ABD Başkanlık oylamasında belirsizlik: Sonuçların belirlenmesi neden uzun sürüyor?

ABD seçim sistemi, dünya siyasetinde de oldukça karmaşık yapıya sahip oylama sistemlerinden biri. Elektronik oy, postayla oy kullanma, seçim günü verilen oylar derken, oy kullanım işleminin bitmesiyle birlikte her dönemde büyük bir karmaşıklık yaşanıyor. 

Bu seçimlerde özellikle iki kutuba ayrılan halk nedeniyle, ülkede kaos ortamı hakimken, herkes seçimin sonuçlarını merak ediyor. "Trump önde götürüyor, Biden geçti, Trump yeniden yakaladı" derken seçim süreci yargıya taşınıyor. ABD'nin mevcut Başkanı Donald Trump, tartışmalı eyaletlerde oy sayım işlemlerinin yenilenmesini talep ederken, bu durum belirsizlik ikliminin bir süre daha devam edeceğini gösteriyor. 

Peki Sonuçların belli olması neden uzuyor? Trump hangi eyaletlerde yargı sürecini başlatıyor ve mahkemeden talepler neler?

PANDEMİ ETKİSİ

Oy sayım işleminde yaşanan belirsizliğin başlıca nedenini, koronavirüs salgını nedeniyle postayla seçim gününden önce kullanılan oyların sayısındaki ciddi artış oluşturuyor. Sandığa gitmek istemeyenler oylarını posta yoluyla kullanırken, bu durum da oy sayım işlemini etkiliyor.

Her eyaletin oy sayımına ilişkin kendi düzenlemeleri bulunuyor. Örneğin bir eyalet postayla kullanılan oylara öncelik verirken, bir başka eyalet de seçim günü şahsen kullanılan oyları önce sayıyor.

OY SAYIM TEKNİKLERİNDEKİ FARKLILIKLAR

Ayrıca gönderim tarihi seçim gününden önce olan oy pusulalarını teslim tarihine bakılmaksızın seçim gününden sonra saymayı kabul eden eyaletler de var.

Bazı eyaletlerde yarış o kadar yakın ki postayla kullanılan oyların belirleyici olması bekleniyor. Bu nedenle seçimin düğümlendiği yerlerde sayım işleminin günlerce sürmesi olasılık dahilinde.

Trump'ın başvurusu ile gündeme gelen mahkeme süresi, belirsizliği önemli ölçüde etkileyecek bir etken. İşin mahkemeye taşınması, sonucun netleştirilememesine haftalarca etki edebilir.

MAHKEME SÜRECİ

Trump'ın ekibi, oy sayımının devam ettiği Georgia, Michigan, Wisconsin ve Pennsylvania'da sayım sürecine itiraz ederek, konuyu mahkemeye taşıdı. Bu eyaletlere başkalarının da eklenebileceği söyleniyor.

Trump ve yakın danışmanları, oylama sürecinde usulsüzlük yapıldığını ve seçimlerin kendilerinden çalındığını öne sürüyor. Ancak bu iddialarına ilişkin somut bir bilgi ya da kanıt ortaya koyabilmiş değil. Üstelik, geçmişe dönük yapılan araştırmalar ABD'de seçim usulsüzlüklerine çok ender rastlandığını ortaya koyuyor.

YARGIYA TAŞINAN EYALETLER

Trump'ın ekibinden yetkililer, Wisconsin eyaletinde "bazı bölgelerde tutarsızlıklar" olduğu gerekçesiyle oyların tekrar sayılması için resmi başvuruda bulunacaklarını söylediler.

Şu ana kadar buradan gelen sonuçlar, Biden ile Trump arasındaki farkın yüzde 1'in altında olduğunu gösteriyor. ABD basınının yaptığı tahminlere göre, 10 delegesi bulunan bu eyaleti Biden'ın kazanması bekleniyor.

Michigan'da da oy sayımının durdurulması talebiyle mahkemeye gidiliyor. Trump'ın Kampanya Müdürü Bill Stepien, Michigan eyaletinde postayla kullanılan oyların sayımının durdurulmasını istediklerini söyledi.

Seçimin akıbeti açısından kritik önem taşıyan eyaletlerden Michigan'da seçimi Biden'ın kazandığı tahmin ediliyor. Seçici Kurul'da 16 delegesi bulunan Michigan'ı 2016 yılında Trump kazanmıştı.

Stepien konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Michigan'da sayım sürecinin yeterince şeffaf ilerlemediğini öne sürdü.

Eyaletin en büyük kenti Detroit'te oy sayım işlemini takip etmek talebiyle çok sayıda protestocunun toplanması üzerine güvenliği sağlamak için polis çağrıldı.

Detroit Free Press, protestocuların toplandığı sırada sayım işlemini takip etmek üzere oy merkezinin içinde halihazırda yaklaşık 200 gözlemcinin bulunduğunu bildirdi.

Trump kampanyası, bir diğer kritik eyalet olan Pennsylvania'da da iki dava başlattı.

Kampanya yetkilileri, "anlamlı bir şeffaflık sağlanana" kadar oy sayımının durdurulmasını istedi.

BUNDAN SONRA NE OLACAK

Sonucun netleşmesi günleri hatta haftaları bulabilir: En olası senaryo bu. Zira Nevada'da oyların sayılmasının birkaç gün daha sürebileceği söyleniyor.

İç huzursuzluğun artma olasılığı da elbette ki ülkede en kokulan senaryo. Belirsizliğin artacağına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak birçok gözlemci, şu andaki durumun sokak çatışmaları ya da protestoları gibi huzursuzluğun ve gerilimin çok arttığı bir dönemin başlangıcı olduğunu söylemek için erken olduğunu belirtiyor.