Milyonların aklında aynı soru: "Oturduğum ev güvenli mi?" İşte test süreci böyle işliyor!

• Haber7 - ÖZEL

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı ekipler, 6 Şubat'tan bu yana Kahramanmaraş depreminden etkilenen 11 şehirdeki çalışmalarını sürdürüyor. Şimdiye kadar ekipler tarafından bölgede hasar görmüş binaların ve bağımsız birimlerin kayıtları oluşturuldu.

Bu yöndeki işlemlerin devam ettiği biliniyor. Diğer taraftan yurdun dört bir yanındaki yurttaşlar 'risk tespit çalışmaları' yapabilmek için bağlı bulundukları şehirlerdeki yetkili mercilerle ve Bakanlık'la irtibata geçmiş halde.

Milyonlarca vatandaş, "Oturduğum ev güvenli mi?" sorusuna gönüllerini rahat ettirebilecek bir cevap arıyor. İstanbul Teknik Üniversitesi'nin de megakent özelinde bu çalışmaları yürüttüğü biliniyor.

İstanbul Teknik Üniversitesi'nden (İTÜ) Prof. Dr. Ercan Yüksel, bu noktada merak edilen tüm noktaları Haber7 okurları için paylaştı.

İşte, meşakkatli test sürecinin aşamaları ve Prof. Dr. Yüksel'in açıklamaları:

HABER7: Risk tespiti testi nasıl işliyor?

YÜKSEL: Riskli yapı testiyle ilgili iki farklı yol izlenebiliyor. Bunlardan birincisi, binanın mevcut deprem güvenliğini anlamak ve ondan sonra atılacak olan adımlara karar vermek bakımından bina yönetiminin, üniversitelere veya bu noktada faaliyet gösteren firmalara başvuru yapmasıyla süreç başlıyor. 

Süreç içerisinde öncelikle binanın taşıyıcı sistem projelerinin bulunması ve bulunan evrakların yerinde nasıl uygulandığının tespit edilmesi gerekli. Bazen farklı boyutlarda uygulandığını biliyoruz. Dolayısıyla öncelikle taşıyıcı sistem projesinin yerine uygunluğunun tespiti gerekiyor.

Betonarme yapılar için ikinci önemli aşama, yerinde gerçekleşen beton dayanımının belirlenmesi için yeterli sayıda örnek alınması gereklidir. Bunlar karot olarak adlandırılıyor. Öngörülen sayıda karot alınıp laboratuvarda incelendikten sonra gerçekçi bir veriye ulaşılıyor.

Bunun paralelinde kullanılan donatıların yerinde sayımı ve varsa korozyon durumunun netleştirilmesi gerekli. Eğer zemin etüdü gereksinimi varsa bir de bu çalışma yapılıyor. Bu birinci yoldu.

İkinci yol ise eğer bina sahiplerinin kentsel dönüşüm imkanını kullanma niyetleri varsa bu defa Bakanlığa bağlı bürolarla çalışmaları gerekiyor. İçerik olarak benzerlikler var fakat evraklar hazırlandıktan sonra Bakanlığın gerekli bilgileri sisteme yüklemesi gerekiyor. Burada hangi kararın alınacağı bina sahibine bağlı.

HABER7: Bu çalışmalar ne kadar zaman alıyor?

YÜKSEL: Normal 5-6 katlı bir apartman binası için başvuru yapıldıktan sonraki çalışmalar yaklaşık 1 hafta içerisinde sonuçlandırılabiliyor.

HABER7: Test sırasında olası riskler neler?

YÜKSEL: Her alanda olduğu gibi yetkin mühendislik firmalarına ulaşmak burada önemli. Eğer birinci yol izlenecekse, işi yapacak kurumun seçilmesi büyük önem taşıyor. İkinci yöntemde de Bakanlık nezdinde görevlendirilmiş firmalar olacağı için oradaki kontrol süreci biraz daha fazla ve iyi diyebilirim.

HABER7: Bu tarz bir işlemin maliyeti ne kadar?

YÜKSEL: Maliyet bina büyüklüğüne ve kat sayısına göre değişiyor. Bununla ilgili olarak İTÜ Rektörlüğü de bir hazırlık içerisinde. Büyük olasılıkla bir iki gün içerisinde web sitesi üzerinden paylaşılacaktır diye düşünüyorum.

HABER7: Test sonucu olumsuz gelirse bina için yıkım kararı çıkar mı?

YÜKSEL: Üniversiteler sadece çalışma yapabilir ve bu sadece bilgilendirme mahiyetindedir. Bina sahiplerinin merakını giderme açısından yapılır. Eğer mal sahibi kentsel dönüşüme başvurmak istiyorsa ikinci yönteme, yani Bakanlık modeline yönelmelidir. Eğer binanızın deprem güvenliği yoksa yıkım veya güçlendirme kararına başvurulmalı.

HABER7: İstanbul'da riskli statüde olduğu düşünülen tahmini kaç bina ve bağımsız birim var?

YÜKSEL: Bina sayısı olarak milyon mertebesindeki rakamlardan bahsediliyor. 1 milyon 200 bin blok mevcut. Yapılan son değerlendirmelere göre bunların 80-100 bin adedinin riskli statüde olduğu tahmin ediliyor. 

HABER7: Maraş depremlerinden sonra risk tespit testi isteyenlerde bir artış yaşandı mı?

YÜKSEL: Birkaç yüz kat... Evet... Şu anda günde yaklaşık 250-300 telefon alıyoruz... Ve yüzlerce başvuru var... İnsanlar diken üstünde... İstanbul'da da Türkiye'de de maalesef böyle...