Müslüman gençler niçin din değiştiriyor

Dini konularda yaptığı sosyal içerikli bilimsel araştırmalarla tanınan İlahiyatçı Prof. Dr. Hayati Hökenekli'nin  dergilerde kalmış önemli makalelerinin derlendiği kitaplarında birbiriden ilginç ve son derece önemli bilimsel istatistikler, psikolojik ve sosyal olgular yer alıyor.

Dem yayınlarının neşrettiği, İslam Psikolojisi Yazıları  ile Çocuk, Genç, Aile Psikolojisi ve Din adlı kitaplarda yer alan araştırmalardan bazıları şöyle:

İslam Psikolojisi Yazıları Kitaptan.. Doğru yola ulaşmak kadar, orada sebat etmek, yürüyüşünü sonuna kadar orada tamamlamak da önemlidir. Kimi insanlar vardır ki, Allah onları doğru yola ulaştırdıktan sonra sapkın bir hayata yönelir, içinde bulunduğu durumun değerini ve güzelliğini anlayamaz ya da sapkın dürtülerine boyun eğer.  O bakından müminler, hidayete erdikten sonra kalplerinin eğrilmemesi, sabır ve sebatla Allah yolunda devam etmeleri için dua ederler: "Ey Rabbimiz! Bizi doğru yola ilettikten sonra kalplerimizi hakikatten (bir daha) saptırma ve bize rahmetini bağışla. Sensin (hakiki) lütuf sahibi" (Âl-i İmrân)...

* Ergenlik döneminde dini şüpheler

* Çocuk ve gençlerdeki şiddet olayları ile ilgili tespitler ve önlenmesine yönelik öneriler.

* Çocuk ve gençte dini kişilik gelişim: bireysel irade ve çevre etkilerinin değerlendirilmesi.

* Çocukta ahlak gelişimi ve eğitimi

* Gençlik ve din

* Ergenlik çağı davranışlarına din eğitiminin etkileri

* Gençlikte yabancılaşma ve aileye düşen görevler

* Gençlikte din değiştirme, misyoner faaliyetleri ve gençlerimiz.

* Gayba imanın psiko-sosyal sonuçları

* Din psikolojisi açısından din - Mürit ilişkileri

* Müslüman ve Öteki: Farklı dini gurupların birbirini algılama biçimi

* Günümüz iletişim teknikleri ve dini ileteşim

* Mevlitle ilgili inançalar ve tutumlar...

Haber 7 Kitap Sayfası ekibi olarak sizlere göz kirası olarak Prof. Dr. Hayati Hökenekli'nin Din Değiştiren Gençler başlıklı çalışmasından pasajlar sunmayı tercih ettik. Bu makalenini geniş hali, istetistikleri ve diğer konularla ilgili araştırmaları kitaplardan edinebilirsiniz.

DİN GENÇ YAŞTA DEĞİŞTİRİLİYOR

Din değiştirerek Hıristiyan olan 25 kişilik grup üzerinde, 2005 yılında Bursa'da katılımcı gözlem ve mülakat yöntemiyle gerçekleştirilen dar kapsamlı alan araştırması ilginç veriler içeriyor. 

25 kişilik örneklem grubununun yaş ortalaması 28 olup (en küçüğü 23 en büyüğü 33), 13'ü erkek, 12'si ise kadın. 

Araştırmanın yapıldığı bireylerden 3 tanesi Alevi olduklarını belirtiyor ancak kendileri için bir dini inancın önemli olmadığını, inanç ayrımı yapmadıklarını, asıl önemli olanın huzur ve mutluğu inansın bir yerde bulmuş olması olduğunu ifade ediyorlar. (Haber 7 editörünün notu: Deneklerden 2 tanesinin de önceden Ateist oldukları belirtiyor. Bu veriler, din değiştirme oranının Sünnilerde daha düşük olduğu inancıyla çelişiyor.)

ARAŞTIRMA BULGULARI VE YORUMLAR

Demografik Özellikler

Kitapta yer alan tabloya göre din değiştirme oranı, yaşı 15-20 arasında olan bayanlarda yüzde 8, erkeklerde ise yüzde 12, yaşı 21-25 arasında olan kadınlarda yüzde 24, erkeklerde yüzde 20 oranında iken, 26-30 yaş grubundaki kadınlarda oran yüzde 20, erkeklerde ise yüzde 16 olarak görülüyor.

Tablodaki verilere göre, örneklem grubumuzda­ki kişilerin din değiştirme yaşı 15 ile 30 arasında değişmekte birlikte, yoğunluk 20'li yaşlarda.

Araştırma grubumuzda 15 yaşından önce ve 30 yaşından sonra din değiştirene rastlanmaması ilginç ama bu sonuç­ların Batı'da yapılan bazı araştırma sonuçları ile paralellik arz etmesi önemli..

Bu sonuçlar din değiştirmenin  "gençlik fenomeni" olduğu­nu ileri süren görüşlere haklılık kazandırır nitelikte.

DİN DEĞİŞTİRENLERİN MEDENİ DURUMLARI

Araştırmaya katılan katılan örneklem grubunun çoğunluğu bekâr (14 kişi- %56). Bunların arasında bayanların çoğunluğu dikkat çekici. Bayanlar arasında bekârların oranı da tabii olarak yüksek. Evli grupta yer alan erkek ve kadmlar ise eşit oranda. Din değiştiren evlilerin genelde karı-koca olması da dikkat çekici.

Din Değiştirenlerin Öğrenim durumu:

Bu tablodaki verilere göre, araştırma grubumuzda yer alan din değiştiren kişilerin büyük çoğunluğunun ilk ve ortaokul mezunu oldukları görülüyor.  Yüksek okul mezunu sadece iki kişi olup, üniversite öğrencisi ya da mezunu kimseye rastlanmamakta. Öğrenim seviyesinin düşüklüğünün, misyonerlerin sıkça başvurdukları duygusal mesajlardan etkilenmeyi kolaylaştıran bir faktör olabileceğinin altı çiziliyor.

Din değiştirenlerin Ailelerinin Sosyo-ekonomik Durumu

Din Değiştirenlerin Meslekî Durumları

Araştırma grubumuzda 7 kişi (%28) ile en fazla işçiler yer almak­tadır. Onları ev hanımları takip etmektedir( 5 kişi; %20). Öğrenciler ise üçüncü sıradadır (4kişi;%16). Esnaf olduğunu söyleyen 3 kişi(%12)yi, aynı sayı ve oranda (2 kişi; %8) olmak üzere memur, işsiz ve serbest meslek sahipleri izlemektedir. Bilindiği gibi Bursa bir sanayi kentidir ve iki büyük otomobil fabrikası bulunmakta ve burada çok sayıda işçi çalışmaktadır. Aynı zamanda bu fabrikalarda yurt dışından gelen üst düzeyde görevli elemanlar yer almakta ve bunlar içerisinde misyoner­lik yapan kimselere de rastlanmaktadır. İşçilerle yakın ve sıcak ilişkiler kuran bu kişilerin, onların daha iyi hayat şartları, daha yüksek sosyal statü ve daha yakın ilişkiye yönelik arzularına hitap etmek suretiyle din değiştirmelerinde etkili olduğu söylenebilir. Din değiştiren ev hanımla­rının genelde din değiştiren işçilerin hanımları olduğu bilinmektedir.

Anne-Babanın Dini Durumu

Din değiştirerek Hıristiyan olan gençlerin 7'si (%28) anne-babalannın dine karşı ilgisiz olduklarını belirtmişlerdir ki, bu grup içerisinde en yüksek oranı oluşturmaktadır. İnancı olmakla birlikte ibadetlerini yerine getirmeyen anne babalar ikinci sırada yer almak­tadır (%24). Dine olumlu ilgisi olan ve ibadetlerini yerine getiren anne babaların sayısı eşittir(%20). Araştırma grubumuzda iki kişi anne ba­balarının herhangi bir dini inancı olmadığını belirtmişlerdir. Görülü­yor ki, din değiştiren kişilerin önemli bir bölümünün ailesinin (%80) hayatında dinin görünür bir varlığı yoktur.Bu bakımdan,din değiştiren gençlerin dini yönden olumsuz ya da eksik bir sosyalleşme tecrübe­si yaşadıkları, yakın çevrelerinde özdeşleşebilecekleri dini modellerle karşılaşmadıkları söylenebilir.

Din Değiştirenlerin Dini Durumu

a. Din Değiştirenlerin Dini Bilgi Seviyesi

Bu tablodaki verilere göre, din değiştiren kişilerin büyük bir çoğunluğu(%88), ibadetleri yerine getirecek kadar dini bilgilerin sahibidir.Bu grubun içinde,bağlısı olduğu önceki dini hakkında yüksek düzeyde bilgi sahibi olanlar da bulunmaktadır(%12). Asıl olarak içinde bulunduğu Müslümanlık hakkında hiç bilgi sahibi olmayan kimseye rastlanmamıştır. Böyle olması da doğaldır. Çünkü örneklem grubumu­zun hemen tamamı,en azından ilk ve orta öğretimde zorunlu dersler arasında yer alan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi okuyarak yetişmiştir. Fakat görüldüğü gibi,okul programlarında yer aldığı şekliyle İslam Dini hakkında bazı genel bilgilere sahip olmak,bunları kalıcı bir değer halinde yaşama ve farklı bir inanç sistemine geçişi önlemeyi garanti edememektedir. Çünkü,bir genci motive eden psiko-sosyal pek çok ihtiyaç ve beklentiler vardır.Bunların makul bir ölçüde karşılanması yanında, kişilik dindarlığını temin edecek tatmin edici derinlikli bir din eğitimi, kendi toplumsal değerlerine bağlı, gelişimlerini daha istikrarlı sürdür­me yeteneği kazanmış nesillerin yetişmesine imkan sağlayacaktır.

b. İslam Dini ile ilgili ilk bilgilerin kaynağı

İslam Dini Hakkındaki ilk Bilgileri Alma Durumu

HIRİSTİYANLIKLA İLK TANIŞMA YOLU

c. Din değiştirme nedeni

Din Değiştirmede Etkili Olan Temel Sebepler

Bu tablodaki verilere göre, araştırma grubumuzda yer alan gençle­rin önemli bir bölümü(9 kişi; %36) ekonomik mahrumiyetlerin etkisi ile Hıristiyan olmuşlardır.

Kitaptan.. Ergenin içinde bulunduğu dini şüphe krizini alt edebilmesinde dikkatle üzerinde durulacak iki husus vardır: Birincisi, ergenin sorunlarını bir bütün olarak ele almak ve bunların çözümüne yardımcı olmak. Bunun gerçekleşmesi ölçüsünde onun dini bunalımı da yatışmaya yönelecektir. İkincisi de ergeni zıt değerlerle karşı karşıya getiren eğitim ve kültür şartlarını ıslaha yönelmek, bu arada zıt değerler karşısında onun doğru bir seçim yapmasına yardımcı olmaktır.

Grubumuz içerisinde işçilerin sayısının diğer meslek gruplarından önde geldiği (7 kişi; %28) göz önünde bulundu­rulursa, bu sonucun duruma uygun olduğu anlaşılacaktır.

Ayrıca işçi grubunun dışında da pazarlamacılık vs. gibi yollarla misyonerler ile tanışıp Hıristiyan olanlar vardır. Misyonerlerin sıkça başvurdukları bir çalışma yöntemi de, işsiz kimselere iş vererek kendilerine yakın­laştırmadır. Buna bir örnek olarak, Hıristiyan dostları ile tanışmasının dağıtılan iş ilanı broşürleri ile olduğunu belirten 27 yaşındaki genç bir erkek şunları nakleder: "Yaklaşık bir yıl boyunca evlere çeşitli ürünlerin pazarlamacılığını yaptım. Bu süre zarfında bir hayli samimi dostlarım oldu. Tabii ki pazarlama şirketindekilerin Hıristiyan olduklarından haberim yoktu. Ben kendim inançlı birisiydim, ancak ibadetlerle pek aramın olduğunu söy­leyemem. Zamanla Hıristiyan dostlarım ile diyalogum iyice derinleşmeye ve Pazar günleri kiliselerine katılmaya başlamıştım. Fakat hemen Hıristiyan ol­madım, aradan birkaç yıl geçmişti."

Ve sürüyor araştırma ile ilgi iveriler ve yorumlar... Ama biz tadımlık olarak bu kadar bilgi ile yetinmeyir tercih edelim.

Yalnız söze noktayı koymadan önce Prf. Dr. Hayati Hökenekli'nin konuyla ilgili olarak 8 önerisinden sonuncusunu sizlere aktarmayı uygun buluyoruz.

Çünkü okumakta olduğunuz haber bilimsel bir araştırmaya dayanmakla birlikte bu konuda özellikle medyada yer alan haberlerin ne kadar güvenilir olduğunun tespit edilmesi bir çok açıdan oldukça önemli.

Bakın bu konuda Prof. Dr. Hayati Hökenekli nasıl bir uyarıda bulunuyor:

"Medyada konu ile ilgili yapılan yayın ve programlarda gerçek dışı ve sansasyonel haberlerden uzak durulmalıdır. Büyük bir din değiştirme tehlikesi olduğu ya da misyonerlerin ülkenin her bir yanını kuşattığı izlenimi uyandıracak aşırı söylmelere bay vurulmamalıdır. Bu konularda televizyon programlarında görev yapan kişilerin saldırgan, karalayıcı, aşırı öfkeli tavırlarının aksi yönde sonuç doğgruabileceği göz önünde bulundurulmadır.  Kendine güvenli nazik, kararlı ve tutarlı bir tartışma yürütülmelidir.

(Haber 7)

Metinde yer alan kitaplarla ilgili teknik bilgiler ve internet üzerinden sipariş şartlarını görmek için bu linki kullanabilirsiniz