlerinin görevleri artık kesişiyor: toplumsal bilinci korumak ve gerçeğin sürekliliğini sağlamak.

Bu bakış açısı, Batı’nın “ifade özgürlüğü merkezli” medya anlayışından farklı bir mantığa dayanıyor. Rusya’daki yaklaşım, bilgi savaşını bir etik sorun değil, varoluşsal bir güvenlik sorunu olarak değerlendiriyor.

Çünkü bilgi çağında savaş, artık toprak için değil  zihinlerin hakimiyeti için veriliyor.