Bir okuyucumuz sormuş: “Mehtap Hanım, stres…stres… herkes strese girer mi? İllaki stres olmamız gerekir mi? Strese girmeyen insan yok mudur?” diye.
 
Tabii ki herkes strese girecek diye bir kaide yok. İnsanlar, stres oluşturacak sorunlar yaşayabilir; fakat verdiği tepkiler herkesin verdiği tepkilerle aynı olacak diye bir kural yok elbet.
 
Kimler daha çok strese girer biliyor musunuz? Kişilik özellikleri strese yatkın olanlar. Dilerseniz hemen anlatayım da uzak durun o tip davranış alışkanlıklarından.
 
Öncelikle hemen belirteyim “stresten uzak durma çabası” günümüzde en fazla stres yapan mevzulardan biri haline geldi. Kansere yakalanmayacağım diye her türlü otu bitkiyi şifa niyetine kaynatıp içen insanların, kanser korkusundan ruhunun kanserleşmesi gibi.
 
Stres, en pratik tanımıyla korku, kaygı gibi yaşamı tehdit eden uyarıcılara karşı vücudun verdiği yanıttır. Dolayısıyla olayın kendisi değil, vakıanın nasıl algılandığı önemlidir.
 
Stresle ilgili yazılacak pek çok bilgi var. Bugünkü yazıda kişilik yapınızın strese katkısı üzerinde durmak istiyorum. Stres yönetimi, stresle baş etme yöntemleri adı altında çalışmalar yapıyoruz. Tüm çalışmalarda dikkatimi çeken ana mesele, kişilik yapınızın stresi yorumlama konusunda inanılmaz etkili olduğu.
 
Kim bu strese çok yatkın kişiler? Hemen onlarla tanışalım:
 
Aceleci, tez canlı kişiler… strese çok yatkınsınız. Aklınıza gelen şeyi hemen hızla yapmak isteyen, süreç içinde olası beklemelere tahammül edemeyen kişilik yapınız sizi tetikliyor. Kaygılanıp, işlerin istediğiniz gibi yürümemesinden endişelenerek hormonlarınıza tavan yaptırıyorsunuz ve beden alarm durumunda çalışmaya başlıyor. Hoş geldin stres!
 
Her şeyi kontrol etmek isteyen kontrolcü kişiler… illaki her şeyi tek tek kendi ellerinizle gözden geçireceksiniz. İşlerin doğru ilerlediğinden emin olmak için kendi gözlerinizle göreceksiniz. Böylece iş yükünüz artıyor. Başkalarına devrettiğiniz işler için bile kendiniz koşturuyorsunuz. Olası yanlışlıkları didik didik arıyorsunuz. Basınç altında eziliyorsunuz. Hoş geldin stres!
 
Sürekli başarılı olmaya ihtiyaç duyan kişiler… her olayı, sonunda ele geçireceğiniz başarıyla değerlendiriyorsunuz. Başarı yoksa, yapılan işin kıymeti de yok gibi hissediyorsunuz. Dolayısıyla yaptığınız işten yola çıkarak kendinizi değersizleştiriyorsunuz.  Sondaki başarıyı düşlerken, işleyişteki eğlence ve birikecek değerli tecrübeleri hesaba katmıyorsunuz. Koşuşturma sırasında aşırı baskı altına girip, iş bitiminde derin bir nefes alıp “ohhh bee” diyorsunuz ama! Arada sinir sisteminizi alt üst etmeniz yanınıza kar kalıyor. Hoş geldin stres!
 
Sabırsız kişiler, sabretmek nedir bilmeyen kişiler… Acele etmekten daha derin kaygılarla, umutsuzluklarla yıkıyorsunuz ümitlerinizi. Uzanmak istediğiniz hedef, araya zaman girince işe yaramayacak zannediyorsunuz. İstiyorsunuz ki her şey hemen oluversin. Bazı işlerin gerçekleşmesi için doğru zamanın gelmesi gerektiğini hatırlamıyorsunuz bile. Hoş geldin stres!
 
“Zaman”a aşırı önem veren kişiler… zaman tekrar geri gelmeyecek, bol kepçeden harcanmayacak çok önemli bir hazine, tamam. Ama siz zamanı, takıntı haline getirip, tek bir dakika kaybında bile dünyanın sonu gelmiş gibi hissedebiliyorsunuz. Boşa geçmemiş olsa bile her durumu kayıp zaman gibi algılıyorsunuz. Üzerinizdeki baskıyı artırıyorsunuz. Hoş geldin stres!
 
Nitelikle değil, nicelikle ilgilenen kişiler… yaptığınız her işte sayıca çoğunluk takıntınız var. Nasıl olursa olsun, illaki sayı çoğunluğu olsun sizin için. Örneğin Twitterda 750.000 kişi takip etsin de nasıl kişiler takip ederse etsin. 1000 tane takipçiden daha fazla değer veriyorsunuz onlara. Arzulanan sayıya ulaşamayınca bozuluyorsunuz. Sayı tutmuyor diye kızıyorsunuz. Kendilik saygınızı, takip etmeyenlerin keyfine terk ediyorsunuz. Hoş geldin stres!
 
Hem yardım almayı reddedip, hem de şikayet eden kişiler… yaptığınız faaliyetle ilgili olarak sorunlar yaşıyorsunuz. Bir bilene sorsanız veya bir arkadaşınıza danışsanız işler kolaylaşacak. Ama olmaz. Yapamazsınız. Çünkü başkalarına ihtiyaç hissetmek size ağır geliyor. Bazı durumlarda insanları rahatsız etmek istememe duygusuyla da tanımlıyorsunuz bu yalnız debelenişi. Diğer yandan şikayet etmeyi de ihmal etmiyorsunuz. Yardım alsanız şikayet bitecek! Şikayet ediyorsanız yardım talep edilecek! İkisine de yaklaşmıyorsunuz. İnanılmaz bir basınç oluşuyor bedeninizde. Hoş geldin stres!
 
Mizahi düşünme yeteneği olmayan kişiler… mizah/nükte, dayanamadığınız, üstesinden gelemediğiniz duruma tahammül edebilmenizi sağlar. Hatta ağlamaklı yaşadığınız duruma güldürür sizi. Gülünce, tebessüm edince, mizahi söylenen ifadedeki kıvrak anlama takıldığınızda dikkatinizi somut olaydan uzaklaştırıp, daha kolay baş edebileceğiniz diğer duruma odaklanırsınız. Oysa mizah size zor geliyor. Hatta alınganlaşıyorsunuz espri yapıldığında. Kendinizi dışlanmış ve alay edilmiş hissediyor, inciniyorsunuz. Hoş geldin stres!
 
…
 
Öyle çok ki strese neden olan kişilik özellikleri… aslında say say bitmez sevgili okurlar.
 
Olumsuz bir durumu hayatımızdan çıkarmanın yolu, onu nasıl davet ettiğimizi bilmekten geçer. Farkına varmadan gerçekleştirdiğimiz davet metodumuzu bilirsek, onu hayatımızdan uzak tutma yöntemlerini de kolaylıkla bulabiliriz.
 
Demek ki ne yapacağız? Hep birlikte biraz çabalayacağız. Ve… güle güle stres diyebileceğiz!
 
Sevgiler…

Psikolojik Danışman&Psikoterapist Mehtap Kayaoğlu
mehtapkayaoglu@gmail.com
http://www.facebook.com/psk.mehtapkayaoglu / http://twitter.com/mehtapkayaoglu
www.yuzlesme.tv - mehtap.kayaoglu@yuzlesme.tv