Seçim sonuçları neredeyse sonuçlanmak üzere. Önemli bölgelerdeki sonuçlara da itirazlar var. Bu demektir ki yeniden sayımlar söz konusu olursa Salı veya Çarşamba gününe kadar bazı bölgelerdeki sonuçları kesin olarak göremeyeceğiz.

Seçim sonuçlarına ilişkin bazı değerlendirmelerim olacak, ancak herkesin göz ardı ettiği ve bence asıl önemli olan bir ayrıntıya dikkat çekmek istiyorum. O da seçimlerde kullanılmayan oy sayısı.

Sayımların sonuçlanmasına çok az bir zaman kala elimizdeki veriler şöyle:

Toplam seçmen      :  48.033.247
Kullanılan oy           :  40.210.888
Geçerli oy                 :  39.339.337

Basit bir matematik hesabı yaparsak eğer:

Toplam seçmen      :  48.033.247
Kullanılan oy           :   40.210.888

Toplam          (-)        :     7.282.359 seçmen oy kullanmamış gibi bir sonuç çıkıyor.

Orana vurduğunuzda yaklaşık yüzde 18 civarında tutuyor. Bu oranın sonuçları nasıl etkileyeceğini de varın siz hesap edin.

Gelişmiş demokrasilerde de seçimlere katılım oranları çoğu zaman düşük oluyor. Zira inanmayacaksınız ama bilinçli seçmen oy kullanmaktan kaçınıyor.

Demek ki yerel seçimler olmasına rağmen seçmenin yüzde 15’lik bir bölümü çeşitli nedenlerle oy kullanmamış.

***

Bu ayrıntıyı paylaştıktan sonra gelelim seçim sonuçlarına ilişkin değerlendirmemize.

Önce sonuçlara bakalım:

AK Parti        : 40.13
CHP               : 28.18
MHP               : 14.79
DTP                :   4.91
SP                  :   4.69  

Sıralamaya göre AK Parti Birinci parti olarak seçimi sonuçlandırmıştır. Gerçekçi bir bakış açısıyla olayı değerlendirirsek AK Parti’nin bu seçimlerde sahip olduğu oy oranını büyük ölçüde koruduğu sonucuna varıyoruz. Geçtiğimiz 2004 yerel seçimlerinde 41,8 olan oy oranından sadece bir puan düşüş yaşamıştır. Bu düşüklüğün en önemli nedenleri de Şanlıurfa, Adana, Giresun ve Antalya gibi illerde aldığı sonuçların ülke geneline yansımasındandır.

Peki neden Ak Parti başarısız gibi algılandı?

Çünkü Ak Parti bu seçimlerde yüzde 50 civarında bir oy patlamasına kendini inandırmıştı. Doğal olarak aldığı bu sonuç onu tatmin etmedi. Oysa hem genel iktidarda, hemde yerelde iktidarda olmasına rağmen sahip olduğu oy oranını büyük ölçüde koruduğu gerçeğinden bakarsak geçmiş dönemlerde iktidarların yaşadığı hezimeti yaşamadığını rahatlıkla söyleyebiliriz.

Yani hem iktidarda kalmayı başarmış hemde oyunu koruyabilmiştir.

****

Oy grafiğine dikkatlice bakarsanız CHP’nin en son 2004 yerel seçimlerinde aldığı oy’un yüzde 18.1 olduğu, şimdi ise bu rakamın 23,23 dolaylarında seyrettiği görülüyor. Aradaki oy farkı 5,2 dir. Ülke geneline yansıyan bu oran’ın neredeyse AK Parti karşısında sol ittifakla elde edildiğini unutmamak gerekiyor.

Buradaki en ciddi artışı MHP’nin yaptığı görülüyor. 2004’te 10,4 olan oy oranını bu seçimde 16,13 dolaylarına çıkartmış.

***

Genel olarak partilerin oy artışı gösteren bölgelerine bakıldığında aday faktörü açıkça görülüyor. Mesela MHP’nin Adana’daki oy oranı yüzde 22 dolayındayken Aytaç Durak’ın aday yapılmasıyla bu oran ciddi artış göstermiştir. Şişli, Eskişehir, Ordu, Giresun, Kars, Artvin, Edirne, İzmir, Şanlıurfa gibi illerde de aday faktörünün etkileri görülüyor. Yerel seçimlerin aday faktörü etkisinde olduğunu kesinlikle unutmamak gerekiyor.

***

Evet, Ak Parti yüzde 1 civarında oy kaybına uğramıştır, ama bu kesinlikle muhalefetin zaferi anlamına gelmemektedir.

Bazı belediyeler el değiştirmiştir, bu doğaldır. CHP, AK Parti’den; Aydın, Sinop, Tekirdağ, Antalya, Giresun illerini alırken, Ak Parti’de CHP’den; Trabzon ve Ardahan’ı almıştır. Kesinlikle bu seçim sonuçları Türkiye’deki sosyal ve kültürel etkiler yerine “kişisel” etkileri ön plana çıkartmıştır. Yani seçimlerde ideolojik nedenler değil, adayların kişilikleri önemli ve etkili olmuştur.

Seçmen, iktidar kim olursa olsun; sevdiği, beğendiği bir şahıs varsa partisi muhalefette bile olsa ona oy vermekten çekinmemiştir.

İşin başka bir garip tarafı da şudur ki İnsan hakları ve özgürlükler alanında Ak Parti hükümetinin yaptığı bazı radikal açılımlara destek veren medya kuruluşları, şimdi seçim sonuçlarını değerlendirirken bu adımların partiye oy kaybettirdiği şeklinde yorumlar yapmaktadır.

***

Bu seçimin sürprizleri de var tabi…

En önemli sürpriz Saadet Partisi’ndeki hareketlenmedir. Malatya, Sivas, Ağrı gibi illerdeki sonuçlarda büyük artış dikkat çekmiştir. Ama en önemli artışı ülke genelinde yaptığı söylenebilir. Bu da Numan Kurtulmuş’un genel başkanlığının tescillenmesi anlamına gelir. Yine MHP ve DTP’nin de bu seçimlerin sürprizi olduğu bir gerçektir.  Ancak bu sürprizin “olası bir iktidar alternatifi” görüldükleri şeklinde değil, “aday faktörlerinden” kaynaklandığına inanıyorum.

Seçmenimiz cidden bilinçli oy kullanıyor…

Fatih BAYHAN – Haber7
bayhanfatih@mynet.com
www.fatihbayhan.com