Özgürlüğe övgü!

Namık Kemal’in bir şiirinin adıdır. Orijinali: Hürriyet Kasidesi.

‘Kaside’, övgü için yazılan şiirdir. Su Kasidesi, Gül Kasidesi, Bülbül Kasidesi…

Namık Kemal, hürriyete övgü düzer.

Yüz elli sene önce!

‘Ne efsunkar imişsin ah ey didar-ı hürriyet
‘Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten.’

Bu mısralar Hürriyet Kasidesi’ndendir. Ey özgürlüğün güzel yüzü! Esaretten kurtulduk, ama aşkının esiri olduk! Öyle büyüledin bizi!

***

Namık Kemal, ‘hürriyet’ kelimesini ilk türeten kişidir derler. ‘Hürr’ kökünden.

Tanpınar: ‘Sadece hürriyet kelimesini Türkçeye kazandırması bile yeter’ der onun için. Başka hiçbir hizmet yapmamış olsa bile.

‘Hürriyet’ adlı bir de gazete çıkarır.

Yüz elli sene önce özgürlüğü savunur. İdarede İngiliz tipi parlamentarizm uygulanacak, ama hukuk İslam’a dayanacaktır.

***

Aziz Nesin, kısa hikayenin üstatlarındandır. Çok sade, çok gösterişsiz, ama olağanüstü zekice mizah duygusuyla nesilleri büyülemiştir.

Marksisttir bilindiği gibi. Hayatını, inandığı fikirleri savunmaya adamıştır.

Hikayelerinde Müslümanlığa laf dokundurduğunu bile okumadım hiç. İslam’a gayet saygılıdır.

Çocukluğunu da yazmıştır: ‘Böyle Gelmiş Böyle Gitmez!’

Anne ve babasının ateşli tarzda inanıp yaşadığı dine sempatisi olduğu bile söylenebilir.

Sonra İslam’a inancını kaybeder. Subay olur, devlet ideolojisine de inancını kaybeder.

1950’de Politzer’in meşhur ‘Marksist Felsefe Dersleri’ni yayınladığı için hapse girer.

***

Seksen yıllık ömrünün son yıllarında, Salman Rüşdi’nin ‘Şeytan Ayetleri’ni yayınlayacağını söyler.

93 Temmuz’unda, 36 kişinin öldüğü Madımak yangınında, onu ‘halkı kışkırtmakla’ suçlayanlar olur.

***

‘Ne mümkin zulm ile bidad ile imha-yı hürriyyet
‘Çalış idraki kaldır muktedirsen ademiyetten’

Bu mısralar da Hürriyet Kasidesi’nden. Baskıyla, zulümle özgürlüğü yok edemezsin! Ancak insanı idraksiz bir varlık haline getirirsen özgürlüğü yok edebilirsin!

***

Hepimiz özgürlüğe köle olmalıyız!

Özgürlük ve demokrasi olmadan bir hiçiz!

Hiçbir kaygı, özgürlüklerin kısıtlanmasına gerekçe olmamalı!

İnsan idraki var oldukça, farklı fikirler de olacaktır.

İdraki ve fikri farklı olanın hele canını almak, hele Müslüman’a hiç yakışmaz. Müslüman kelimesi ‘selamet’ kökünden gelir. Barış ve güvenlik yani…

‘Beni kışkırttı’ gibi bahaneler, bir Müslüman’ın kitabında yazmamalı.

***

Namık Kemal hürriyet kelimesini türetmiş. ‘Özgürlük’ kelimesini kim türetmiş bilmiyorum. Ama ne kadar hoş kelimedir! ‘Öz’ ü ‘gür’leştirmek!

***

Madımak yangını, ikinci bir Kerbela utancıyla tarihe geçti.

Aziz Nesin fikirleriyle muhalif oldu, savunduğu Marksizm hiçbir zaman fazla taraftar bulamadı, Türklerin aptallığı ve Şeytan Ayetleri konusunda söyledikleriyle halkı incitti.

Böyle Gelmiş Böyle Gitmez dedi diye bu kadar tepkiyi hak etmez bir insan halbuki. Seksen yıllık ömrünün (haddimiz değil ama) bilançosu çıkarılırsa, daha çok hayırla yad edilmeyi hak eder. Kudretli sanatkarlığıyla, ince mizahçılığıyla özümüzü gürleştirdi.

***

Galata’yı gören Cennet’e gönlünü bağlamaz.
Galata’daki o güzeli görenin gözü zaten başka güzel görmez.
Onun içtiği şarabı içen, Cennet’teki Kevser’in adını bile anmaz.
O güzelin gittiği kiliseyi gören, mescide de gitmez.

Bu şiir ise Avni’nin. Bildiğiniz Fatih Sultan Mehmet. 1990’larda yaşasaydı, yanarak ölmekten kurtulmak için, herhalde İngiltere’ye kaçıp koruma istemesi gerekecekti.

***

Namık Kemal sadece ‘hürriyet şairi’ değil ‘vatan şairi’ydi de. Şu mısra da Hürriyet Kasidesi’nden:

‘Dönersem kahpeyim millet yolunda bir azimetten!’

Dr. Oğuz Tan - Haber 7
oguztan@mcaturk.com