Selda Bağcan: Üç nesil büyüttüm türkülerimle

Protest müziğin bir numaralı kadın sesi Selda Bağcan yeni albümüyle dinleyicisiyle hasret gideriyor. Albümün açılış parçası Düşen Hep Yerde mi Kalır: 'Sözleri o kadar güzeldi ki herkesi anlatıyor. Hepimizin düştüğü, belimizi doğrultup kalkamayacağımızı zannettiğimiz dönemler olmuştur. Benim hayatımda düşüp düşüp kalkmak defalarca oldu. Beni ifade ettiği gibi pek çok kimseyi de ifade edebilecek bir şarkı."



HATİCE TUNCER



İsyanın 33 yıldır dinmeyen sesi Selda Bağcan bu kez "Denizlerin Dalgasıyım" da geçmişten günümüze Türkiye'nin hikâyesini anlatıyor. Protest müziğin bir numaralı kadın sesi ve en önemli sanatçılarından biri olma özelliğini yıllardır kaybetmedi. "Ben halkımın kavgasıyım-Yarınların sevdasıyım... Ben ölmedim ki" diye uzun bir ad taşıyan albümünde, düşüp yeniden ayağa kalkanlar, yoksullar, evlat acısı çekenler, depremin yıkımını yaşayanlar Selda'nın sesinde dile gelmiş.



KAZAYA İNAT



Unkapanı'nda İMÇ Blokları'nda sahibi olduğu Majör Müzik'teki sohbetimiz "Denizlerin Dalgasıyım" üzerineydi. 2000 yılında geçirdiği trafik kazasından sonra 2002'de "Ben Geldim" albümünü çıkaran Selda, kendisini yatağa düşüren kazaya inat iki yılı çok yoğun geçirdi. Albüm tanıtımı, konserler arasında koşuştururken yeni albüm çalışmalarını sürdürdü. Titiz bir çalışmayla sevenlerine sunduğu albümde yine acı, yine isyanla sesleniyor. Selda, Sedat Çakmak adlı bir dinleyicisinin "www.seldabagcan. net" adlı veb sitesine yazdığı "Senin yüzünü güler gördük ama sesin yine ağlıyor" sözlerinden çok etkilenmiş: "Duygulardır önemli olan. Ses herkeste var. Mutfağında şarkı söyleyen bir kadının da bazen çok güzel sesi olduğunu fark ederiz. Ben içe dönük, yay burcu insanıyım. Fırtınalar hep içimde yaşanır. Şair Nihat Behram geçen uğramıştı. 'Senin içinde fırtınalar kopuyor, saklıyorsun. Volkansın patlıyorsun' dedi. İçe kapanık olduğum için duygularımı şarkılara döküyorum. Fırtınalar hep içimde koptuğu için şarkılarda isyan olup patlıyor. Kimisi hikâyeyle, romanla ifade eder. Benim iç dünyamda yaşadıklarım sesimde isyana dönüşüyor. Ne kadar neşeli şarkı da söylesem o sözler acıklı çıkıyor ağzımdan."



DÜŞÜP DÜŞÜP KALKMAK



"Denizlerin Dalgasıyım" , söz ve müziğini Tunay Bozyiğit' in yazdığı "Düşen Hep Yerde mi Kalır" şarkısıyla başlıyor. Selda bestesi ve sözlerini çok beğendiği şarkıdan çok etkilenip kendi deyişiyle "Feryat figan" söylemiş: "Beni etkileyen sözdür, ondan sonra melodik yapı gelir. 'Düşen hep yerde mi kalır' sözünü günlük konuşmalarımızda da kullanırız. Sözleri o kadar güzeldi ki herkesi anlatıyor. Hepimizin düştüğü, belimizi doğrultup kalkamayacağımızı zannettiğimiz dönemler olmuştur. Benim hayatımda düşüp düşüp kalkmak defalarca oldu. Beni ifade ettiği gibi pek çok kimseyi de ifade edebilecek bir şarkı."



Nihat Behram'ın bilinen bir şiiri olan "Ay Işığı Yana Yana" Grup Sentez'den Vedat Aktaş' ın bir bestesi. Bağcan, Banu Kırbağ' ın F tipi cezaevlerini protesto için girdikleri ölüm orucunda yaşamını yitirenler için yazdığı "Selam Sana" yı albümüne alarak duyarlılığını bir kez daha gösteriyor. Âşık Mahzuni Şerif' in oğlu Emrah Mahzuni 'nin inceden inceye eleştiri yüklü "Bulgurunan Tarhana" eserine klip çeken Selda, albümün ikinci klibini Neşet Ertaş'ın "Ah Yalan Dünya" türküsüne çekecek.



AH YALAN DÜNYA...



Bağcan, "Ah Yalan Dünya" nın, 1971'de büyük çıkış yaptığı yine bir Neşet Ertaş türküsü olan "Tatlı Dillim" kadar sevileceğine inanıyor. Azeri sanatçı Âşı k Elesger' in "Dünya İkimizin" inde değişik bir tını yakalayan Bağcan, Hasan Genç isimli besteciden aldığı "Duvarda Sazım" dan çok etkilenmiş. Bestelere ağırlık veren Selda Bağcan, Kâhta Halayı ve Âşık Dertli Divani' nin derlediği Semah-Miraçlama-Tevhit gibi anonim eserleri sesi ve yorumuyla yeniden yaratıyor. Bağcan, üçüncü klibini "Sivas'ın Yollarında" nın bestecisi Mehmet Özcan' ın eserine çekecek:



"Ben de o kuşağın insanıyım. O dönem Deniz'ler içerdeyken 'Mapushaneye Güneş Doğmuyor' u söylemiştim. 20 yaş civarındaydım. Oral Çalışlar' ın yazısından öğrendim. Deniz Gezmiş, cezaevininin berberinde benim plaklarımı dinlermiş. O zamanlar cezaevleri daha demokratik yönetilirmiş demek ki... Ben 12 Eylül sonrası girdiğimde ne radyo ne gazete ne televizyon vardı. Deniz'le hiç tanışmadım ama halk arasında 'Deniz' in nişanlısı' olduğuma dair bir yakıştırma söylenti yayılmıştı. Bu şarkı Denizler'i anlatıyor. 'Dalga dalga bugüne geldik' demek istiyor."



"Gülüm Erzincan" , 39 bin kişinin öldüğü 1939 Erzincan depremini anlatıyor. Âşık Yaşar Tan' ın depreme karşın kentine küsmemiş, gurbette hasret çeken birinin ağzından yazdığı bir eser. Kürtçe bir anonim eser olan Eman Dilo' yu da seslendiren Bağcan, Emrah Mahzuni'nin babasına yazdığı ağıtla Âşık Mahzuni'ye saygısını bir kez daha dile getiriyor.



Bağcan, kliplerini döndürmek için bugüne kadar büyük paralar ödemesinden şikâyetçi değil. Hiç değilse, "oyunu kuralına göre oynayıp" parasını verip şarkılarının duyulmasını sağladığını düşünüyor: "1992 yılında yasak kalktı ama 1987'de 'Yürüyorum Dikenler Üzerinde' çok satmıştı. Böyle bir beste olunca ekranda görünmenize gerek yok. Ama ben her yıl böyle bir beste nereden bulayım... Yani koşullar eşit değil, hep negatiften başlamak durumundasınız."



ÇÜNKÜ O HEP YASAKTI



Bağcan hep acı dolu seslenmesini de kendini "kaybedenler" den hissetmesine bağlıyor: "Halkımız çok yoksul olduğu gibi ben de ömür boyu sıkıntı çektim. Hep yasak olduğum için herkesten daha fazla harcama yapmak zorunda kaldım. Niye Selda ötekilerden daha çok para harcadı? Çünkü o hep yasaktı. Üstelik harcamalarını yapacak, pahalı hediyeler alacak kimseleri de yoktu. Halkın çektiği sıkıntıları Selda da çekince halktan kopmuyor. Eskiden Kızıldere gibi daha slogan şarkılar söylerdim. O dönemde o şarkıları söylemeliydim. Şimdi Denizlerin Dalgasıyım o günleri anlatıp yarınların sevdasına ilerliyoruz. Üç nesil büyüttüm... Babadan oğluna, anadan kızına geçtiyse söylediğim şarkılar, türküler, halktan kopmayışımla ilgilidir...