Sel, Koca Sinan'ı bir kez daha alkışlattı

İstanbul ve Trakya'yı vuran sel felaketi imar ve şehir planının iyi yapılmasının hayati önem taşıdığını bir kez daha ortaya koydu. Yaşananlardan herkese bir ders çıkarken, Mimar Sinan'ın eseri olan Çekmece köprüsü ders alırken tarihi de unutmamamız gerektiğini gösteriyordu.

Sel suları, Mimar Sinan'ın Çekmece köprüsünün yerini ne kadar iyi hesaplayarak inşa ettiğini ortaya koydu. Sinan daha kısa mesafeli bir köprü yapmak varken zor olanı seçmişti.

Mimar Sinan'ın yaptırdığı Büyükçekmece'deki köprü, açılan baraj kapaklarına rağmen suyun denize ulaşmasını engellemezken, tarihi daha onyıllara bile dayanmayan D-100 köprüsü ise suları engelledi.

Çünkü Mimar Sinan'ın köpsünü inşa edeceği yer olarak boğazın daraldığı nokta yerine daha aşağıdaki geniş alanı tercih ettiği görülüyor.

Nedeni ise açık... Gelecek yoğun bir su akışını engellememek, köprünün ayaklarıyla boğazı daraltmamak. Bu sayede köprünün uzun yıllar ayakta kalmasını sağlamak. Havadan çekilen bu fotoğraf bu dahice seçimi çok iyi gözler önüne sermektedir.

MİMAR SİNAN KÖPRÜSÜ'NÜN TARİHİ

Kanuni Sultan Süleyman, 1566 yılında Zigetvar Seferi'ne çıkarken, Büyükçekmece Gölü'nün olduğu yerden ordusunu sallarla karşıya geçirdi. Ancak, büyük bir ordunun sallarla karşıya geçirilmesi büyük güçlüklerle tamamlanabildi. Bunun üzerine Kanuni Sultan Süleyman, buraya bir köprünün yapılmasını emretti. Mimar Sinan, Kanuni'nin Mimarbaşı'sı olarak derhal emri yerine getirmeye koyuldu.

Kanuni Sultan Süleyman'ın Zigetvar Seferi'nde ölümü, köprünün açılışını görmesini engelledi. Oğlu Sultan 2. Selim zamanında, 1567 yılında tamamlanan köprü, çevresinde yer alan, yine Mimar Sinan eseri olan Sokullu Mehmet Paşa Camii, Kanuni Sultan Süleyman Çeşmesi ve Kurşunlu Han ile bir bütün oluşturdu. 636 metre, 4 ayrı bölüm ve 28 kemerli olarak inşa edilen köprü, sadece yaya trafiğine açıktır. Bir başka özelliği de 4 ayrı köprünün birleşmesiyle meydana getirilmesidir.

MİMAR SİNAN, SUYUN DEBİSİNİ HESAPLADI

Mimar Sinan'ın eseri olarak 442 yıldır ayakta olan köprü, gölün denize açıldığı yerde bulunduğu için, ciddi matematik hesaplarını da gerektiriyor. Zira, yağmurlu mevsimlerde, suyun debisi yükseldiği için taşkınlara sebebiyet verebiliyor. Usta Mimar, 16.yy.da bu hesapları yaparak köprüyü selden etkilenmeyecek, taşan suyun denize ulaşmasını engellemeyecek bir şekilde inşa etmiş. Hatta, bu 4 köprünün birleştikleri yerlerde selden etkilenmemesi için sel yaranlar yapılmıştır.

Dünkü selde, Büyükçekmece Barajı'nın taşma tehlikesine karşı baraj kapaklarını açılması, Mimar Sinan'ın eseri ile modern köprüleri mukayese etme şansı verdi. Sonuçlar gerçekten ilginçti, zira Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü'nden takılmadan geçen sular, D-100 köprüsünde engelle karşılaştı ve denize ulaşamadı. Bunun sonucunda da Büyükçekmece'nin bazı mahallelerini su bastı. Uydu görüntülerinde de üstte Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü'nü, altta ise D-100 köprüsünü görüyoruz.

D-100 KÖPRÜSÜ SUYU ENGELLİYOR

Konu ile ilgili olarak NTV'ye açıklamalarda bulunan Büyükçekmece Belediye Başkan Yardımcısı Zafer Özsayın ise şunları söylüyor:

"Baraj kapaklarını sabahtan doğal olarak açmak zorunda kaldılar, yüksek debide su geliyor. Fakat aradaki ufak göletten E-5'in kestiği bir güzergah var. Buradan denize ulaşım rahat olmadığı için bir şişme oluyor. Bu nedenle yağmur suyu kanalları doluyor ve bu kanallardan kente su gidiyor. Yıpranmış ve atıl durumdaki E-5 köprüsü ve kemerleri var. Bu, denize ulaşımı engelliyor eğer bu kaldırılsaydı sıkıntı yaşanmazdı. Birtakım setler oluşturarak minimize etmeye çalışıyoruz.

Şu anda sadece iki sokakta 10-15 cm yüksekliğinde su var. Su bodrumları doldurdu. Diğer bölgelere nazaran burada afet var denemez. Fakat baraj kapakları sürekli açık kalır, yağmur da devam ederse bu tehlike artacaktır.

Ortada atıl kalan, iptal edilen bir köprü var. Büyük temelleri, suyun denize ulaşımını engelliyor. Zaten betonarmesi ömrünü tamamlamış, yıllardır burada duruyor. E-5 köprüsüyle setler arasındaki su yükselme gösteriyor. Gidiş gelişin ortasında atıl kalan bir bölüm var.

Eski yapılan köprünün -Mimar Sinan Köprüsü'nün- su debisi hasaplanmış, suyun denize ulaşımı sağlanmış ama yeni yapılan E-5 ve D-100 köprüsünde hiç dengelenmemiş. Eski köprü örnek alınsaydı bu sıkıntı asla yaşanmazdı."