Temmuz 2005’te yapılan zamla, İETT tam bilet fiyatı 1.3 YTL oldu.

Ertesi yıl, İstanbul’da “tek biletle yolculuk” sistemi devreye girdi ve 1 lira olan Şehir Hatları vapurları, metro ve tramvay bilet fiyatları, tam biletle eşitlendi.

2008’e gelindiğinde ise dünya büyük bir küresel ekonomik kriz dönemine girdi.

İBB yönetimi de haliyle toplu ulaşımda yüzde 4 ile 10 oranında zam yaptı ve 1.3 YTL olan bilet fiyatı 1.4 YTL oldu. Haziran 2009’da yapılan zamla bilet fiyatı 1,50 TL’ye yükseldi.

Kasım 2009’da ise güzergahın uzaması yüzünden metrobüs fiyatı 1.50 TL’den 2 TL’ye çıkarıldı. Yapılan yüzde 33’lük fiyat düzenlemesi, adeta infiale neden oldu.

Mustafa Mutlu gibi sol kalemler, “Gözünüz aydın! Çünkü; o çok beğendiğiniz belediye toplu taşıma ücretlerine yüzde 33 zam yapmış! Metroya binmenin bedeli 1,5 liradan 2 liraya çıkmış... Tüm AKP’sever dostlara hayırlı, uğurlu olsun!” yazıları yazdı.

Muhalif görüşlü vatandaşlar, “Bu zam, İBB’nin parası bittiği için halktan yardım almasıdır” dedi. Bazıları da zammı o günlerde gerçekleşen bir metrobüs kazasına bağlayarak “Metrobüs kazalarının parasını yine kullanıcılarından çıkarıyorlar” ifadeleriyle AK Partili yöneticileri eleştirdi. Gelen tepkilerin ardından açıklama yapmak zorunda kalan İBB yönetimi, “Zamlı tarifeyle 2 TL olan 42 kilometrelik güzergahtaki hat seyahat fiyatının, metrobüs olmaması ve otobüs veya minibüsle gidilmesi halinde en az 4.5 TL olacağını” belirtti.

Buna rağmen ikna olmayan İstanbul Halkevi Başkanı Oya Ersoy, İstanbul 10. İdare Mahkemesi’ne başvurarak yapılan zam için yürütmenin durdurulmasını istedi.

Başvuruyu değerlendiren mahkeme heyeti Ersoy’u haklı buldu ve “yapılan zammın makul gerekçelerinin bulunmadığına” hükmederek, oy birliğiyle zammı iptal etti.

İBB yönetimi mecburen zammı geri çekti. Aylardır zamları protesto eden Halkevleri ve öğrenci kolektiflerine üye gruplar, kararı Mecidiyeköy Metrobüs Durağı’nda sevinç gösterileriyle kutladı.

•

İBB yönetimi tam 11 ay sonra, Ekim 2010’da, bu kez ulaşıma yüzde 10 zam yapmak durumunda kaldı. Tam bilet fiyatının 1 TL 65 kuruşa yükselmesini beğenmeyen KESK, DİSK temsilcileri başta olmak üzere çeşitli sendika temsilcilerinden oluşan 200 kişilik grup, Saraçhane Parkı’nda toplanarak protesto gösterisi düzenledi. Grup adına konuşan dönemin İstanbul Tabip Odası Genel Sekreteri Ali Çerkezoğlu, “Ulaşım, kâr kaygısı olmadan vatandaşa sunulması gereken bir haktır. Bunu parasal bir hizmet olarak sunmak, haklara saldırı ve vatandaşın hizmetini elinden almak anlamına gelir” dedi. 

Protesto ile ilgili konuşan merhum Kadir Topbaş, “İETT Genel Müdürlüğümüz, yılda 138 milyon lira zarar ediyor. Zammı makul seviyede tutmaya özen gösterdik” diyerek, öfkeli kalabalıktan anlayış beklediklerini söyledi. Buna rağmen Tüketiciyi Koruma Derneği Genel Başkanı Şükran Eroğlu, İdare Mahkemesi’ne başvurarak yüzde 10’luk zammın iptali için dava açtı. 

•

AK Partili İBB yönetimi akabinde Ağustos 2011’de yaptığı 10 kuruşluk zamla tam bileti 1.75 TL’ye, 14 Haziran 2014’te ise 1,95 liraya yükseltti. Yürürlüğe giren zammın haksız olduğunu öne süren CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, İstanbul 6. İdare Mahkemesi’ne başvurarak, “Büyükşehir belediyesinin birçok bakanlıktan fazla geliri var. Belediyenin ulaşım zammına ihtiyacı yok. Bu durum sosyal devlet ilkesine de aykırıdır. Vatandaşın mağduriyetine neden olan bu zammın durdurulmasını talep ediyorum” ifadeleriyle zammın iptalini istedi. Mahkeme heyeti de milletvekili olan Tanal’ın Ankara’da görev yaptığını gerekçe göstererek davayı İBB lehine sonuçlandırdı ve avukatlık ücretinin Tanal’dan alınmasını kararlaştırdı. CHP’li Tanal ise “milletvekiliyim ama toplu taşıma aracı kullanıyorum’ diyerek mahkeme kararına bile itiraz etti. Akabinde İETT tam bilet fiyatı 31 Ocak 2016’da 2 lira 30 kuruş, Temmuz 2017’deki zamla da 2 lira 60 kuruş oldu.

•

23 Haziran 2019 tekrar seçimlerinin ardından İBB Başkanlığı koltuğuna oturan Ekrem İmamoğlu, “İstanbul’da ulaşım ücretlerini sembolik değerlere düşüreceğiz. Ulaşım kesinlikle ucuzlayacak. Ulaşım böyle bir kentte kâr edilecek bir alan değildir” dediği halde, Şubat 2020’de “fiyat güncellemesi” yaparak, yüzde 35 zamla tam bilet fiyatını 2.60’tan 3.50 TL’ye çıkardı. Her yıl İETT filosuna yaklaşık 300 yeni otobüs ekleyen, İstanbul’u metrobüsle tanıştıran, kadim kentin altını metro ağlarıyla ören AK Partili yönetimi en ufak zamda yerden yere vuran İstanbul halkı, Ekrem’in zammından sonra dut yemiş bülbüle döndü.

Kimsenin çıtının çıkmadığını, turnikelerden atlayarak sözde ‘sivil itaatsizlik” eylemi yapmadığını, mahkeme kapılarını aşındırmadığını gören İmamoğlu, verdiği sözleri çiğneyerek…

Sırasıyla Temmuz 2021’de yüzde 15, Aralık 2021’de yüzde 36.2, Nisan 2022’de yüzde 40 ve son olarak önceki gün yüzde 29,10 zam yaparak, 2,60’tan aldığı tam bilet fiyatını 9.90 lira gibi fahiş bir orana çıkardı. Arada reddedilen zamları saymıyorum bile…

Tabii, 14 yılda ulaşım fiyatını sadece yüzde yüz artıran AK Partili İBB yönetimine her türlü hakareti eden CHP ve avanelerinin, sıra İmamoğlu’na geldiğinde sessizliğe bürünmesi, aslında solculuklarının da çakma olduğu bir kez daha gözler önüne serdi.

YENİ AKİT