2018 yılı İşveren işçiyi günlük en fazla kaç saat çalıştırabilir?

İş Kanunu 41. maddesi ve bu maddeye göre çıkarılan yönetmelikte “Fazla çalışma, yasada yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmalardır.” denilerek artık fazla çalışmanın belirlenmesinde günlük çalışmaya göre değil haftalık çalışma süresinin esas alınması benimsenmiştir. Çalışan ile çalıştıran arasında oluşan problemlerin çoğu çalışma süreleriyle ilgili. Çalışma süresi konusunda menfaat çatışması olması, çeşitli uyumsuzluklara yol açıyor. Hangi işçiler günde kaç saat çalışabilir? İşveren işçiyi günlük en fazla kaç saat çalıştırabilir? İşte günlük çalışma saatleri…

GÜNDE EN FAZLA 11 SAAT!

Genel olarak günlük en fazla çalışma süresi 11 saattir. Bu süreye ara dinlenmeleri dahil değildir. Bu süre, yapılan işin ağırlık ve tehlike derecesine, çok fazla enerji harcanmasına göre bazı işler ve kişiler yönünden daha az olabilir. Bununla birlikte; haftalık çalışma saati toplam 45 saattir ve bu sürenin üstünde çalışma fazla mesai olarak işçiye ödenir. Ancak fazla mesainin de yıllık bir üst sınırı vardır. Ve bu da 270 saattir. Diğer bir ifade ile işçi günde en fazla 11 saat çalıştırılabilir. Ancak çalışması haftada 6 günse günlük 7.5 saat, 5 günse 9 saat üzerinden çalışacak ve bunun üzerindeki çalışmalar için fazla mesai ücreti alacaktır.

FAZLA MESAİYİ ÜCRETİN İÇİNDE GÖSTERİYORLAR!

İşyerlerinin bir bölümü fazla mesaiyi toplam çalışma süresi içerisine önceden koyup, çalışanlarına hizmet sözleşmelerini bu şekilde imzalatıyorlar. Yani fazla mesai için ayrıca ödeme yapmıyorlar. Bu durumda idari para cezası işverenlerin canını yakabilir. Nitekim bankalara geçen yıl yapılan denetimlerde bu durum tespit edildiği için yüklü miktarlarda ceza çıktığı gibi, çalışanlara işverenleri tarafından ek ödeme yapılması da söz konusu oldu.

HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİ KAÇ SAATTİR?

Çalışma süresini, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süre olarak tanımlayabiliriz. Yasaya göre, genel bakımdan çalışma süresi haftada en fazla 45 saattir. Toplu iş sözleşmesinde veya iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa, haftalık çalışma süresi olan 45 saat, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek, günlük çalışma saati tespit edilir. Ve bulunan süre kadar çalışma yapılır.

Örneğin: Haftada 5 gün çalışan ve Cumartesi ve Pazar günü çalışma yapılmayan bir işyerinde, günlük çalışma süresi 9 saattir.( 45 saat/ 5 gün)

ÇALIŞANLARA VERİLEN ARA DİNLENME SÜRELERİ ÇALIŞMA SÜRESİNDEN SAYILMIYOR!

Haftanın iş günlerinden birinde kısmen çalışılan işyerlerinde, kısmen çalışma süresi haftalık çalışma süresinden düşüldükten sonra, kalan sürenin çalışılan gün sayısına bölünmesi suretiyle günlük çalışma süresi belirlenir. Örneğin; haftada 5 gün tam, Cumartesi günü yarım gün çalışılan ve Pazar günü çalışılmayan bir işyerinde, Cumartesi günü 5 saat çalışıldığını varsayarsak, hafta içindeki diğer günlerde 8 saat çalışma yapılması gerekir (45 saat-5 saat/5). Yasaya göre günlük çalışma süresi her ne şekilde olursa olsun 11 saati aşamıyor.

GÜNDE EN FAZLA 7,5 SAAT ÇALIŞILABİLECEK İŞLER

Sağlık kuralları bakımından yasa, bazı işlerde günde en fazla ancak 7,5 saat ya da daha az çalışma yapılmasını öngörmüş ve 7,5 saatten (bazı işlerde daha da az) fazla çalışmayı yasaklamıştır. Günde 7,5 saatten fazla çalışma yapılamayacak işler “Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedi Buçuk Saat Veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik” ile belirlenmiş bulunuyor.

Söz konusu yönetmelik hükmüne göre; kurşun ve arsenik işleri, cam sanayi işleri, civa sanayi işleri, çimento sanayi işleri, kok fabrikalarıyla termik santrallerdeki işler, çinko sanayi işleri, bakır sanayi işleri, alüminyum sanayi işleri, demir ve çelik sanayi işleri, döküm sanayi işleri, kaplamacılık işleri, karpit sanayi işleri, asit sanayi işleri, akümülatör sanayi işleri, kaynak işleri, madenlere su verme işleri, kauçuk işlenmesi işleri, yeraltı işleri, radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler, gürültülü işler, su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler, pnömokonyoz yapan tozlu işler, tarım ilaçları,

işlerinde günde en fazla 7,5 saat çalışılabiliyor. Bu işlerde fazla çalışma yaptırılamıyor.

GÜNDE 7,5 SAATTEN AZ ÇALIŞMA YAPILAN İŞLER

Bazı işlerde işçi günde 7,5 saatten az çalıştırılıyor. Belirttiğimiz yönetmelikte bu işler ve günde en çok kaç saat çalıştırılabileceği tek tek sayılmış. Örneğin günlük çalışma süreleri;

– Civa izabe fırınlarında görülen işlerde, elementer civa bulunan ocaklarda görülen işlerde,   karbon sülfürden etkilenme tehlikesi bulunan işlerde 6 saat,

– Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işlerinde 4 saat,

– Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerde (iniş, çıkış, geçiş dahil) suyun derinliğine ve basıncına göre 4 ila 7 saat arasında,

– Dalgıçlar için 18 metreye kadar olan derinlikte 3 saat, 40 metreye kadar olan derinliklerde 1/2 saat olarak belirlenmiş.

Bu sürelerin üstünde çalışma yapılması yasaklanmış.

ÇALIŞMA SÜRESİNDEN SAYILAN DURUMLAR

Çalışma süresine ilişkin olarak problem yaratan hususlardan biri de hangi sürelerin çalışma süresi sayılacağıyla ilgilidir. İşyerinde asıl işin yapılması sırasında geçen sürenin çalışma süresi sayılacağına hiç kuşku yoktur. Ancak asıl işin yapılması sırasında geçmemekle birlikte aşağıdaki durumlarda geçen süreler de günlük çalışma süresinden sayılıyor:

– Madenlerde, taş ocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden  çıkmaları için gereken süreler,

– İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde, yolda geçen süreler,muhasebedr.com

– İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber, çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler,

– İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler,

– Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler,

– Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili gibi, işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde, bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esnasında geçen süreler, çalışma süresinden sayılır.