En kapsamlı Yunus Emre Divanı

Yûnus Emre'nin, elde edilen son belge ve bilgilerle hayatını, Dîvân'ını ve Risâletü'n-Nushiyye adlı eserini ortaya koyan bu eser, ayrıca Yûnus Emre'nin sanılan; fakat 15. yüzyıl mutasavvıf şairlerinden "Âşık Yûnus'un Şiirlerinden Seçmeler" de içermektedir.

Eserin birinci bölümü "Yûnus Emre Dîvânı"ndan oluşmaktadır. Bu bölümde, tamamen yazma kaynakların karsılaştırılmasıyla elde edilen 417 siir bulunmaktadır. İkinci bölüm Risaletü'n-Nushiyye adlı mesneviden oluşmaktadır. Bu mesnevi 5 yazma nüshanın karşılaştırılması ile oluşturulmuş en sağlıklı eserdir.

Üçüncü bölümde ise Yûnus Emre adını kullanan sairlerden Bursalı Âşık Yûnus'un şiirlerinden seçmelere yer verilmiştir.

Eserin sonunda Yûnus Emre'nin kullandığı kelimelerden, şiirlerinde verdiği anlamları açıklayan bir sözlük de yer almaktadır.

Yûnus Emre Dîvânı, bugüne kadar pek çok kez yayımlanmıştır. Buna rağmen, Dîvân'ın sağlam yazmalara dayalı ve karşılaştırmalı tam bir neşri gerçekleştirilememiştir. Yayınlanmış olan dîvânlarda, okuma hataları, mısra atlamaları, yanlış mânâlandırmalar, beyit eksiklikleri, benzer redifli şiir karışıklıkları, dışarıda bırakılan veya yazma sayfalarında kalan şiirler, mahlâs karışıklıkları ve Yûnus Emre ile başka Yûnuslar'ın şiirlerinin ayrıştırılmaması gibi birçok problem bulunmaktadır. Yûnus Emre'nin eserini yeniden ele almamızın sebebi, yukarıda sıraladığımız problemlerin giderilmek istenmesidir.

En kapsamlı, en geniş ve titiz bir araştırmanın , eldeki tüm yunusların taranması tahsis edilmesi sonucu çıkan gerçek bir eserdir.

Yûnus Dîvânı'nın tenkitli metni oluşturulurken, Türkiye içinde ve dışındaki kütüphanelerde bulunan yazmaların pek çoğu incelenmiştir. Bu yazmalar, çeşitli ölçütlere tâbi tutularak tenkitli metinde kullanılmıştır. Bunlardan özellikle Karaman'daki Yûnus Emre Dîvânı, yazı ve kâğıt karakteri bakımından Selçuklu dönemi yazmalarına benzemektedir. Söz konusu nüsha, Fuat Köprülü, Şahabettin Tekindağ, Cahit Öztelli, Müjgân Cunbur ve Âmil Çelebioğlu gibi ilim adamlarına göre XIV. yüz yılda istinsah edilmiştir. Abdülbaki Gölpınarlı ve Hasibe Mazıoğlu gibi araştırmacılar ise, bu yazmanın muahhar olduğunu söylemektedirler. Burada belirtmek gerekir ki, Karaman yazması tek başına asla yeterli değildir. Fakat bu yazmanın tenkitli metinde kullanılmaması da büyük bir eksikliktir. Nüsha tavsiflerini yaparken de belirttiğimiz gibi, Mustafa Canpolat nüshası eksik olmakla birlikte Karaman yazmasından istinsah edilmiş izlenimi vermektedir.

Bu eserde, Dîvân'daki şiirler en doğru şekilde tespit edilmeye çalışılmış, nüshalar arasındaki farklar titizlikle dipnotlarda gösterilmiştir. Nüsha farkları, dil araştırmalarında önemli olduğu kadar, gözümüzden kaçan tercih hatalarımızın da düzeltilmesini sağlayacaktır. Dîvân'ın tenkitli metnini ortaya koyarken devrin dil ve gramer özelliklerini aynen koruduk. Esas aldığımız bazı metinlerin harekeli olması, bilhassa arkaik kelimelerin doğru okunmasında işimizi kolaylaştırmıştır. Tek nüshada bulunan bazı şiirlerde görülebilecek vezin, harekelendirme ve mânâ yanlışlıkları aynen bırakılmış, gerekli açıklamalar dipnotlarda yapılmıştır. Şiirlerde, mânâyı değiştirecek hiçbir müdahalede bulunulmamıştır.

Yûnus Emre'ye ait şiirler, genellikle eski yazmalardan alındığı için tercihlerimizin doğru olduğuna inanıyoruz. Metne aldığımız bir şiirin "Yûnus'a ait değildir." denebilmesi için kesin bilgi, belge ve kriterlere ihtiyaç vardır. Yûnus Emre'nin şiirleri daha ziyade Âşık Yûnus ve Âşık Paşa'nın şiirleriyle karıştırılmaktadır. Bu iki Yûnus'un şiirleri ilk defa "Bursa mecmûası"nda tasnif edilmiştir. İncelememizde bu yazma titizlikle değerlendirilmiştir.

Metin tenkidi sonunda Yûnus'a ait 417 şiir (3449 beyit) tespit etmiş bulunuyoruz. Bu şiirlere ileride yenileri eklenebilir. Yazmalarda daha bir hayli "Yûnus" mahlâslı şiirler vardır. Bunların hangi Yûnus'a ait olduğuna karar vermek zordur.

Yûnus'un mucizesi, henüz kuruluş çağında olan bir yazı dilinin "çağlar üstü" en mükemmel örneğini vermesidir. Çok büyük temsilcilerin yetiştiği tasavvuf gibi bir alanda hepsi de mücerretle sınırlı kavramların Türkçe'yle bu kadar güzel donatılması, büyük bir hayrete ve hayranlığa sebeptir. Bu sebepledir ki, Yûnus, Türkçe'nin zaferidir!

Klasik edebiyatımızla ilgili araştırmalarda, sadece metin neşri, edebiyat tarihimize objektif malzeme veremez. Doğru bir edebiyat tarihi yazabilmek için, klasik eserlerimizin sistematik olarak tahlil edilmesi gerekir.

"Yûnus Emre Külliyatı" gibi kaynak bir eserin tahlili, edebiyat tarihimize olduğu kadar kültür tarihi araştırmalarına da malzemeler verecektir.

Dilimizin her sahada yeterli olup olmadığını sınamak isteyenler Yûnus'a bakmalıdırlar. En karmaşık kavramların Türk diliyle nasıl anlatılabileceğini, Yûnus bize ve sevenlerine öğretti. Estetik doktrinlerin ve felsefî disiplinlerin tezgâhında yetişmeyen bu Türkmen dervişi, kendindeki "iç"i olduğu kadar, dilimizin de "iç"ini yakaladı. Türkçe'nin bir san'at, felsefe, bilim ve edebiyat dili olabileceğini değil, olduğunu gösterdi.

Elimizdeki KÜLLİYAT , Yunus Emre'ye dair ne varsa en sahih bir şekilde ortaya koymaktadır.

Kitap hakkında teknik bilgi almak ve sipariş şartlarını görüşmek için bu linki kullanabilirsiniz

YUNUS EMRE KÜLLİYATI NEDİR ?

Altı adet kitaptan oluşan eserdir.

Kısaca :

1) YÛNUS EMRE DÎVÂNI -CİLT 1- İnceleme:

Dîvân'ın tahlilini gerçekleştirebilmek için evvelâ kavramları, tavsifleri, benzetme unsurlarını ve mecâzları belirledik. Sonra bu kavramları, konularına göre tasnif edip mukayese yoluyla tahlil ettik. Sistematik tahlil dediğimiz bu metot, bir nev'i eserin eserdeki bilgilerle açıklanması demek olduğundan, netice itibariyle objektiftir.

Araştırmamızın birinci bölümü, üç ana konudan meydana gelmektedir. Bu ana konuların birincisinde, Yûnus'un hayatı, tarihî ve menkabevî kaynaklardan derlenen ilgiler ışığında yeniden ve muhtasaran yazılmıştır. İkinci kısımda, Yûnus'un eserleri, eserlerinin şekil ve muhtevası, dili ve sanatı ele alınıp işlenmiştir. Etüdümüzün temelini teşkil eden üçüncü kısımda ise, şiirlerdeki "dinî ve tasavvufî" kavramlar tahlil edilmiştir.

2) YÛNUS EMRE DÎVÂNI -CİLT 2- Tenkitli Metin:

Çalışmamızın II. Bölümü'nü oluşturan Dîvân metni, on dört ayrı yazma divan ve mecmûadaki şiirlerin karşılaştırılması yoluyla elde edilmiştir. Bu bölüm, nüsha tavsifleri, Dîvân metni, nüsha farkları, dizin ve sözlük, yazmalardan örnekler şeklindeki ana başlıklardan meydana gelmektedir.

3) YÛNUS EMRE DÎVÂNI -CİLT 3- Risâletü'n-Nushiyye Tenkitli Metin:

Bu çalışmada, Risâletü'n-Nushiyye'deki istinsah hatalarının, beyit atlamalarının, okuma yanlışlıklarının, vak'a kopukluklarının ve konu başlıklarındaki karışıklıkların büyük ölçüde giderildiğini sanıyoruz. Ayrıca, eserin girişinde Risâletü'n-Nushiyye'nin geniş bir tahlili yapılmış, takip edilen karşılaştırma metoduyla birlikte kısa ve öz bir bibliyografya verilmiştir. Eserde kullandığımız yazmaların künyelerinden sonra tenkitli metin ortaya konmuş, son bölümde de metne ait küçük bir sözlük ilave edilmiştir.

Risâletü'n-Nushiyye'nin yeniden ele alındığı bu eserin, büyük şair hakkındaki araştırmalara yeni katkılarda bulunacağına inanıyorum.

4) YÛNUS EMRE DÎVÂNI -CİLT 4- Âşık Yûnus:

Bu eseri hazırlamaktaki asıl gayemiz, Yûnus Emre dışındaki Yûnuslar tarafından yazılan şiirleri bir araya getirmektir. Bu şiirlerin, daha sonra Türk Edebiyatı ve tasavvuf tarihiyle ilgilenenlerce değerlendirileceğini umuyoruz.

5) YÛNUS EMRE DÎVÂNI -CİLT 5- Yûnus Emre Şerhleri:

Yûnus Emre Külliyâtı'nın elinizdeki bu cildi, Yûnus'un ve tabii ki Yûnus'tan ayrı görülmeyen Âşık Yûnus'un şiirlerine yazılan şerhleri bir bütün olarak ortaya koymak gayesiyle hazırlanmıştır.

6) YÛNUS EMRE DÎVÂNI -CİLT 6- Tıpkı Basım:

Bu ciltte Yunus Emre Divanı el yazmasının tıpkı basımı yapılmıştır.

Osmanlıca dersinde ve dil çalışmalarında temel bir kitap olması düşünülen bu tıpkı basım, Yunus Emre yazmaları içinde en eksiksiz ve en güzel yazılmış nüshasıdır