İstanbul Somali Konferansı sonuç bildirisi

Bildiride, ''Uluslararası toplumun rolü, güvenlik sağlayabilecek, hukukun üstünlüğünü ve insan haklarına saygıyı güvence altına alabilecek, temel sosyal hizmetleri sunabilecek ve tüm vatandaşları için ekonomik fırsatlar barındıran bir ortam yaratabilecek işleyen bir devletin yeniden inşa edilmesinde Somalililere destek vermektir'' ifadesine de yer verildi.

İstanbul Kongre Merkezi'nde ''Somali'nin Geleceğine Hazırlık: 2015 İçin Hedefler'' temasıyla düzenlenen 2. İstanbul Somali Konferansı'nın ardından yayımlanan 37 maddeli ortak bildiride, Somali'de gerçek bir barışın kök salması için ''Somali halkının, kapsayıcı, hesap verebilir ve meşru bir yönetişimin kurulması da dahil olmak üzere her konuda diyalog, uzlaşma ve siyasi işbirliği araması gerektiği'' üzerinde fikir birliğine varıldığı ifade edildi.

-Elde edilen başarılar umut verici-

Somali tarihinde kritik bir dönemden geçildiğine işaret edilen bildiride, geçen yıl elde edilen askeri, siyasi ve ekonomik başarıların Somali halkına ve uluslararası topluma umut verdiği kaydedildi ve ''Somali bugün istikrar, güvenlik ve uzlaşmaya daha önce hiç olmadığı kadar yakındır; bu fırsat kaçırılmamalıdır'' denildi.

Somali'de siyasi çözüme ulaşılmasında büyük sorumluluğun Somalililerin kendisinde olduğu vurgulanan bildiride, ''Uluslararası toplumun rolü, güvenlik sağlayabilecek, hukukun üstünlüğünü ve insan haklarına saygıyı güvence altına alabilecek, temel sosyal hizmetleri sunabilecek ve tüm vatandaşları için ekonomik fırsatlar barındıran ortam yaratabilecek işleyen bir devletin yeniden inşa edilmesinde Somalililere destek vermektir'' görüşü dile getirildi.

Somali'de ''yol haritası''na göre geçiş döneminin Ağustos 2012'de sona ereceği hatırlatılan bildiride, kurucu meclis ve yeni parlamentonun üyelerini seçmekle görevli kanaat önderlerinin Mogadişu'da toplanmasına değinildi ve ''kadınların sürece anlamlı ölçüde katılmaları ve yeni kurumların yüzde 30'unu oluşturmaları yönündeki çabaların'' olumlu karşılandığı kaydedildi.

Bildiride, ''Somalililerin kamusal bir tartışma yoluyla anayasayı sahiplenmelerinin ve anayasanın gelecekte bir referandum yoluyla kabul edilmesinin önemini vurguladık'' ifadesine de yer verildi.

Somali'de Ağustos 2012 itibariyle daha küçük ve temsil kabiliyeti yükselmiş bir federal parlamento için seçim sürecinin adil ve şeffaf şekilde, hiçbir engellemeyle karşılaşmadan tamamlanması ve parlamento başkanı, vekiller ve devlet başkanı için seçimlerin düzgün şekilde yürütülmesi yönündeki beklenti dile getirildi.

-Geçiş dönemini sabote edebilecek iç ve dış aktörler-

İç veya dış aktörlerin, grupların ''geçiş dönemi''nin sona erdirilmesinin düzgün şekilde yürütülmesini engelleme girişimlerine izin verilmeyeceği yönündeki kararlılığın dile getirildiği bildiride, Somali'de yeni parlamentonun kurulmasının ardından, görevi bırakan parlamento üyelerine, siyasi sürece bağlılıklarından dolayı çeşitli güvenceler sağlanması da istendi.

İnsan haklarına saygının barış sürecinin merkezinde olması gerektiği vurgulanan bildiride, ''Somali yetkililerine insan hakları ve hukukun üstünlüğünü destekleme, şiddet ve suçların cezasız kalması kültürünü sona erdirme taahhütlerini yerine getirmeleri çağrısında'' bulunulduğu kaydedildi.

-Devlet otoritesine vurgu-

Somali'de klanlar arasında devam eden çatışmalar, sürüp giden şiddet, korsanlık, terörizm ve insan hakları istismarları ve ihlalleri gibi güvenlik sorunlarının, ülkenin büyük bölümünde devlet otoritesinin eksik olmasından dolayı daha da derinleştiği belirtilen bildiride, tüm tarafların sivillerin korunmasını sağlama konusundaki sorumluluğu vurgulandı.

Afrika Birliği'nin AMISOM (Afrika Birliği Somali Misyonu) yoluyla yürüttüğü çabalara, özellikle Uganda, Burundi ve Cubuti'nin AMISOM'a önemli sayıda asker vererek yaptıkları katkılara değinilen bildiride, Kenya kuvvetlerinin de kısa sürede AMISOM'a entegre olmaları beklentisi dile getirildi.

AMISOM'un bugün Somali'de güvenlik ve istikrarın sağlanmasında başlıca askeri unsur olduğu kaydedilen bildiride, potansiyel yeni donörlerin AMISOM'a ve Somali güvenlik güçlerine mali destek sağlanmasına katkıda bulunmaya çağrıldığı kaydedildi.

Finansman düzenlemelerini yeniden canlandırma ihtiyacı üzerinde fikir birliğine varıldığı belirtilen bildiride, Türkiye'nin ortaya attığı ve Somali güvenlik güçleri için bütünsel yaklaşımın benimsendiği ''Somali Güvenlik Sektörü İçin Yeniden İnşa ve Yeniden Yapılandırma Fonu'nun'' oluşturulması teklifinin not edildiği ifade edildi.

-''Suçların cezasız kalması kültürü sona ermeli''-

Somalililerin hayatlarını, bölgesel ve uluslararası barışı tehlikeye atan terörizmin, insan hakları ihlallerinin ve şiddeti savunan aşırılık eğilimlerinin tüm biçimlerinin reddedildiği belirtilen bildiride, şu ifadelere yer verildi:

''Özellikle savaşan tarafların çocuk asker kullanmalarını kınadık. Son dönemde gazetecilere karşı düzenlenen saldırılar için de üzüntülerimizi bildirdik. Suçların cezasız kalması kültürü sona ermelidir. Bu tür yasa dışı eylemleri terk edip anayasal çerçevede hareket etmeyi kabul eden kişilerin, sürmekte olan siyasi sürece katılmalarına izin verilmelidir. Bunu yapmayı reddeden ve bunun yerine şiddet ve suç eylemlerinde bulunan ya da bu tür eylemleri destekleyen kişiler bunlardan vazgeçirilmeli, tecrit edilmeli ya da başka bir şekilde Somali'deki uzlaşma ve devlet inşası sürecini rayından çıkarmaktan menedilmelidir. Şiddeti reddedenleri desteklemek için bir program geliştirmeyi kabul ettik.''

-Somali'de korsanlık sorunu çözülmeli-

Somali açıklarındaki korsanlık sorununun, gerek denizde gerek karada yürütülecek, sorunun kök nedenlerini ele alacak, kalkınma, kapasite geliştirme, hukukun üstünlüğü, caydırıcılık ve kovuşturmayı bir araya getirecek kapsamlı ve koordineli yaklaşım gerektirdiği belirtilen bildiride, bu konuda yapılacak çalışmalar anlatıldı.

Bildiride, Somalili liderlerin, uluslararası toplumdan da destek alarak, yeniden kontrol altına alınan topraklarda en kısa zamanda istikrarlı ve güvenli ortam sağlama konusunda çok büyük bir güçlükle karşı karşıya olduklarının kabul edildiği belirtilerek, bu topraklarda bir iktidar boşluğunun oluşmasına izin verilmemesi gerektiği kaydedildi.

-Bölge istikrara kavuşacak-

Uluslararası topluma, yeni istikrara kavuşan bölgelerde istikrar ve güvenliği artırmanın yeni yollarını ve araçlarını değerlendirme çağrısında bulunulduğu ifade edilen bildiride, Londra Konferansı'nda oluşturulan İstikrar Fonu'nun bu amaca hizmet edeceği, bu nedenle destekleneceği belirtildi.

İnsani durumun hassasiyetinin sürdüğünün tespit edildiği bildiride, ''Somali, 2011 yazında uluslararası destek sayesinde açlığı yenmeyi ve insani krizin daha da derinleşmesini önlemeyi başarmıştı. Bununla birlikte 2,5 milyonu aşkın Somalili hala kriz durumundadır ve durumun daha da kötüleşmesi riski sürmektedir'' denildi.

Bildiride, uluslararası insani hukuk uyarınca sivillerin korunmasına tüm tarafların daima dikkat etmeleri gerektiği vurgulandı.

-Toplumsal uzlaşma-

Somali ekonomisinin düzelmesi yaklaşımında yeni bir aşamaya ihtiyaç duyulduğu tespitine yer verilen bildiride, yeniden imar alanına özel ve eşit derecede vurgu yapılmadığı sürece, diğer alanlardaki çalışmaların yetersiz kalacağı yolundaki inanç dile getirildi. Bildiride, ''Mogadişu'da ve diğer bölgelerde Somali'nin altyapısının yeniden inşa edilmeye başlanması, Somalililerin geleceklerine güven duymalarına katkıda bulunacak ve Somali toplumunun tüm kesimlerinde uzlaşma yönünde bir teşvik ve yüreklendirme sağlayacaktır'' denildi.

-Enerji kaynakları çeşitlendirilecek-

Ortaklık forumlarının, Somali halkının, özel sektörün ve hükümetin destekleyeceği uygun düzenlemeler geliştirme kararının olumlu karşılandığı bildiride, enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesini destekleme, ekonomik kalkınmayı destekleyecek şekilde ulaşım altyapısının kalitesini ve kapsamını destekleme ve kentsel su temini, kırsal su temini, su kaynağı yönetimi ve su yönetişimi alanlarına yatırım yapma ihtiyacı olduğu tespitine yer verildi.

Bildiride, 2-3 Temmuz tarihlerinde Roma'da düzenlenecek ICG toplantısında İstanbul'da kaydedilen ilerlemenin değerlendirilmesi ve geçişin son bölümü için son bir ivme sağlanmasının beklendiği ifade edildi.

BM, Afrika Birliği, IGAD, AB, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Devletleri Birliği'nin Somali'yi istikrara kavuşturmak için aralıksız şekilde yürüttükleri çabaların takdirle karşılandığı kaydedilen bildiride, BM Ülke Ekibinin tamamının yeniden Mogadişu'ya kaydırılması çağrısı yapıldı. Diğer örgütlerin ve ülkelerin de bu yolu izlemeleri istendi.