Van uçağında kan donduran soru: Enkazdan hiç ses gelmiyorsa bırakıyor musunuz?

Van'ı sallayıp Erciş'i yıkan depremle birlikte Türkiye adeta bölgeye akmaya başladı. THY ve diğer özel havayolu şirketlerinin ek seferlerinin yanı sıra çok sayıda özel uçağın kalktığı Van'ın başından geçen felaketin izleri havaalanından görünüyor. Van, Muş, Ağrı ve diğer çevre illere uçan yolcuların çok büyük bölümü deprem yolcusu!

Kabin görevlilerinin "geçmiş olsun" diyerek karşıladığı Van'a kalkan ek sefer uçağının yolcuları arasında Kimse Yok Mu Derneği'nin arama kurtarma ekibinin üçüncü kafilesi de vardı.

Kalkıştan hemen önce, yerine geçmekte olan genç bir kadının kurtarma ekibindeki bir görevliye yönelttiği soru duyanların kanını dondurdu adeta.

"Siz kurtarma ekibisiniz. Enkazdan hiç ses gelmeyince aramayı bırakıyor musunuz?" diye soran kadın Van yolunda umudunu yaşatmak istiyordu. Ağlamakla, rahatlamak arasındayken, kurtarma görevlisi gencin durumu kurtarmaya çalışan cevabıyla adeta yıkıldı: "Bir süre arama yapıldıktan sonra yaşam belirtisi yoksa başka enkaza geçilebiliyor"

İstanbul'dan, enkaz altında kalan yakınını bulmaya giden genç kadın ağlayarak, "Ya ses veremiyor, duyuramıyor ama yaşıyorlarsa?" diyerek ikinci bir soru yöneltip cevabını beklemeden yerine geçti. Van'a iner inmez, şehir merkezine giden araç aramaya koyulan kadın bir gerçeğe daha dikkat çekti. Ferit Melen Havaalanı'ndan şehir merkezi ve depremin yıktığı Erciş'e ulaşmakta ciddi sıkıntı var.

6 KİLOMETRE YOL 30 TL!

Havaalanına inip de aracı olmayanların ilk tercihi olan ticari taksiler, insanların mağduriyetini kısmen fırsata çevirmiş durumda. 6 kilometre uzaklıktaki Van şehir merkezine 30 TL ücret isteyen taksicilerin Erciş tarifesi ise 250 TL. Konuyla ilgili serzenişte bulunduğum bir görevli, "Taksimetre açtırın. O kadar para tutması imkansız. Ama bu mağduriyeti paraya çevirenler oluyor." dedikten sonra

17 Ağustos depreminde Kocaeli'nde yaşanan deprem simsarlarının Van'da da ortaya çıkmaya başladığını anlattı. İddiası Van merkezde 0.5'lik suyun 1.5 TL'ye satıldığı. 1999'da Kocaeli'nde 5 litrelik suyu 10 TL'ye satanlar tutuklanmıştı.

ÇADIR KAVGASI

Patnos minibüsüyle bir buçuk saate vardığım Erciş'e iner inmez çadır kavgasına şahit oldum. Yol kenarına çekilmiş kamyondan Kızılay çadırlarını kapma telaşına düşen vatandaşların bir bölümü daha sonra taşlı kavgaya tutuştu. Çoğu depremin vurduğu köylerden gelen vatandaşlar, ihtiyacı olan çadırlara bir an önce sahip olayım derken ortaya yağma manzarasını da koydular. Polis geldiğinde ise kamyonda bir tane çadır kalmıştı ve 4 aile onun için tartışıyordu.

CEMAL AMCA'NIN ÇADIRINDA "112'YE ÇAY YARDIMI"

Erciş'e giriş kavşağının kenarına kurulmuş Kızılay çadırının dibinde bağdaş kurup oturmuş yaşlı amcaya selam verip geçecektim ama o bırakmadı. "İçtiğim çayı Allah'ın selamı gibi ortak edelim" deyince durup kaldım. Bir an önce evlerin yıkıldığı Erciş merkeze varmak isterken adının Cemal olduğunu öğrendiğim bu misafirperver depremzde amcayı geri çevirmek büyük terbiyesizlik olacaktı. 

Eşinin getirdiği çayı kıtlama şekerle yudumlarken, tek katlı evi yıkılan Cemal amca anlatmaya başladı: "Gölcük depreminde İzmit'te 15 katlı bir binadaydım. O 45 saniye sürdü ama ben bunu daha sarsıcı hissettim. Yerin altı üzerine gelecek sandım. Allah bilir 10 saniye daha sürse tüm Van başımıza yıkılırdı."

Biri kız iki büyük çocuğunun İstanbul ve İzmir'de Tıp okuduğunu, ufak oğullarıyla Erciş'te yaşadıklarını anlatan Cemal amcanın, 112 ambulansının çadırın önünde durmasıyla "hanım bardak getir" demesi bir oldu. Sağlık ekibi gerçekten de çay içmeye gelmişti. Ama ortada bir davet yoktu. Şırnak'ta görevli olan ve depremle Erciş'e gelen ilk yardım görevlilerinin dünden beri boğazlarından bir bardak suyu zor geçirmişler. Bizi çay içerken görünce de durmuşlar. Cemal amcanın derdi ise çayını paylaşmaktı zaten. Onlar sanki hiç deprem olmamışçasına hal hatır sorgulamasından sonra koyu bir sohbete koyulurken ben yıkım merkezinin yolunu tuttum.

ERCİŞ'E NE OLMUŞ?

Daha önce Erciş'te görev yapan bir polis memuru, "Erciş'e neler olmuş!

Kerpiç evlerin çökmesi normal ama yıkılan binaların çoğu sonradan yapıldı." diyordu yanındaki arkadaşına. Erciş'te en fazla dikkat çekilen nokta da bu zaten. Son yıllarda yapılan çok katlı yeni binaların yıkılmayanları ise kullanılamayacak halde. Bir çoğunun duvarları patlamış. Ama diğer taraftan yıkılanlardan daha devasa olan bazı binaların camı dahi kırılmamış. Bu karşılaştırma ise yıkılan binaların yapımında kullanılan malzemeyi akıllara getiriyor. 

KENDİ CANLARINDAN ÇALMIŞLAR

Binası sapa sağlam olan bir Ercişlinin kıyası ise çok çarpıcı:

"Yıkılanların kolonlarına baktım 6 demir var. Biz ise 10- 12 demir koyduk. Kullanılan beton da kum gibi... Farkında değiller kendi canlarından da çalmışlar." 

HALKIN ÖNCELİĞİ ENKAZDAN CANLI ÇIKMASI 

Erciş'e yardımların ulaşması ikinci gün çok büyük oranda hallolmuş durumda. Çadır kentlerin kurulmasıyla koordinasyon sıkıntısı da aşılma aşamasında. Zaten Erciş'te ilk iki günde barınma ve yiyecek halk tarafından çok ön planda tutulmuyor. İlçe halkı, yıkılan binaların enkazından canlı çıkarmanın havliyle kurtarma ekiplerine yardımcı olmaya çalışıyor.  Enkazlardan yaralı kurtarılanlar hem halka hem de ekiplere büyük moral oluyor. 32 saat sonra enkazdan canlı çıkarılan 24 yaşındaki Murat Sağlam'ın alkışlarla ambulansa bindirilmesi hemen kulaktan kulağa yayıldı.

PREFABRİK KONUT YAPILSA

Van ve Erciş'te bundan sonraki günler çok önemli. Çünkü gözler havanın sıcaklığında. Gece yarısından sonra Van'da sıcaklık 0 dereceye düştü ve Meteoroloji Salıdan sonra kar beklendiğini açıkladı. İlk iki geceyi battaniyelere sarılarak, yakılan ateşin etrafında geçiren halk, Kızılay çadırlarının kendilerini soğuktan koruyamayacağının bilincinde. Prefabrik konutların kurulması gerektiğine dikkat çekiliyor.

ERCİŞ YARDIM SEFERBERLİĞİNİN FARKINDA

Ercişliler Türki halkının kendileri için seferber olduğunun farkında.

Gençler sosyal medyada düzenlenen kampanyaları büyük ilgiyle dinleyip, teşekkür ediyor. Gelen yardımları gören ve düzenlenen kampanyalardan haberdar olan Ercişlilere, Başbakan Erdoğan, bakanlar, Kemal Kılıçdaroğlu ve Mustafa Sarıgül'ün sıcağı sıcağına gelmesi de moral olmuş. Ertuğrul Özkök, Sedat Ergin, Ali Kırca, Ahmet Hakan Coşkun, Enis Berberoğlu, Can Dündar ve Cüneyt Özdemir gibi ekranların tanınan ünlü gazeteciler ilçe halkını ilgi odağı.

Ersin Çelik - Van / ERCİŞ