Yurt dışına kaçırılan iki tarihi eser Türkiye'ye getirildi

Kültür ve Turizm Bakanlığı, yurt dışına kaçırılan iki kültür varlığını daha Türkiye'ye geri kazandırdı.

İngiltere'de bulunan Isparta kökenli Sidamara tipi lahit ile milattan önce 3000 - 2000 tarihine dayanan, araba modeli iki boğa tarafından çekilen kağnı heykeli uçakla Türkiye'ye getirildi. Tarihi eserleri taşıyan ve Londra-İstanbul seferini yapan uçak, 18.30 sıralarında İstanbul Havalimanı'na indi.   

Özel olarak paketlenen ve uçak altındaki kargo bölümünde paletler ile Türkiye'ye taşınan eserler, aprondaki görevliler tarafından büyük bir dikkatle indirildi. Uçağın altında bir bakanlık görevlisi de tarihi eserler için hazır bulundu.

Londra uçağından alınan tarihi eserlerin, yarın Ankara'ya gönderileceği bu nedenle, bu gece kargoda özel bir depoda tutulacağı ve başında bir polisin nöbet tutacağı öğrenildi. Tarihi eserler, THY'nin yarın İstanbul-Ankara seferini yapacak uçağına yüklenerek Ankara'ya gönderilecek.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un katılacağı tanıtım toplantısıyla basına tanıtılacak olan eserler, daha sonra Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi'nde sergilenecek.

SİDAMARA TİPİ LAHİT

Türkiye'ye kazandırılan eserlerle ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, 1980'li yıllarda Isparta Göksöğüt Belediyesi'nce, 5 parçaya bölünmüş olarak tespit edilen ve belediyeye taşınan lahidin, Isparta Müzesi Müdürlüğü'ne taşındığında 3 ana parça ve ufak birkaç parça olarak kayıtlara geçmişti. 1987'de Prof. Dr. Mehmet Özsait tarafından fotoğraflanan eserlerin eksik parçalarını Prof. Dr. Volker Michael Strocka, 2015'te yaptığı bir araştırma sırasında fark edilmiş, esere ait iki parça, Londra'daki Sotheby's Müzayede Evi'nin 1988 yılında bastığı müzayede kataloğunda yer alması üzerine eserlerin parçalarının, ilk fotoğraflandığı 1987 ile müzeye taşındığı 1988 yılı arasında çalındığı tespit edilmişti.  

Yeri tespit edilemeyen ancak Türkiye'deyken çekilmiş fotoğrafları bulunan eserler, Interpol'ün çalıntı sanat eserleri veri tabanına kaydettirilerek uluslararası alanda arattırılmaya başlandı. Bakanlık uzmanlarınca Christie's Müzayede Evi'ne ait bir katalog taranırken bu parçalardan birinin 4 Aralık 2019'da satışa çıkarılacağı tespit edilmiş, İnterpol-Europol Dairesi ve İngiltere polisiyle kurulan temasla eserin satışı ileri seviyede tetkikler yapılması için geçici olarak durdurulmuştu.

Türkiye tarafından sağlanan veriler sayesinde eserin yasa dışı olarak Türkiye'den çıkarılmış olduğu hususunda ikna olan İngiliz polisi, eseri elinde bulunduran kişiyle görüşerek eserin iadesine aracılık etmişti.

KAĞNI HEYKELİ HAKKINDA

Yine İngiltere'deki Bonham's Müzayede Evi'nde Anadolu kökenli olduğu belirlenen ve milattan önce 3000-2000'e tarihlendirilen, iki boğa tarafından çekilen kağnı heykelinin satışa çıkarıldığı tespit edildi. Söz konusu eserin benzerlerinin Şanlıurfa Müzesi koleksiyonunda olduğunun tespit edilmesi üzerine, bu alanda yayınları bulunan Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu ile irtibata geçilerek eserin kökenine ilişkin bir rapor hazırlanması talep edildi. Hazırlanan rapor, Kültür ve Turizm Bakanlığı Londra Kültür ve Tanıtma Müşavirliğine iletildi ve müzayede evinden eserin satışının durdurulması talep edildi. Müzayede evi ilk girişimi reddedince Müşavirlik, İngiliz polisi ile irtibata geçerek eserin satışının durdurulması konusunda destek istedi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Londra Kültür ve Tanıtma Müşavirliğinin girişimleri sonucunda satıştan çekilen eserin sahibiyle müzayede evi kanalıyla temasa geçildi. Kişi, eser üzerindeki mülkiyet hakkından vazgeçti ve eserin Türkiye'ye iadesi kabul edildi.