Swap Nedir? Hangi durumda swap anlaşması yapılır? Swap türleri neler?

Swap kelimesi son dönemde Türkiye'nin gündemine oturmaya başladı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Katar Merkez Bankası arasında geçekleştirilen ve ülkece konuşulan swap anlaşmasının ardından bir anlaşmada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası arasında yapıldı. Yapılan swap anlaşması ile 18 milyar dirhem (AED) ve 64 milyar Türk lirası (TRY) değerinde para değiş tokuşu gerçekleştirildi. 

Dolar indeksinde yaşanan yükseliş başta gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkeleri büyük ölçüde etkiliyor. Dolar kuru karşısında ülke paraları değer kaybeden ülkeler ise rezerv elde etmek ve piyasayı rahatlatmak adına swap anlaşması seçeneğini devreye alarak ekonomilerini rahatlatmayı hedefliyor. Peki swap anlaşması nedir? Swap Faizi nedir? 

SWAP NEDİR?

Swap kelime anlamı olarak "değiş tokuş etmek, takas etmek, değiştirmek" gibi anlamlara gelmektedir. Swap; İki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde bir varlık ya da yükümlülüğe bağlı olan farklı faiz ödemelerini veya döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesi olarak tanımlayabiliriz. 

Para swapları nedir?

Bir para swapı iki taraf arasında, belirlenen tutarda bir paranın başka bir para ile değiştirilmesi ve belirli bir süre sonunda değiştirilen ana paraların geri verilmesini içeren bir anlaşmadır

Varlık swapları nedir?

Varlık swapları, sentetik bir varlık yaratmak için bir varlık ve bir swapın kombine edilmesinden oluşur. Örneğin, aynı para birimi veya farklı para birimi üzerinden sabit faizli bir varlık, değişken faizli bir varlığa dönüştürülebilir.

Faiz swapı nedir? 

İşlem hacmi bakımından faiz swapları, swap türleri arasında en başta gelenlerden biridir. Bir faiz oranı swapı, tarafların anlaştıkları varsayımsal ana para tutarına bağlı olarak hesaplanan sabit faiz ödemeleri ile dalgalı faiz ödemelerinin aynı para birimi üzerinden birbirleri ile değiştirilmesine ilişkin iki taraf arasında yapılan bir anlaşmadır.

Borç - sermaye swapı nedir?

Borç verenin alacağına karşılık kendisine ilgili ülkenin bir kurumunun hisse senedinin verilmesi halidir. 

Çapraz döviz swapı nedir?

Döviz swapının faiz swapı ile birlikte kullanımı sonucu ortaya çıkan diğer bir swap türü çapraz döviz swaplarıdır. Çapraz döviz swaplarında, farklı para birimleri ve farklı faiz yapısı üzerine (sabit veya değişken) borçlanan taraflar, diğer tarafın borcuna ilişkin anapara ve faiz ödemelerini yerine getirmek üzere anlaşırlar.

HANGİ DURUMLARDA SWAP ANLAŞMASI YAPILIR?

• Belirli dövizlere erişebilme yeteneği veya erişme güçlükleri

• Değişken faizli fon sağlayabilme yeteneğine karşın, sabit faizli fon sağlamada karşılaşılan sorunlar

• Belirli bir döviz üzerinden elde edilebilen ihracat ve diğer kredilerin varlığı ve farklı bir döviz cinsinden fon edinme zorunluluğu.

• Bazı piyasalarda erişilen vadelerin kısalığı

• Firmaların farklı finans piyasalarında farklı kredi değerliliklerine sahip olmaları

• Farklı finansal piyasalarda kurumsal ve yapısal farklılıkların bulunması

SWAP TÜRLERİ NELER?

1- Faiz Swapları: 

• Sabit Faiz - Değişken Faiz Swapı

• Değişken Faiz - Değişken Faiz Swapı

• Vadeden önce son verme hakkı veren swaplar

• Vadeli (Forward) Swaplar

• Faiz oranının sonradan belirlenmesi hakkını veren swaplar

2- Para (Döviz) Swapları: 

• Sabit Faiz - Değişken Faiz Para Swapı

• Değişken Faiz - Değişken Faiz Para Swapı

3-Diğer Swap türleri:

• Para (Döviz) opsiyon swapları

• Geçişli Swaplar

• Birleşik geçişli swaplar

• İkili para swapları