Usta mimar el-Wakil: Hiç kimse bizimle İslam mimarisi hakkında konuşmadı

İslam mimarisinde önde gelen otorite olarak kabul edilen el-Wakil aynı zamanda Hasan Fathi'nin de talebesi. 1980 yılında Agamy Beach evi ilk Aga Khan Mimarlık Ödülü'nü kazandı.

İmrendiren bir eğitime ve kariyere sahip olan Mısırlı usta mimar, camiler ve evlerin yanı sıra çeşitli bina tiplerini tasarlayıp inşa etti.

Sürdürülebilir ve çevre dostu tasarımlarıyla tanınan el-Wakil, mimari miras alanında önde gelen bir otorite ve günümüzde İslam mimarisi alanında en önde gelen otorite olarak kabul ediliyor.

Caravane Earth isimli vakıf, Mısırlı usta mimar Abdel-Wahed el-Wakil'in belgeselini yaparak İslam mimarisine dair eşsiz bir sunuma hayat verdi.

Belgeselde, "Batı merkezli mimari anlayışın ötesinde, Türk ve diğer Doğu mimarilerinin kültürel zenginliklerini nasıl daha iyi keşfedebilir ve entegre edebiliriz?" sorusuna cevap aranıyor.

"ANCAK SIRA BİZİM MİMARİMİZE GELDİĞİNDE ONLARI, 'TARİHİ OLMAYAN DİYE ADLANDIRDILAR"

Vakfın YouTube hesabında yayınlanan belgeselde Abdel-Wahed el-Wakil, meseleyle ilgili şu ifadeleri kullanıyor:

"Hiç kimse bizimle İslam mimarisi hakkında konuşmadı.

Referans kitaplarımız İngiltere'dendi. Fltcher'ın 'Mimarlık Tarihi' ve Avrupa stilleri hakkında konuşurlardı.

Ve çoğunlukla Rönesans, Gotik, Yunan gibi Avrupa stillerinden bahsediyorlardı.

Ancak sıra bizim mimarimize, yani Hindistan, Asya gibi yerlerin mimarisine geldiğinde onları, 'tarihi olmayan' diye adlandırdılar.

Yeni baskılarda 'Tarihi Olmayan Stiller' başlığını kaldırdılar.

Ama aslında bu doğru çünkü bizim mimarimiz zamanın girdabına kapılmış değil.

Barok, Rokoko gibi bir stil değil, mimari zaman içinde değil mekanda yer alır.

Geniş bir alanda Müslüman topluluklara hizmet eden bir mimariniz var.

Ve bu mimari zamanla değil, çevreyle değişir.

Yani Peygamber zamanından Sudan'da namaz kılan insanlara kadar var olan süreklilikten bahsettiğinizde, bu hala bir gerçekliktir."

KÜLTÜRÜMÜZÜ İNŞA EDERKEN NASIL BİR YOL ALMALIYIZ?

Mimarlık tarihimizde Batı merkezli anlayışlar uzun süre öne çıkarken, Doğu'nun ve özellikle İslam mimarisinin zenginlikleri göz ardı edildi. Bu durum, Batı'dan alınan referansların egemenliği nedeniyle Doğu'nun kendi kültürel mirasını ve tasarım özelliklerini yeterince keşfetmemize engel oldu.

Ancak, Mısırlı mimar Abdel-Wahed el-Wakil gibi isimler bu algıyı değiştirmeye çalıştı.

Usta mimar el-Wakil, modern İslam mimarisinin öncülerinden biri olarak, geleneksel mimari formları modern tekniklerle bütünleştirerek önemli bir köprü kurdu.

Yerel malzemelerin kullanımı ve sürdürülebilirlik prensiplerine olan bağlılığı, onun tasarımlarının hem çevresel hem de kültürel sürdürülebilirliğe katkıda bulunmasını sağladı. Abdel-Wahed el-Wakil'in eserlerinde avlular, sadece estetik bir unsur olarak değil, aynı zamanda yapıların sosyal ve çevresel işlevlerini destekleyen kritik öğeler olarak işlev görür.

Buna örnek olarak, Suudi Arabistan'daki King Abdulaziz Historical Center İslam mimarisinin modern yorumlarını sunarken, bölgenin iklimine ve kültürel değerlerine saygılı çözümler ortaya koydu. Bu projeler, hem yerel halkın ihtiyaçlarını karşılamakta hem de geniş bir coğrafyada İslam mimarisinin güncel ifadelerini sergilemektedir.

Bu bağlamda, Batı mimarlık anlayışının dışına çıkarak, Türk ve diğer Doğu mimarilerinin zenginliklerini keşfetmek, bize yeni bakış açıları kazandırabilir. Doğu mimarisinin incelikli detayları ve kültürel derinliği, Batı'nın fonksiyonel yaklaşımıyla harmanlandığında, daha zengin ve çeşitlilik arz eden mimari çözümler ortaya çıkabilir.

Mimarlıkta kültürel çeşitliliği teşvik etmek, yalnızca estetik ve işlevsellik açısından değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel açıdan da yapıların zenginleşmesine yardımcı olur. Mimarlar olarak, küresel ve yerel değerleri iç içe geçiren bir yaklaşım geliştirmek, çağımızın gerekliliklerinden biridir.

Abdel-Wahed el-Wakil, mimarlık pratiğimizde yerel ve kültürel değerleri nasıl daha fazla ön plana çıkarabileceğimize dair ilham veriyor.