Peygamberimiz Miraçta Allah'ı gördü mü?

"Kim Muhammed miraçta Allah'ı gördü derse o Allah'a iftira etmiştir" der, Aişe annemiz. Kur'an'da da Allah'ın görülemeyeceği konusu kesin olarak işlenir. Ve peygamberimiz hiçbir sahih hadisinde "Allah'ı gördüm" dememiştir. Siz yazınızda Peygamberimizin Allah'ı gördüğünü kesinmiş gibi yazıyorsunuz. Bu miraç olayının anlamını saptırmaz mı? (Murat Ufacık)

Dini bir meselede hükme varmak için, o konuda nakledilen âyet, hadis ve sahabilerin görüşü gibi delilleri bütünüyle görmek gerekir. Yoksa bir tek delil, çoğu zaman yeterli bir hükme götürmez. Allah'ın görülmesi meselesi de bunlardan birisidir.

Sizin de eleştiri dozunu artırarak kısaca sözünü ettiğiniz gibi, Sahih-i Müslim'de Hz. Aişe'den böyle bir rivayet yer alıyor. Fakat aynı bölümde Abdullah bin Abbas'ın rivayet ettiği hadiste de Peygamberimizin Rabbini kalbiyle iki defa gördüğü haber veriliyor.1

Her iki rivayetin de kaynağı Necm Suresi'nin 13. âyetidir. Bu âyette, "Yemin olsun ki, O'nu bir başka inişinde de gördü" buyuruluyor. Tirmizi'de bu konuda şöyle bir rivayete yer veriyor: Tabiinden İkrime, Abdullah bin Abbas'ın "Muhammed Rabbini gördü" demesi üzerine soruyor: "Allah 'Gözler onu göremez o ise bütün gözleri görür'2 buyurmamış mıdır?" Bu soruya Abdullah bin Abbas şu cevabı veriyor: "Vay senin haline! Allah kendi nuru ile tecelli ettiği zaman vaki olmuştur. Resulullah Rabbini iki defa gördü."3

Yine bir defasında Abdullah bin Ömer, İbn Abbas'a birisini gönderiyor, "Muhammed Rabbini gördü mü?" diye sorduruyor. İbn Abbas da, "(Ateşte yanmayan) hulle ile Hz. İbrahim'in, kelam (Allah ile konuşmasıyla) ile Hz. Musa'nın, rü'yet (Allah'ı görmek) ile Hz. Muhammed'in seçkin kılınmasına hayret mi ediyorsun" şeklinde cevap veriyor.4

İbni Ebû Huzeyme ise kuvvetli bir isnatla Hz. Enes'ten rivayet ettiği bir hadiste, Enes, "Muhammed Rabbini görmüştür" diyor.5 Hâkim'in Müstedrek'inde İbn Abbas'ın rivayet ettiği bir hadiste, Resulullah (a.s.m.) "Ben Rabbim Azze ve Celleyi gördüm" bilgisi yer alıyor.6 Ehl-i Sünnetin itikadi bir mezhebi olan Eş'arî ekolüne mensup olan birçok ulema bu rivayetler ışığında Peygamberimizin Rabbini gördüğü görüşünde birleşiyor.


Tefsirde sözü hüccet olarak kabul edilen Alusi ise Hz. Aişe ile İbn Abbas'ın naklettikleri hadislerin arasını şöyle buluyor: "Hz. Aişe'nin 'Görmedi' demesi, 'Gözlerin tahammül edemediği nuru ile görmedi' demektir. İbn Abbas'ın 'Gördü' demesi ise, 'Allah'ı göz kamaştırmayan nuru ile gördü' anlamındadır. Bu konuda İbn Abbas'tan iki rivayet vardır. Birisine göre Resulullah Rabbini gözüyle gördü, diğeri de kalbiyle gördü. 7

Sahih-i Müslim'de rivayet edilen Ebu Zer hadisi konuya ayrı bir açıklık getiriyor. Abdullah bin Şakik Ebu Zerr'e diyor ki: "Resullahı görseydim, ona soracaktım." Ebu Zerr, "-Ona ne soracaktın" diyor. "-Rabbini gördün mü diye soracaktım." Ebu Zerr, "Ben sordum, 'Bir nur gördüm' buyurdu" diyor. 8

Bu hadislerin açıklandığı hadis kitaplarında şu kaideler hatırlatılıyor: Sahabe bir sözü söyler de, başkaları ona muhalefet ederse, o sahabenin sözü delil olmaz. Madem ki İbn Abbas'tan Allah'ın görülmesi hakkında gelen rivayetler sahihtir, o halde onları kabul etmek gerekir.

Hatta Ma'mer bin Raşit, kendisine Hz. Aişe ile İbn Abbas arasındaki ihtilaf hatırlatıldığında, "Bizce Hz. Aişe İbn Abbas'tan daha alim değildir" der. Sonuç olarak çoğu İslam âlimlerinin vardığı kanaate göre, Resulullah miraç gecesi Rabbini görmüştür. Hz. Aişe, Resululllahtan bir hadis rivayet ederek, Resulullahın Rabbini görmediğini ispat etmemiştir. Bu konuda söyledikleri kendi içtihadından ibarettir.9

1. Müslim, İman:285.
2. En'am Suresi, 6:103.
3. Tirmizî, Tefsir-i Sure 53.
4. Müstedrek, 2:469.
5. Kütüb-ü Sitte Tercümesi, 14:290.
6. Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, 2:653.
7. el-Alûsî, Rûhu'l-Meânî, 27:53.
8. Müslim, İman:292.
9. Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, 2:653.

Mehmet Paksu - Bugün - mehmetpaksu@gmail.com