Uzun bir zamandan bu yana Rusya’nın sergilediği genişlemeci siyasete hep birlikte şahitlik etmekteyiz. Biliyorum bu ülkede ne kadar Amerikan muhibbi varsa, en az o kadar da Rus muhibbi olduğundan, bu yazıya itiraz ederek bizi ‘ABD’nin bölgedeki siyasetine odun taşımakla’ suçlayacaklardır. Lakin ABD’nin bölgedeki siyasetine dair yazdıklarım ve ekranlarda söylediklerim kayıt altında, dileyen dilediği kadar okur ya da izler.

Dönelim Rusya’ya

Rusya; uzun bir zamandan bu yana Gürcistan ve Ukrayna merkezli genişlemeci siyaseti ile coğrafyada ciddi bir rahatsızlık kaynağı. Elbette Rusya’nın Batı tarafından kendi arka bahçesinde rahatsız edilmesinin bunda payı çoktur.

Hoş, işler zurnanın zırt dediği noktaya gelince de ortada Batı yoktur.

Aynı Batı şimdi de arkasında duramayacağı bir şekilde Yunanistan’ın sırtını sıvazlamak ile meşgul. Unutulmasın ki yarın sert rüzgârlar estiğinde, ayaz Paris’in sokağında değil ama Atina’nın sokağında hissedilecek.

İlham Ahmed Moskova’da

Rusya, bu salı günü PYD’nin üst düzey yönetiminden İlham Ahmed’i Moskova’da ağırladı. Üstelik bu ziyaret İlham Ahmed’in Moskova’ya ilk ziyareti de değildi. İlham Ahmed, hem ABD hem de AB tarafından sıklıkla ağırlanan bir isim.

Salı günü gerçekleştirilen ziyaret, Suriye’nin kuzeyinde bir özerklik ihdas edilmesinin kilometre taşı niteliğinde olduğundan konu kuşkusuz Türkiye tarafından da yakinen takip ediliyor. Türkiye’de gündem kayıkçı kavgalarına kurban edildiği için bu gelişmeyi siz okurlarımız için gündeme getirmeyi bir görev bildik.

Esad rejiminin daveti ile Suriye’de bulunan, böylelikle Tartus ve Hmeymim üzerinden Akdeniz ve Orta Doğu’da önemli bir konum elde eden Rusya’nın İlham Ahmed ile görüşmesi çok önemli bir gelişme. Şayet Suriye’de bir barış ortamı sağlanacaksa, Rusya’nın zaviyesinden çözülmesi gereken en önemli sorun ABD desteğindeki PYD’ye sağlanacak özerkliğin muhtevası olacaktır.

Ne Suriye rejiminin, ne Rusya’nın, ne ABD’nin, ne İran’ın, ne de AB’nin Suriye dışına süpürülmüş olan Suriyelilerin durumlarına dair ajandalarında zerre kadar bir endişe ya da kaygı bulunuyor. Türkiye son anda ne pahasına olursa olsun Suriye sahasındaki harekâtları yapmamış olsaydı, belki de demografik arındırmaya tabii kılınmış hâli ile yeni bir Suriye hayata geçirilmişti bile.

Suriye’nin kuzeyindeki yapıya bir özerklik verilmesi hususunda ABD ve Rusya açısından bir ihtilaf bulunduğunu da sanmıyorum. İsrail’in orkestra şefliğinde iki devletin de özerklik konusunda hem fikir olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.

O zaman sorun ne?

Birincisi, bu bölgede Türkiye’nin açtığı cepler, İdlib sahası dâhil bu ceplerde yaşayan yaklaşık beş milyon Suriyeli muhalif ve arkalarındaki Türkiye’nin askerî gücü.

İkincisi ise, özerklik verilecek olan bu yapının Suriye Devleti’ne hangi model dâhilinde eklemleneceği. Yaklaşık son üç yıldan bu yana birçok programda(*) bu silahlı yapının Esad’a asker yazılabileceğini ve bu yapılanmayı karşımızda Suriye Devleti’nin meşru silahlı gücü olarak görebileceğimizi dile getirdim.

İkinci sorunun, yani YPG unsurlarının Suriye rejiminin şemsiyesi altında görev yapmasının yine Tel Aviv yönetiminin orkestra şefliğinde aşılabileceğini, bunun o kadar da zor olmayacağını rahatlıkla söylemek mümkündür. O yüzden Türkiye, önümüzdeki aylarda bu sorun ile yüzleşmek durumunda kalabilecektir.

Onlar açısından asıl sorun ise Suriye sahasındaki muhalifler ve Türkiye’nin buralardaki varlığı ve bu sorunu aşmanın yegâne yolunun Türkiye’deki iktidarı değiştirmekten geçmesi…

Mahcup bir şekilde içerideki ittifaklar o yüzden gündem değiştirilerek gizlenme telaşında. O yüzden cambaza bak oyunları ile kamuoyunun dikkati farklı noktalara teksif ediliyor. Çok sıkıştıklarında içerideki iyi polisler bir mecrada bir konuyu kınarlarken, kötü polisler başka bir mecrada aynı konuya övgüler düzebiliyorlar.

Konu daha da işin içinden çıkılmaz bir hâl aldığında, Kuvayimilliyeci olma iddiasındaki Genel Başkan Yozgat’tan kükreyiveriyor: O Kandili yıkmazsam bana da…

O zaman Rusya PYD ile bu oyunu Türkiye’nin hassasiyetini bile bile neden bu şekilde aşikâr oynuyor?

Rusya için bu yeni bir konu değil de ondan.

Rusya hâlihazırda PKK’yı terör örgütü olarak dahi kabul etmeyen bir ülke. Ayrıca PYD’nin de Moskova’da en kötü zamanlarda dahi kapatılmayan bir ofisi bulunmakta. Dolayısıyla PYD elebaşlarını davet ettiği gerekçesi ile Rusya’ya istediğiniz kadar tepki gösterin, buradan bir sonuç almanız mümkün olmayacaktır.

Bugüne kadar olmadığı gibi.

Peki, o zaman Türkiye açısından terör örgütü olarak kabul edilen örgütlerle yıllardan bu yana ilişki içinde olan Rusya’nın, Türkiye’nin Ukrayna ile olan münasebetlerinden rahatsızlık duymasının adı nedir?

Münasebetsizlik….

Evet, münasebetsizlik.

Rusya kaç zamandır Türkiye’nin Ukrayna’ya sattığı silahlardan rahatsız olduğunu pişkince masaya getiriyor.

Siz dünyadaki silah pazarından yaklaşık yüzde yirmi pay alacak kadar geniş bir ölçekte silah satışını tüm dünyada gerçekleştirin, Kırım’ı ilhak edin, DonBass bölgesinde ve Gürcistan topraklarında ayrılıkçıların işgaline destek verin, terör örgütleri ile göz göre göre ilişki içinde olun ama günün sonunda Türkiye ve Ukrayna münasebetlerine eleştiri getirme münasebetsizliğini gösterebilin…

Bu zaviyeden bakıldığında çözülmeyen Suriye sorunu Türk-Rus ilişkilerinde Rusya’nın yumuşak karın olarak kullanacağı bir alan olarak kalmaya devam edecektir. Konu Suriye’de Rusya’yı dengelemek olduğunda ‘o zaman Esad ile masaya oturun’ ezbercilerini dikkate almaya değmez, zira Esad’ın Rusya’ya rağmen irade ortaya koyabilecek bir pozisyonu yoktur.

Bu durumda, Türkiye’nin bu bölgelerdeki askerî gücünü tahkim etmesi, buralarda yaşayan muhaliflerin sosyal, siyasi ve iktisadi standartlarının Suriye’nin diğer bölgelerine örneklik teşkil edecek seviyeye getirilmesi, ticaretin canlandırılması, bu bölgelerdeki demokratik yapıların desteklenmesi son derece önemli hâle gelmektedir.

Yusuf Alabarda / Türkiye Gazetesi