En parlak yıldızlardan 'Betelgeuse'un neden kararmaya başladığının sırrı çözüldü

Betelgeuse, (Türkçe adıyla İkizlerevi) gökyüzünde çıplak gözle görebildiğimiz en parlak 10. yıldız olmasıyla beraber, aynı zamanda bize en yakın kırmızı süper dev yıldızlardan bir tanesidir. 

10 milyon yıl yaşında olan yıldız, ömrünün son demlerini yaşıyor. Öyle ki bu yıldız, gelecek 100 bin yıl içerisinde süpernova patlaması geçirerek ömrünü tamamlayacak. Ayrıca ilk kez bir süpernova patlama Dünya'dan çıplak gözle görülecek.

Betelgeuse yıldızı 2019'da gözle görülür şekilde kararmaya başladı. Şimdi, yeni bir araştırma bu kararmanın nedenini ortaya çıkardı.

Dünya'dan yaklaşık 530 ışık yılı uzaklıkta bulunan kırmızı süperdev yıldız, gece gökyüzünde görülen en parlak yıldızlar arasında yer alıyor.

2019'un sonlarında Betelgeuse'un ışığı sönmeye başladı. Avcı (Orion) takım yıldızının spiral kollarından birinde yer alan ve kuzey yarımküreden takım yıldızının sol üst köşesinde görülen devasa kırmızı yıldızın her 4 yüz yılda bir doğal süreçte genişleyip küçüldüğü biliniyor. Yıldızın yakın bir gelecekte yaşanacak şiddetli bir süpernova patlaması ile öleceği tahmin ediliyordu. Bu nedenle astronomlar "Büyük Kararma" adını verdkleri bu olayın beklenen patlamanın işaretleri olup olmadığını araştırmaya başladı.

YILDIZIN SÖNMEYE BAŞLAMADIĞI TESPİT EDİLDİ

Büyük kararmayı inceleyen bilim adamları, yıldızın kendisinin yakında süpernova patlamaya henüz gitmediğini ancak dev bir toz bulutunun yıldızın ışığının bir kısmını gizlediği sonucuna vardılar.

The Astrophysical Journal tarafından yayınlanmak üzere kabul edilen bir makalede Hubble Uzay Teleskobu'nu kullanan bilim adamları, bu toz bulutunun yıldızın yüzeyinden patlama sonucu saçıldığını ortaya çıkardılar. 

Araştırmanın baş yazarı Andrea Dupree konuyla ilgili "Betelgeuse şu anda çok sıra dışı şeyler yapmaya devam ediyor" dedi. Ayrıca Dupree, "Daha önce hiç bir yıldızın yüzeyinden büyük bir kütle fırlatıldığını görmedik. Tam olarak anlamadığımız bir şeyler olup bitiyor. Hubble ile doğrudan gözlemleyebileceğimiz ve yüzey ayrıntılarını çözebileceğimiz tamamen yeni bir fenomen" ifadelerine yer verdi.

Araştırmacılar, patlamanın Betelgeuse'un yakın zamanda süpernovaya gideceğinin kanıtı olmadığını, ancak yaşlı yıldızların kütlesini nasıl kaybettiğini gösterdiğini söyledi.

Betelgeuse sonunda büyük bir patlamayla ölürse, ışık gündüz Dünya'dan görülebilecek ancak yıldız gezegenimiz üzerinde başka herhangi bir etkiye sahip olamayacak kadar uzakta bulunuyor.