Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, dün Beşiktaş’ta bulunan Karayolları Sosyal Tesisleri’nde medya mensupları ile bir araya geldi. Karşısında oldukça kalabalık bir gazeteci topluluğu vardı. Sayın Uraloğlu’nun gazetecilerle bir araya gelme sebebi 27-28-29 Haziran tarihlerinde İstanbul'da yapılacak olan Küresel Ulaştırma Koridorları Forumu ile ilgili medya mensuplarını bilgilendirmekti. Bakan Uraloğlu toplantı vesilesiyle yapmış olduğu kapsamlı sunumla, 23 yılda Türkiye’nin kalkınmasında kilit rol oynayan birbirinden değerli ulaşım projelerini de bir kez daha hatırlamış oldu. Demir yolu ve otoyol projelerine dair güncel bilgileri paylaştı. Haliyle gündemdeki önemli gelişmeler de toplantının başlıklarından birine dönüştü. 

Önümüzdeki hafta Türkiye önemli bir uluslararası organizasyona daha ev sahipliği yapacak. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın ev sahipliğinde İstanbul'da yapılacak forum için şu ana kadar 50’nin üzerinde bakanın katılımı teyit edilmiş durumda… 140'tan fazla ülkeden üst düzey katılımla gerçekleşecek üç günlük forumda Türkiye’nin ulaşım yatırımları da en önemli başlıklardan biri olacak kuşkusuz. Türkiye, jeopolitik ve jeostratejik konumu itibariyle küresel ulaştırma koridorlarının tam merkezinde bulunuyor. Doğu batı, kuzey güney aksında adeta bir geçiş koridoru... Kilit ülke... Bakan Uraloğlu, gazetecilere yaptığı sunuma da bu kritik konumumuzu özetleyen bilgilerle başladı. Bugüne kadar yapılan yatırımları haritalar üzerinde tek tek rakamlarıyla gösterdi. Türkiye olarak son yıllarda jeopolitik gücün farkına varıldığını bunu da ekonomik avantaja dönüştürmeye başladıklarını aktardı. Artık Jeopolitik konumu tek başına Türkiye’nin durumunu tanımlamadığını belirtti. “Jeostratejik” olarak tanımlanmasının daha doğru olacağını savundu.

Toplantının yapıldığı saatlerde de gemi trafiğinin vızır vızır işlediği İstanbul Boğazını örnek gösterdi. Dünyanın açmaza girdiği günlerde boğazın tahıl koridoruna dönüştüğü günlerle ilgili hatırlatmalar yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın üstlendiği rolü hatırlattı; “Gerek bizim yaptığımız her türlü altyapı ve kabiliyetlerimiz gerekse de Sayın Cumhurbaşkanımızın gerek yakın coğrafyamızda gerekse de dünyanın neresinde bir sıkıntı varsa oranın çözümüne yönelik nasıl katkıda bulunuruz yaklaşımı ve sözünün dinleniyor olması gerçekten bizim için kıymetli.

Mesela bakın hemen işte benim arkamdaki İstanbul Boğazı… Bir tahıl koridoru çok kıymetliydi gerçekten. Pandemi döneminde bir savaşın nelere tekâmül ettiği, nelere mal olduğu ile ilgili sıkıntılar yaşandı ve Cumhurbaşkanımızın girişimiyle Rusya Ukrayna arasında bu tahıl koridoru hayata geçmişti.” dedi.

DEV PROJELERDE DOĞRU ZAMANLAMA

Bakan Bey, Türkiye’nin kritik projelerle ilgili zamanlamasına vurgu yaptı. Doğru zamanda güzel işler yapılmış olmasının önemine dikkatlerimizi çekti. “Ülkemizdeki önemli ulaştırma yapılarını çok büyük oranda tamamladık.” Dedi. Paranın finans maliyetinin hem dünyada hem de ülkemizde çok daha uygun olduğu şartlarda birçok işin yapılmasının ülkemize sağlamış olduğu avantajlara değindi.

Özellikle demir yolları ve raylı sistemler noktasında yapılması gereken daha çok şeyler olduğunu da belirtti. Yapılması gereken kent içi raylı sistemlerin ev ödevi olarak önlerinde durduğunu gösterdi.

Yapılan yatırımların yaşayan bir organizma gibi canlı olduğunu zaman içinde bakımlarının ihmal edilmemesi gerektiğini de aktardı. Bunun da bir maliyet ve iş planı olduğundan söz etti.

Sayın Uraloğlu’nun en sevdiğim yönü sadece işine bakması… Gerçek bir görev adamı. Sahaya hakimiyeti tam. Bunda bürokrasinin içinden gelmiş olmasının katkısı çok büyük. Polemiği hiç sevmiyor, hatta kaçınıyor. Ömrünün tam 34 yılını Türkiye’nin ulaşımının gelişmesi için adamış bir isim. Bakanlıktan önce pek çok önemli görevlerde bulunmuş. 34 yıl karayolları, 5 yılı genel müdürlük, şimdi de bakanlık görevi… “Ulaşım olunca hiç yorulmam, zevkle anlatırım” diyor. Toplantıdaki üslubu da heyecanından bir şey kaybetmediğini fazlaca hissettiriyordu.

Ak Parti’nin iktidarda bulunduğu 2002 -2025 yıları arasında ulaşıma tam 293,5 milyar dolar yatırım yapılmış. Türkiye ölçeğinde bir ülke için gerçekten inanılmaz bir rakam. Bakan Uraloğlu da aynı şeyi ifade etti.

ULAŞIM YATIRIMLARININ ÜRETİME KATKISI 1 TRİLYON DOLAR

2002 yılından bugüne kadar ulaşıma yapılan 293,5 milyar dolarlık yatırımın üretime olan katkısı en önemli noktalardan biri…

Bakan Abdulkadir Uraloğlu, “Karayolları, demiryolları, havayolu, denizcilik ve haberleşme noktasında bunun üretime katkısının yaklaşık bir trilyon dolar olduğunu hesaplıyoruz.” diyor. Doğrudan ve dolaylı olarak bir milyon civarında da yıllık bir istihdam katkısı söz konusu.

Bakan Bey'in sunumunda rakamlar detaylarıyla vardı. Gelişimi gözler önüne sermek adına en çarpıcılarını buraya taşıyalım;
 
Karayollarında 2002’de 6 bin 101 kilometre olan bölünmüş yol uzunluğu 29 bin 742 kilometreye yükseltilmiş. Tam 5 kat artmış. 

Aynı şekilde otoyol uzunluğu 1700 km'den 3800 km’ye ulaşmış. Bunun yanında viyadük uzunluğu 311 km'den 799 kilometreye çıkmış. Tünel uzunluğunu da 50 km'den 790 kilometreye çıkarılmış.

Uraloğlu konuşmasının bu bölünde viyadük ve tünel yapmanın zorluklarına değindi. Bu rakamların her birinin niye önemli olduğunun altını çizdi.

14 BİN KİLOMETRELİK DEMİRYOLU AĞI

10 bin 900 kilometre olan demiryolu ağı da 14 bin 000 kilometreye çıkarılmış. Bunun yanında mevcut elektrikli ve sinyalli hat uzunlukları kapasitesi artırılarak yüzde 60’lara ve yüzde 80’lere kadar çıkarılmış. Çevreci bir çalışmayla kapasitenin artırılmış olması.

Bakan Uraloğlu, ülkemizi Avrupa'da 6'ıncı dünyada 8'inci, yüksek hızlı tren işletmecesi ülke yaptıklarını söyledi. Bundan gururla bahsederken, “2251 kilometre yüksek hızlı demir yolu inşa ettik” dedi.

Kent içi raylı sistemlerde de bakanlık eliyle 14 ilde toplam 1014 kilometre raylı sistem inşaatını gerçekleştirilmiş olduğunu öğrendik. 

HAVAYOLUNU HALKIN YOLUNA DÖNÜŞTÜREN RAKAMLAR

Havayolu sektöründe de rakamlar adeta çağ atlandığını ortaya koyuyor.

Havayolunda 2002’de 26 tane aktif havalimanı görünüyor. Bugün havalimanı olan illerimizin sayısı 58. Yozgat ve Bayburt Gümüşhane havalimanlarıyla sayı 60’a tamamlanacak.

Havacılık anlaşması yaptığımız ülkelerin sayısı 2002’de 81’ken bugün 175 ülkeye çıkmış. Dünyada uçuş noktası sayımız 60 ülkeyken bugün 353 ülke uçuş noktamız olmuş. Dünyadaki en yüksek rakama ulaşmışız… Bu yönüyle bir dünya rekoru..

Yolcu sayılarında da durum farklı değil;

Toplam yolcu trafiği 2002’de 34 milyonken 2024’te 231 milyon yolcuya ulaşılmış.
Bu seneki hedef ise 240 milyon. 

2024 yılında sadece İstanbul Havalimanı'ndan 80 milyon, Sabiha Gökçen'den 40 milyon, Antalya Havalimanı'na da 40 milyon yolcu seyahat etmiş.

DENİZCİLİK DE KAPASİTESİNİ AŞTI

Bakan Uraloğlu, rakamları aktarmaya devam ediyor;

“Denizcilik sektöründe 152 liman tesisimiz vardı. Bugün 217'ye ulaştırdık. Yük elleçlemede 190 milyon ton yıl kapasitemiz vardı. Bugün 532 milyon ton oldu.

Tersanelerde 37 tersanemiz vardı, 85'e bugün çıkardık. Yine tersanelerdeki kapasitede 550 bin detveyt tondan yaklaşık 4,8 milyon detveyt tona çıkarmış durumdayız.”

MOBİLDE DEV HEDEF

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın kapsama alanı oldukça geniş. İletişimde sorumluluk alanlarından biri... İletişimde 96,5 milyon geniş bant abone sayısına ulaşılmış. Mobil abone sayısı da 94 milyona dayanmış durumda. Bununla birlikte fiber ağ uzunluğu 605 bin kilometreyi bulmuş. Yeni hedef 800 bin kilometreye ulaşmak.

JEOPOLİTİK DURUM JEOSTRAJİK KABİLİYET

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ülkemizin jeopolitik durumuyla jeostratejik kabiliyetlerine tekrar tekrar vurgu yapıyor. Küresel ölçekte yapılan planlamalara atıflarda bulunuyor.

Havacılıkta dört saatlik uçuş mesafesi kıymetli... Bakan Uraloğlu da dört saatlik uçuşla 67 ülkeye ulaşabildiğimizi haritada uygulamalı olarak gösteriyor. Bu 67 ülkede yaşayan ulaşılabilecek bir buçuk milyar insana dikkat çekiyor. “51 trilyon dolarlık gayri safi yurt içi hasıla ve yaklaşık 25 trilyon da bir ticaret hacmi söz konusu.” diyor.

Tarihten bugüne doğu-batı ekseninde ilerleyen ticaret artık kuzey-güneye doğru da yayılmaya başlamış.

45 GÜNLÜK YOLCULUĞU 18 GÜNE HATTA 13 GÜNLERE DÜŞÜRÜYORUZ

Uzak doğudan çıkan bir yükün Avrupa'nın en batısına kadar gideceği yolu harita üzerinden alternatifli olarak çizen Bakan Uraloğlu, “Bakın bugün Süveyş Kanalı'ndan giden bir yük yaklaşık otuz beş günde; Ümit Burnu'nu dolaşıyorsa -ki biliyorsunuz kaç yıldır sıkıntı var- 45 günde, eğer Kalkınma Yolu’nu bitirdiğimizde oradan giderse 25 günde bu yolculuğu tamamlayacak.

Bugün Orta Koridor’u etkin bir şekilde kullandığımız durumda da 18 günde… Bunu ilerleyen zamanda 13 günlere kadar düşürmüş olacağız.” diye ekliyor.

Hem Kalkınma Yolu'nun hem de Orta Koridor'un kazanımlarını görseller ve rakamlar eşliğinde  gazetecilere aktardı. Türkiye’ye sağlayacağı avantajları sıraladı.

Hazar geçişli, Gürcistan limanlarından Karadeniz'e inebilen, ülkemizden de demir yolundan kesintisiz Avrupa'ya giden bir hattın önemini dile getirdi.

ORTA KORİDORDA 75 MİLYAR DOLARLIK HESAP

Türkiye, Hazar geçişli Orta Koridor'u daha da güçlendirmek istiyor.
Orta koridorun mevcut durumu yaklaşık 2 bin 262 kilometre... Bunun belli bölümleri tamamlanmış vaziyette. Geri kalan bölümlerinde çalışmalar devam ediyor.

Bakan Uraloğlu, “2 bin 262 kilometrelik bir koridorun Türkiye’ye katkısını şöyle özetliyor; “Yaklaşık 50 milyar dolarlık bir yatırım yapmış olacağız. Üretime etkisinin 114 milyar dolar olacağını ve yıllık da yaklaşık 144 bin kişiye istihdam imkanını sağlayacağını öngörüyoruz.”

Çin ve Avrupa arasındaki taşımacılığın en az yüzde 30’unun demir yoluyla taşınacağını öngörüyor. Demir yolu üzerindeki ticaret hacmi 75 milyar dolar hesaplanıyor.

Tam 21 ülkeden geçen bir demir yolunun kesintisiz bir hat olarak sağlayacağı avantajlar bununla da sınırlı değil.

TEK BİR HATTA BAĞLI KALMAMALIYIZ

İsrail-İran arasındaki savaşın ulaşımı tehdit etmesi de Bakan Abdulkadir Uraloğlu'nun gündemindeydi. Hürmüz Boğazı'nın kapatılması tehdidiyle dünyanın nasıl bir zor durumda kaldığını dile getirirken, “Orta Koridor, Kalkınma Yolu koridoru gibi alternatifleri çeşitlendirmemiz lazım.” diyor. Tek bir hatta bağlı kalınmaması için bu çalışmalar yaptıklarını söylüyor.

Türkiye’nin alternatif ulaşım yollarına olan önemine değinen Uraloğlu'nun Kalkınma Yolu Koridoru’ndan da beklentisi büyük.

Irak'ın Basra Körfezi'ndeki Fav Limanı'ndan başlayıp 1200 km ile Ovaköy'e, oradan ülkemizden de Kapıkule'ye kadar giden ve üç denize de bağlantısı olacak olan bir koridorun sunacağı katkılar oldukça önemli.

Uraloğlu, Kalkınma Yolu koridorunun demir yolu, karayolu, enerji nakil hatları ve iletişim hatlarını da kapsayacak bir koridor olacağını ifade etti.

KALKINMA YOLUNDAN 50 MİLYAR DOLAR

Kalkınma Yolu'nun şu ana kadar 440 kilometrelik bölümü bitmiş durumda... 727 kilometresinin de yakında planlaması yapılıyor. Proje bittiğinde yaklaşık 24 milyar dolarlık bir yatırım yapılmış olacak. Burada da yıllık yaklaşık 50 milyar dolar gibi bir gelir beklenirken, yaklaşık 63 bin kişiye de istihdam sağlaması hedefleniyor.

Birçok ilimiz bu vesileyle hızlı tren hatlarıyla birbirine bağlanmış olacak. Altı milyon yeni vatandaşa bu vesileyle ulaşılma hedefi var. Bakan Uraloğlu da "yapılanı sadece bir transit koridor olarak düşünmemek lazım. Ülkemizin üretim merkezine dönüşmesini destekleyecek projeler aynı zamanda.." diyor

 
YAVUZ SULTAN SELİM’E HIZLI TREN HATTI

Marmaray'daki yolcu taşımacılığı yoğunluğu sebebiyle günde maksimum dört yük treninin geçmesine imkân verilebiliyormuş. Yeni hedef, Gebze'den başlayıp Sabiha Gökçen Havalimanı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, İstanbul Havalimanı, Çatalca'ya yani Halkalı-Kapıkule'ye bağlanacak olan yeni hızlı tren hattı. Bu sene ihalesi yapılarak yapımına seneye başlanması planlanıyor. Yaklaşık 5 milyar dolarlık bir yatırımdan söz ediliyor. Arkasından 2025 yılında Çerkezköy-Kapıkule arası, 2027'de de Çerkezköy-Halkalı arasının bitirilmesi planlanıyor.

DEVAM EDEN DEMİRYOLU ÇALIŞMALARI

Bakan Uraloğlu yapımı devam eden tren hatlarını da bir çırpıda sıralıyor;

Ankara'nın Ege'ye bağlantısını sağlayacak 505 kilometrelik Ankara-İzmir hızlı tren hattında da çalışmalar devam ediyor. 

Başka proje, Osmaneli'nden Bursa'dan Bandırma'ya kadar giden tren hattı. Bu da yaklaşık 200 kilometre. 

Bir başka proje Kalkınma Yolu koridorunun da önemli bir parçasını oluşturan Mersin, Adana, Osmaniye, Gaziantep hattı. Bu da yaklaşık 312 kilometre uzunluğunda… 2027 gibi bitirme planları var. 

Yerköy, Kayseri hızlı tren hattında da çalışmalara başlanmış. Bu da yaklaşık 140 kilometre…Hedef 2028 yılına kadar bitirmek. Bir başka proje hali hazırda devam eden Mersin, Adana arasına Yenici'ye kadar inecek olan hat.

Bir diğeri Samsun-Sarp arasına yapılacak proje… Birazcık daha uzun vadeli bir proje olacağı ifade ediliyor. 

Yine Orta Koridor'un önemli bir parçası olan Sivas'tan Kars sınırına kadar olan hat… Yaklaşık 660 kilometre- rehabilitasyonu da yapılacak. Şimdilik rehabilite ederek oradaki oradaki kapasite problemini kaldırmış olacağız.

Nusaybin, Cizre, Ovaköy arasının ihalesi de inşallah seneye yapılıyormuş. Kurtalan-Siirt arasının ihalesi yapılmış dün.

Anlayacağınız yatırımlar ve projeler hız kesmeden sürüyor.

Ulaştırma seferberliğindeki proje bombardımanına maruz kalınca yazıyı uzattık. Toplantının soru cevap bölümündeki konular bir sonraki yazının konusu olsun. Paylaşacağım önemli rakamlar Yap İşlet Devret Modeli üzerinden yapılan eleştirilere de cevap olacak.

Osman Ateşli – Haber7

Osman.atesli@haber7.com

X: @oatesli