1900 yıllık "su yasası"

Denizli kent merkezinin kuzeyindeki Laodikya Antik Kentindeki kazı ve restorasyon çalışmaları Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü Müdürü ve Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Celal Şimşek başkanlığında sürdürülüyor. M.Ö 5 bin yıl öncesine kadar yerleşim izlerine rastlanan antik kentte Stadyum Caddesi üzerinde devam eden çalışmalarda 'İmparator Traian' adına yapılmış çeşme ve çeşmenin ön kısmında mermer blok üzerine yazılmış 30 satırdan oluşan ve "su yasası" olarak nitelendirilen yazılar gün yüzüne çıkarıldı.

Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Şimşek, 19 Ağustos 2008'de Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yapılan protokolle kazı ve işletme sorumluluğu Denizli Büyükşehir Belediyesi'ne devredilen Laodikya'da incelemelerde bulunan Denizli Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Zolan ve gazetecilere antik kentteki çalışmalar hakkında bilgi verdi.

Çalışmalarda, Karcı Dağı'ndan kente kanallarla taşınan suyun aktığı, İmparator Trian adına yapılmış çeşme ve bu suyun kullanımına ilişkin kuralların yer aldığı mermer bloka işlenmiş yazıların ortaya çıkarıldığını anlatan Prof.Dr. Şimşek, şu bilgileri aktardı:

"M.S 114 yılında Laodikya Meclisi bu yasayı hazırlamış ve ondan sonra da onay için Efes'teki prokonsüle sunmuş, prokonsül de imparator adına su yasasını onaylamış. Özellikle de suyun Denizli'den buraya geldiğini düşünecek olursak bu kent için su çok yaşamsal bir önem taşıyor. Bu nedenle suyun kirletilmesi, su yollarına verilecek zararlar veya diğer taraftan mühürlenmiş boruların tekrar açılması gibi hususlara çok ağır cezalar içeriyor. İmparatorluk su yollarının yapımı ile ilgili Laodikyalılara önemli bir oranda yardım etmiş."

- Suyu kirletene ceza

Suyun kullanımına ve kirletilmesinin önüne geçilmesine ilişkin 1900 yıl önce ortaya konan kuralların çok özel bir yerinin olduğunu belirten Şimşek, "Su yoluna bir zarar verilirse ya da suyun kirletilmesine yönelik 5 bin denarius, bugünün parasıyla yaklaşık 50 bin lira ceza uygulanacağı uyarısı var. Kaçak kullanıma karşı yapılan mührü açanlara da yine bu kadar bir ceza söz konusu. Ayrıca üst düzey yöneticilerin bazı kişilere göz yumması da 12 bin 500 denarius cezayı içeriyor. Suyu kirleteni ihbar edene ise teşvik için cezanın 8'de 1'inin ödül olarak verileceği anlatılıyor" dedi.

- "1900 yıl önce konan kurallar bugün harfiyen geçerli diyebiliriz"

Denizli Büyükşehir Belediye Başkanı Zolan da suyun 1900 yıl önceki gibi bugün de önemli olduğunu ifade ederek, "O gün kaçak kullanımlar veya bir hasar verenler gerekli cezayla karşı karşıya kalmışlar, bugün de aynı şekilde yaptırımlar söz konusu. Aslında 1900 yıl önce konan kurallar bugün harfiyen geçerli diyebiliriz. O gün meclis karar almış, bugün de Büyükşehir Belediye Meclisi bu kararı alıyor. 

Bugünkü değerler, bugünkü kurallar aslında yüzlerce, binlerce yıl uygulamalar içinden süzülerek ortaya çıkıyor. Tabii ki bu su yasasının bulunması, hem de 'Muhteşem Laodikya' diye başlaması çok önemli" diye konuştu. 

Grekçe ifadeler halinde 14 madde bulunan yazının içeriğinde kısaca şu ifadelerin bulunduğu bildirildi:

"Hiç kimse kent çeşmelerindeki veya borularındaki suyu herhangi bir bahane ile uzaklaştırmaz veya dağıtamaz. (Bu yazıt) Kente gelen suyun alıkonulması veya yolunun değiştirilmesinin yasaklanması ve suyun kamu yararına kullanımının tahsisi içindir. Her kim kente ait suyu kendi şahsi kullanımı için böler veya suya zarar verirse imparator hazinesine 5 bin dinar ödemek zorundadır..."